[Cafe Cuối tuần] Lỗi sai luôn là tại doanh nghiệp?

Suốt tuần qua, dư luận ồn ào về dự án Khu đô thị tại khu 10B, phường Quang Hanh, TP. Cẩm Phả quây núi đá vịnh Hạ Long làm "hòn non bộ". Lãnh đạo Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ: Xây dựng, VH,TT&DL, TN&MT và UBND tỉnh Quảng Ninh kiểm tra, xử lý, báo cáo. Bộ Xây dựng cũng đã có văn bản hỏa tốc đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh báo cáo về quá trình thực hiện dự án và chỉ đạo các sở, ngành chuẩn bị làm việc với đoàn kiểm tra.

Bộ TN&MT cũng đồng thời có văn bản đề nghị tỉnh Quảng Ninh xem xét hoạt động của dự án có khả năng tác động xấu đến môi trường, đặc biệt là tác động tới cảnh quan thiên nhiên, bảo tồn đa dạng sinh học và chất lượng môi trường biển vịnh Hạ Long; sự phù hợp, tính khả thi của các công trình, biện pháp bảo vệ môi trường để bảo đảm giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực đến cảnh quan thiên nhiên, hệ sinh thái rừng ngập mặn, tính đa dạng sinh học và chất lượng nước biển ven bờ…

Trước đó, Thanh tra Sở TN&MT tỉnh cũng đã kiểm tra và ra quyết định xử phạt chủ đầu tư tổng số tiền là 125 triệu đồng đối với 2 hành vi: Không công khai báo cáo đánh giá tác động môi trường; không thực hiện nội dung quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Các động thái rất nhanh chóng (chỉ 2-3 ngày sau khi báo chí đưa tin) này cho thấy tỉnh Quảng Ninh dường như đã rất nhanh nhạy trong xử lý khủng hoảng truyền thông.

Mặc dù vậy, qua quan sát cũng cho thấy đã và đang có những cách ứng xử không công bằng cho những bên và các vấn đề liên quan.

Dự án Khu đô thị tại khu 10B, phường Quang Hanh, TP. Cẩm Phả được UBND tỉnh Quảng Ninh chấp thuận chủ trương đầu tư tại Quyết định số 3787/QĐ-UBND ngày 29/10/2021. Theo quy định của Luật Đầu tư năm 2020, chấp thuận chủ trương đầu tư là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận về mục tiêu, địa điểm, quy mô, tiến độ, thời hạn thực hiện dự án.

Tại bước thẩm định để ban hành chấp thuận chủ trương đầu tư, các sở, ngành của tỉnh Quảng Ninh phải đánh giá về sự cần thiết thực hiện dự án; tính khả thi, tác động, hiệu quả kinh tế - xã hội của dự án; đánh giá sơ bộ tác động của dự án đối với môi trường; sự phù hợp của dự án với các loại quy hoạch: quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị…

Nhiều thông tin cho biết dự án Khu đô thị tại khu 10B có 3,88 ha nằm trong vùng đệm (khu vực bảo vệ II) của di sản vịnh Hạ Long. Theo Quyết định số 1272/QĐ-TTg ngày 12/8/2009 của Thủ tướng Chính phủ, di tích "danh lam thắng cảnh Vịnh Hạ Long" được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt.

Việc xem xét, thẩm định để đi đến quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư, cho phép triển khai dự án có san lấp biển khu vực vịnh Hạ Long, bao gồm 3,88 ha nằm trong khu vực bảo vệ II của di sản vịnh Hạ Long thuộc thẩm quyền, trách nhiệm của các cơ quan nhà nước.

Cần lưu ý rằng, dự án Khu đô thị tại khu 10B triển khai theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất, chấp thuận chủ trương đầu tư là điều kiện tiên quyết để tổ chức cuộc đấu giá. Về nguyên tắc, việc lập hồ sơ dự án, thẩm định, chấp thuận chủ trương đầu tư là do cơ quan nhà nước thực hiện, chủ đầu tư không được tham gia.

Nếu dự án không được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư thì sẽ không thể tổ chức đấu giá lựa chọn nhà đầu tư. Như vậy, trách nhiệm (nếu có) ở đây là của cơ quan nhà nước, nhà đầu tư chỉ tham gia khi nhận được thông báo mời. Trách nhiệm kiểm soát, tuân thủ pháp luật trong chấp thuận chủ trương đầu tư dự án, tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất, giao đất/cho thuê đất… thuộc về cơ quan nhà nước.

Một vấn đề pháp lý được đặt ra là UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Quyết định số 3787 chấp thuận chủ trương đầu tư dự án liệu có đúng thẩm quyền? Dự án có một phần diện tích (3,88 ha) thuộc Khu vực bảo vệ II của di tích quốc gia đặc biệt (Danh lam thắng cảnh Vịnh Hạ Long) và đối chiếu quy định tại điểm g khoản 1 Điều 31 Luật Đầu tư, dự án thuộc thẩm quyền chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ.

Thay vì làm rõ vấn đề nêu trên, dư luận lại dường như quá tập trung chĩa "mũi dùi" vào doanh nghiệp, nào là "doanh nghiệp 40 ngày tuổi trúng đấu giá dự án nghìn tỷ"; hay "dự án quây núi đá vịnh Hạ Long làm hòn non bộ", khiến công chúng có góc nhìn thiếu thiện cảm với doanh nghiệp mà chưa quan tâm đến việc chủ đầu tư thi công có đúng quy hoạch chi tiết được phê duyệt và hồ sơ mời đấu giá hay không (về nguyên tắc, quy hoạch do cơ quan nhà nước lập, phê duyệt; nhà đầu tư không được can thiệp).

Doanh nghiệp được làm những gì pháp luật không cấm, nếu dự án có vấn đề thì cần nhìn nhận, xem xét trách nhiệm sao cho đúng địa chỉ và đó mới là sự công bằng.

Bài liên quan

Thu hút đầu tư Quảng Ninh chạm mốc 5 tỷ USD

Nhiệt điện Quảng Ninh đạt mốc sản lượng 75 tỷ kWh

Quảng Ninh đi đầu trong triển khai quy hoạch tỉnh

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt nói gì về dự án lấn biển ở Quảng Ninh của Đỗ Gia Capital?