Chiều 31/10, báo cáo giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng thẳng thắn tiếp thu ý kiến phát biểu của các đại biểu Quốc hội về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2019, dự toán NSNN năm 2020 và kế hoạch tài chính 3 năm 2020-2022.

Ông Đinh Tiến Dũng cho biết tổng thu 5 năm 2016-2020 ước đạt kế hoạch là 6,8 triệu tỷ đồng. Tỷ lệ huy động thu vào NSNN đạt 24,4%GDP, trong đó từ thuế, phí xấp xỉ 21%GDP.

Dự toán cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương trên cơ sở quán triệt yêu cầu sắp xếp lại tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, đẩy mạnh tự chủ đơn vị sự nghiệp, qua đó cơ cấu lại nguồn để ưu tiên bố trí thực hiện cải cách tiền lương và các chính sách an sinh xã hội. Lũy kế 5 năm đã giảm chi thường xuyên cho các nhiệm vụ này của NSNN là khoảng 27.000-28.000 tỷ đồng.

Bộ trưởng Tài chính cũng cho hay trong thời gian tới cần tiếp tục cơ cấu lại NSNN trên cơ sở đẩy mạnh thực chất hơn nữa nhiệm vụ sắp xếp lại tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, cắt giảm các nhiệm vụ chi không cần thiết, thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí và nâng cao hiệu quả sử dụng của NSNN.

Về bội chi NSNN đã được kiểm soát cả số tuyệt đối và số tương đối. Năm 2020 dự toán là 3,44% GDP. Như vậy, bình quân cả giai đoạn 2016-2020 là 3,6-3,7% GDP, vượt mục tiêu đề ra cả giai đoạn là 3,9% và năm 2020 dự kiến là dưới 3,5% GDP.

Bộ trưởng Tài chính chỉ rõ nhờ kiểm soát tốt bội chi, các khoản vay bảo lãnh của Chính phủ nên tốc độ tăng nợ công đã giảm hơn một nửa và tăng thấp hơn tốc độ tăng GDP danh nghĩa. Nếu, giai đoạn 2011-2015 tốc độ tăng nợ công là 18,1%/năm trong khi GDP danh nghĩa là 14,5%/năm, thì giai đoạn năm 2016-2018 tốc độ tăng nợ công 8,2%/năm trong khi GDP danh nghĩa là 9,7%/năm.

Nhờ vậy, tỷ lệ nợ công đến cuối năm 2020, Bộ Tài chính ước tính là 54,3% GDP, trong khi năm 2016, năm đầu của thời kỳ là 63,7% GDP. Kỳ hạn phát hành trái phiếu chính phủ tăng bình quân từ mức 3,9 năm của năm 2011 lên mức 13,5 năm của 9 tháng đầu năm 2019.

Tuy nhiên, công tác NSNN cũng còn gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, tỷ lệ huy động từ thuế, phí có xu hướng giảm dần. Năm 2019-2020 chưa đạt mục tiêu là 21% GDP, mặc dù bình quân cả giai đoạn đạt mục tiêu là 21% GDP. Nguyên nhân chủ yếu là do đóng góp từ thu xuất nhập khẩu và dầu thô giảm rất nhanh.

Trong khi triển khai các giải pháp điều chỉnh chính sách thu theo kế hoạch 5 năm gặp nhiều khó khăn, trong kế hoạch 5 năm 2016-2020 đặt ra yêu cầu điều chỉnh chính sách thu để thu tăng thêm khoảng 300.000 tỷ đồng để bù đắp khoản thu từ xuất nhập khẩu và dầu thô.

Bên cạnh đó, ông Đinh Tiến Dũng cũng cho rằng năng lực sản xuất của một số ngành đã đi vào ổn định, khó đạt mức tăng trưởng cao như dự toán năm 2020 từ than của Quảng Ninh tăng 8,2%, thu từ Nhà máy Lọc dầu Dung Quất giảm 19%.

Cùng với đó, thu nội địa của một số địa phương trọng điểm có điều tiết về NSTW tổng số thu chiếm 2/3 tổng thu nội địa của cả nước tăng rất chậm, như: Hà Nội thu nội địa của năm 2017 tăng 17,6%, nhưng đến năm 2020 chỉ tăng còn 6,5%; TP.HCM năm 2017 thu nội địa tăng 15,7% nhưng đến năm 2020 chỉ còn 12,3%...

Theo Bộ trưởng Dũng, một số ý kiến cho rằng, thu NSNN chưa thực sự bền vững, thu NSNN vượt dự toán trong khi thu từ sản xuất kinh doanh không đạt dự toán. "Đúng là thu NSNN 4 năm qua luôn vượt dự toán và thu của 3 khu vực kinh tế không đạt dự toán. Ở đây có nguyên nhân chủ quan của việc giao dự toán", ông Dũng nói.

Về điều chỉnh chính sách thuế, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, tỷ trọng đóng góp thu từ hoạt động xuất nhập khẩu có xu hướng giảm do tác động của việc thực hiện các cam kết hội nhập. Cùng với mục tiêu cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng cũng đã có những tác động đáng kể đến việc cơ cấu lại thu NSNN.

Về công tác chống thất thu và thu hồi nợ đọng thuế, trong 10 tháng đầu năm, toàn ngành Tài chính đã thực hiện hơn 73.900 cuộc thanh tra, kiểm tra, qua đó, kiến nghị xử lý tài chính hơn 48.300 tỷ đồng. Trong đó, thu nộp vào NSNN 14.800 tỷ đồng, kiến nghị tài chính khác là 33.000 tỷ đồng, riêng số giảm lỗ là 29.900 tỷ đồng, số thực nộp vào NSNN là 10.300 tỷ đồng.

Đồng thời, Bộ Tài chính đã và đang đẩy mạnh việc cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa công tác quản lý nhằm tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp và người dân. Về công tác thu hồi nợ đọng thuế, trong tổng số tiền nợ thuế do ngành thuế quản lý tính đến hết tháng 10/2019 thì nợ có khả năng thu chiếm 52,2%, giảm 12,3% so với cùng kỳ năm 2018.

"Nợ không có khả năng thu hồi chiếm 47,8% và tăng 9,8% so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ nợ đọng có khả năng thu trên tổng thu nội địa đã giảm. Nếu năm 2015 là 7,7% thì đến cuối tháng 10/2019 còn 3,65%", tư lệnh ngành Tài chính cho biết.

Bài liên quan

Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể giải trình về các dự án cao tốc chậm tiến độ

Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa: Độc lập, chủ quyền kiên quyết không nhân nhượng nhưng phải có đối sách phù hợp

Giải ngân đầu tư công chậm: Lò lúc nào cũng nóng nên không dám làm, sợ chịu trách nhiệm

Bộ trưởng Tài nguyên: Các Bộ trưởng và Chủ tịch UBND tỉnh không nên là đại biểu Quốc hội