'Bế tắc' đấu thầu dự án sân golf

Việc tổ chức đấu thầu sẽ tăng công khai, minh bạch và hiệu quả kinh tế trong lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án sân golf. Nhưng vướng mắc, "xung đột" của hệ thống pháp luật dẫn đến việc đấu thầu dự án sân golf trở thành bất khả thi.

Vấn đề này đã từng được Nhadautu.vn nêu trong bài viết: 'Xung đột' pháp luật trong Thông tư hướng dẫn đấu thầu dự án sân golf (https://nhadautu.vn/xung-dot-phap-luat-trong-thong-tu-huong-dan-dau-thau-du-an-san-golf-d67738.html). Từ tháng 7/2022, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã xin ý kiến về dự thảo Thông tư hướng dẫn đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án sân golf nhằm cụ thể hóa Nghị định số 52/2020/NĐ-CP.

Cụ thể, theo Điều 5 Nghị định số 52/2020/NĐ-CP về đầu tư xây dựng và kinh doanh sân golf, việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án sân golf theo quy định của pháp luật về đấu thầu, pháp luật về đất đai và pháp luật có liên quan.

Bài liên quan

'Xung đột pháp luật' trong Thông tư hướng dẫn đấu thầu dự án sân golf

Mặt khác, Nghị định số 25/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 31/2021/NĐ-CP) về lựa chọn nhà đầu tư (Nghị định 25 sửa đổi) cũng có quy định về tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án theo pháp luật chuyên ngành. Tiếp đó, tại Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 23/11/2021 về đẩy mạnh thi hành pháp luật về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ KHĐT ban hành Thông tư hướng dẫn lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án sân golf, hoàn thành trong Quý II năm 2022.

Tuy nhiên, sau một thời gian lấy ý kiến các Bộ, ngành, tổ chức liên quan (gồm cả ý kiến của Tạp chí Nhà Đầu tư tại bài viết nêu trên), Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng để xin... dừng ban hành Thông tư hướng dẫn đấu thầu dự án sân golf.

Lý do dẫn đến việc Bộ KH&ĐT xin rút đề nghị xây dựng Thông tư nêu trên cũng trùng khớp với góp ý của Tạp chí Nhà Đầu tư, đó là hệ thống pháp luật hiện hành đang có xung đột, chồng chéo, dẫn đến chưa có lời giải cho câu hỏi lớn nhất với cuộc đấu thầu dự án sân golf: Sau khi có kết quả đấu thầu, cơ quan nhà nước liệu có thể thu hồi đất của người đang sử dụng để giao đất cho nhà đầu tư trúng thầu?

Thu hồi đất làm sân golf được không?

Tại Điều 3 Dự thảo Thông tư đã đặt ra điều kiện đấu thầu dự án sân golf là "Thuộc danh mục dự án cần thu hồi đất theo pháp luật về đất đai, thuộc khu đất do Nhà nước đang quản lý, sử dụng mà sẽ được cơ quan có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất cho nhà đầu tư được chấp thuận".

Yêu cầu này tương tự đối với dự án đầu tư có sử dụng đất (gồm: dự án khu đô thị; nhà ở thương mại...) theo Điều 11 Nghị định 25 sửa đổi. Theo đó, điều kiện tiên quyết đối với dự án được đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư là phải thuộc danh mục dự án cần thu hồi đất theo pháp luật đất đai hoặc thuộc khu đất do Nhà nước đang quản lý, sử dụng.

Đây là nguyên lý cơ bản của đấu thầu dự án: Hình thức này đòi hỏi Nhà nước phải đóng vai trò trung gian; nhận tiền ứng trước của nhà đầu để chi cho giải phóng mặt bằng và giao đất cho nhà đầu tư. Nhưng hệ thống pháp luật hiện hành lại đang có sự “lệch pha” giữa các loại hình dự án được lựa chọn nhà đầu tư qua đấu thầu với các trường hợp Nhà nước thu hồi đất.

Chẳng hạn tại khoản 3 Điều 62 Luật Đất đai đã liệt kê các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng gồm: Dự án xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước…; Dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật của địa phương…; Dự án xây dựng công trình phục vụ sinh hoạt chung của cộng đồng dân cư; dự án tái định cư, nhà ở cho sinh viên, nhà ở xã hội, nhà ở công vụ; xây dựng công trình của cơ sở tôn giáo; khu văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí phục vụ công cộng; chợ; nghĩa trang, nghĩa địa, nhà tang lễ, nhà hỏa táng; Dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn mới; chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn; cụm công nghiệp…

Các loại hình dự án được liệt kê tại Điều 62 Luật Đất đai không có dự án sân golf. Do đó liệu HĐND cấp tỉnh có thể thông qua Nghị quyết về thu hồi đất với dự án sân golf? Liệu có thể coi dự án sân golf thuộc loại hình "khu văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí phục vụ công cộng" để thực hiện thu hồi đất? Thuật ngữ "phục vụ công cộng" liệu có bao quát cả trường hợp dự án sân golf vì mục đích kinh doanh?

Từ những xung đột trên, bài viết trên Nhadautu.vn đã dự báo rằng nếu Thông tư được ban hành theo phương án Bộ KH&ĐT dự thảo thì sẽ… không có một dự án sân golf nào được đấu thầu bởi không đáp ứng được điều kiện tiên quyết là thuộc danh mục dự án cần thu hồi đất, đồng nghĩa với việc Thông tư được ban hành mà… chẳng để làm gì.

Đó cũng trùng khớp với lý do Bộ KH&ĐT trình Thủ tướng tại văn bản số 8514/BKHĐT-KTDV ngày 25/11/2022 để xin dừng ban hành Thông tư hướng dẫn đấu thầu dự án sân golf.

"Khớp nối" Luật Đấu thầu và Luật Đất đai

Cũng trong báo cáo gửi Thủ tướng, Bộ KH&ĐT cũng kiến nghị: Hiện nay, các quy định về điều kiện xác định khu đất tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư; trình tự, thủ tục đấu thầu; phương pháp, tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu đang được rà soát, hoàn thiện trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và Luật Đấu thầu (sửa đổi); để có đủ căn cứ xác định hình thức lựa chọn nhà đầu tư dự án sân golf và đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, Bộ KH&ĐT báo cáo Thủ tướng việc dừng ban hành Thông tư.

Ý kiến nêu trên của Bộ KH&ĐT cũng trùng khớp với kiến nghị của Nhadautu.vn tại bài viết: "Khoảng trống" trong các dự thảo sửa đổi Luật Đấu thầu, Luật Đất đai. Theo đó, việc Quốc hội sửa đổi đồng thời Luật Đấu thầu, Luật Đất đai là cơ hội để tháo gỡ vướng mắc trong lựa chọn nhà đầu tư dự án theo pháp luật chuyên ngành, gồm dự án sân golf.

Dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) tiếp tục mở rộng phạm vi điều chỉnh và không chỉ bó hẹp trong các dự án đầu tư có sử dụng đất theo pháp luật về đất đai (quy định tại điểm a khoản 2 Điều 1 dự thảo) mà còn bao quát các dự án mà pháp luật quản lý ngành, lĩnh vực quy định phải tổ chức đấu thầu (điểm b khoản 2 Điều 1 dự thảo).

Như vậy, việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án sân golf (theo Nghị định số 52/2020/NĐ-CP); dự án nghĩa trang, cơ sở hỏa táng (theo Nghị định số 23/2016/NĐ-CP); dự án cấp nước sạch (theo Nghị định số 117/2007/NĐ-CP, sửa đổi bởi Nghị định số 98/2019/NĐ-CP)... đều thuộc trường hợp đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo pháp luật chuyên ngành.

Tuy nhiên, về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thì phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) đang rộng hơn dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Luật Đấu thầu (sửa đổi) quy định thủ tục đấu thầu với mọi dự án đầu tư kinh doanh mà pháp luật có quy định phải đấu thầu nhưng dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) chỉ quy định về đấu thầu dự án có sử dụng đất trên cơ sở các tiêu chí cụ thể (bó hẹp hơn).

Như vậy, các dự án đầu tư kinh doanh mà pháp luật quy định phải đấu thầu nhưng không đáp ứng các tiêu chí, điều kiện của dự án có sử dụng đất theo Luật Đất đai thì dự thảo Luật Đất đai chưa nêu cơ chế để thu hồi đất, giao đất/cho thuê đất. Trong số đó có cả dự án sân golf. Như vậy, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và Luật Đấu thầu (sửa đổi) hiện nay chưa có giải pháp để triển khai đấu thầu dự án sân golf.

Do vậy, việc sửa đổi Luật Đất đai cần đồng bộ với sửa đổi Luật Đấu thầu để tháo gỡ "xung đột" trong đấu thầu dự án theo pháp luật chuyên ngành, trong đó dự án sân golf là ví dụ điển hình.

Bài liên quan

'Xung đột pháp luật' trong Thông tư hướng dẫn đấu thầu dự án sân golf

Thủ tướng: Xử lý xung đột pháp luật, lấp đầy các khoảng trống pháp lý

Hà Tĩnh thu hút loạt dự án sân golf

Golfer Nguyễn Văn Sơn vô địch giải 'Tấm lòng vàng Nhà đầu tư', Ban tổ chức quyên góp được 500 triệu để từ thiện