Theo Hội đồng Vàng Thế giới, tổ chức nghiên cứu quốc tế về ngành vàng, các ngân hàng trung ương đã tăng 4.500 tấn vàng dự trữ trong thập kỷ qua. Tính đến tháng 9/2021, tổng dự trữ đạt khoảng 36.000 tấn, mức cao nhất kể từ năm 1990 và tăng 15% so với một thập kỷ trước.

Giá trị của đồng đô la Mỹ so với vàng đã giảm mạnh trong thập kỷ qua do việc nới lỏng tiền tệ trên quy mô lớn liên tục thúc đẩy nguồn cung tiền đô. Mặc dù Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang bắt đầu thắt chặt tín dụng, ngân hàng trung ương các nước khác vẫn tiếp tục chuyển sang dự trữ vàng, phản ánh lo ngại toàn cầu về chế độ tiền tệ dựa trên đồng đô la Mỹ, theo Nikkei Asia.

Báo chí hồi tháng 9 trích ông Adam Glapinski, chủ tịch Ngân hàng trung ương Ba Lan (NBP), nói vàng không liên quan trực tiếp đến kinh tế bất cứ nước nào và có thể chịu được những bất ổn trên thị trường tài chính toàn cầu. Ông Glapinski đưa ra bình luận này khi giải thích về việc NBP tăng tích trữ vàng. NBP đã mua khoảng 100 tấn vàng trong năm 2019 và tiếp tục mua kim loại này.

Hoạt động mua vàng của các nền kinh tế mới nổi vẫn đang diễn ra. Trong 9 tháng đầu năm 2021, Thái Lan mua khoảng 90 tấn, Ấn Độ 70 tấn và Brazil 60 tấn.

Không giống như trái phiếu chính phủ Mỹ và các tài sản bằng đô la khác, vàng không có lãi suất. Nhưng Ngân hàng Trung ương Hungary đã tăng ba lần dự trữ vàng, lên hơn 90 tấn vào mùa xuân vừa qua, vì kim loại này không có rủi ro tín dụng và rủi ro đối tác (counterparty risks).

Trước đây, việc mua lượng vàng lớn chỉ thấy ở ngân hàng trung ương của Nga và một số quốc gia khác, những nước cố gắng thoát khỏi sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ vì có đối đầu chính trị với Hoa Kỳ.

Gần đây, ngân hàng trung ương của các nền kinh tế mới nổi - vốn hay chịu rủi ro đồng tiền của họ mất giá - và của các nước Đông Âu có quy mô kinh tế hạn chế, là những người mua đáng chú ý. Đối mặt với sự mất giá liên tục của đồng tiền, Kazakhstan đã tăng mạnh tỷ lệ vàng trong dự trữ ngoại hối.

Các ngân hàng trung ương và các tổ chức công bắt đầu tăng lượng vàng nắm giữ vào khoảng năm 2009. Trước đó, họ thường bán vàng để tăng lượng nắm giữ tài sản bằng đô la như trái phiếu Kho bạc Mỹ. Vì Mỹ là nền kinh tế tăng trưởng tốt vào những năm 1990 và là siêu cường sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, lợi nhuận từ các tài sản bằng đô la hấp dẫn các quốc gia khác.

Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 khiến dòng tiền chảy ra, chảy khỏi cả từ trái phiếu chính phủ Mỹ, dẫn đến giá trị tài sản bằng đô la giảm. Nhà phân tích thị trường Itsuo Toyoshima cho biết niềm tin vào tài sản bằng đồng đô la, vì thế, đã “giảm sút”.

Cuộc khủng hoảng kéo theo sự sụt giảm lãi suất dài hạn của Mỹ do nới lỏng tiền tệ trên quy mô lớn, khiến việc nắm giữ liên tục các tài sản bằng đô la trở nên kém thuận lợi hơn. Koichiro Kamei, nhà phân tích tài chính và kim loại quý, cho biết ngân hàng trung ương của các nền kinh tế mới nổi có sức mạnh tín dụng yếu bắt đầu “bảo vệ tài sản của họ qua vàng”.

Sự hiện diện của đồng đô la trong dự trữ ngoại hối đang giảm, trái ngược với sự tăng trưởng của vàng. Năm 2020, tỷ lệ quy đổi tiền tệ của đồng đô la giảm xuống mức thấp nhất trong 1/4 thế kỷ. Sự hiện diện giảm sút của đồng đô la Mỹ một phần là do giá trị của đồng tiền này so với vàng giảm trong dài hạn, Nikkei Asia bình luận.

Fed đã tuyên bố rõ rằng họ sẽ kết thúc chính sách tiền tệ nới lỏng và dự kiến sẽ bắt đầu tăng lãi suất vào năm 2022. Nhưng ngân hàng trung ương của các nền kinh tế mới nổi có khả năng tiếp tục chuyển quan tâm từ đô la sang vàng.

Giá vàng vẫn ổn định, mặc dù kim loại này được coi là có chịu tác động từ việc tăng lãi suất. Ngày 23/12, vàng được báo giá ở mức 1.807 USD/ounce, tăng 2% so với ngay trước khi Fed thông báo (ngày 15/12) về quyết định đẩy nhanh việc cắt giảm chính sách nới lỏng định lượng.

Bài liên quan

Phập phồng tỷ giá sau khi FED tăng lãi suất vào năm tới

FED chính thức tuyên bố thắt chặt tiền tệ - tác động nào đối với kinh tế, tài chính thế giới và Việt Nam?

IMF kêu gọi Fed tăng tốc thắt chặt tiền tệ do lạm phát

Tiền tệ các nước tăng giá mạnh, có đồng tăng 40% chỉ trong 1 tuần, vàng và Bitcoin tiếp tục đi lên