Lực cầu tăng mạnh

Theo báo cáo tháng 4/2022 của Bộ Thương mại Mỹ, thương mại gạo thế giới trong năm 2022 được dự báo ở mức kỷ lục 52,5 triệu tấn, nhiều hơn 1,1 triệu tấn so với dự báo trước đó và tăng 2% so với cùng kỳ năm trước.

Các quốc gia dự kiến nhập khẩu gạo tăng là Braxin, Trung Quốc, Colombia, Cuba, Ai Cập, Ethiopia, Liên minh Châu Âu (EU), Haiti, Indonesia, Philippnes, Iran, Madagascar, Mali, Nepal, Nigeria, Saudi Arabia, Sri Lanka, Togo , Thổ Nhĩ Kỳ và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Tổ chức Nông Lương Liên hiệp quốc (FAO) dự báo Trung Quốc sẽ nhập khẩu trên 5 triệu tấn gạo trong năm 2022, tăng khoảng 12% so với cùng kỳ năm trước. Trung Quốc vẫn là nước nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới. Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cũng đã điều chỉnh tăng dự báo về nhập khẩu gạo của Philippines năm 2022 lên 2,9 triệu tấn, cao hơn 300.000 tấn so với dự báo trước đó.

Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), do tình hình chiến sự Nga – Ukraine, EU có xu hướng nhập khẩu gạo thay thế cho nhập khẩu lúa mì. Tính từ ngày 1/9/2021 đến ngày 10/4/2022, EU đã nhập khẩu tổng cộng gần 1 triệu tấn gạo xay xát, xu hướng nhập khẩu gạo của EU tiếp tục tăng.

Tổng giám đốc Công ty cổ phần nông nghiệp công nghệ cao Trung An - Phạm Thái Bình cho biết, ngoài các thị trường truyền thống, doanh nghiệp vẫn đang đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường EU để tận dụng lợi thế từ EVFTA. Mặc dù số lượng gạo vào EU chưa nhiều nhưng giá xuất khẩu vào thị trường này rất hấp dẫn, đây là thị trường rất tiềm năng cho doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam.

Ông Đỗ Thành Nhân, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần xuất, nhập khẩu An Giang (Agrimex) cho biết mới đây công ty vừa ký được hợp đồng cung cấp 3 triệu tấn gạo cho Sierra Leone trong vòng 3 năm.

Bên cạnh đó, Angimex cũng sẽ chuyển giao mô hình cánh đồng mẫu lớn cho các doanh nghiệp tại quốc gia này. Để xúc tiến tăng sản lượng xuất khẩu, công ty cũng đang chuẩn bị các thủ tục để mở văn phòng đại diện tại Philippines, thị trường nhập khẩu gạo lớn từ Việt Nam.

Theo đại diện Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), xuất khẩu gạo của Việt Nam trong năm 2022 có nhiều khởi sắc khi các thị trường truyền thống như Philippines, Trung Quốc, các quốc gia Châu Phi đã đẩy mạnh nhập khẩu ngay từ đầu năm.

Bên cạnh đó, nhờ các doanh nghiệp triển khai liên kết với nông dân chuyển đổi gieo trồng các giống lúa thơm cấp cao nên sản phẩm cũng đã xâm nhập được vào các thị trường khó tính như Nhật, Hàn Quốc, EU…

Do đó, xuất khẩu gạo của Việt Nam trong năm 2022 không những đảm bảo mục tiêu đạt từ 6 - 6,2 triệu tấn, mà có thể nhiều hơn nếu nguồn cung đủ đáp ứng.

Áp lực chi phí sản xuất tăng cao

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sản lượng  gạo xuất khẩu 3 tháng đầu năm nay đạt gần 1,5 triệu tấn, với kim ngạch trên 715 triệu USD, tăng 24% về sản lượng và tăng 10,5% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, trên thị trường thế giới, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đứng ở mức cao.

Cụ thể, gạo 5% tấm của Việt Nam được chào bán ở mức 415 USD/tấn. Về chủng loại, cơ cấu gạo xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2022 sẽ tiếp tục đà chuyển dịch sang các loại gạo thơm, gạo trắng chất lượng cao.

Ông Nguyễn Chánh Trung Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Tân Long nhận định, quý II/2022 là thời điểm mà các quốc gia nhập khẩu đã đánh giá lại tồn kho và đưa ra quyết định nhập khẩu lương thực cho cả năm, do đó, đây cũng là thời điểm xuất khẩu gạo nhộn nhịp.

Tuy nhiên, điều mà doanh nghiệp xuất khẩu nói chung, xuất khẩu gạo nói riêng lo lắng nhất hiện nay là tình trạng thiếu container rỗng, cước tàu tăng cao vẫn chưa được khắc phục.

Mặt khác, do giá xăng, dầu tăng cao nên chi phí sản xuất, vận chuyển cũng tăng mạnh. Áp lực chi phí sản xuất, xuất khẩu tăng nhưng giá xuất khẩu không tăng đã làm cho lợi nhuận của doanh nghiệp xuất khẩu giảm mạnh.

Theo ông Nguyễn Đình Bích, chuyên gia thị trường gạo,  dự trữ gạo toàn cầu năm 2022 ổn định, do đó giá gạo cũng khó có thể tăng đột biến nhưng giá đầu vào tăng mạnh làm cho lợi nhuận cả chuỗi sụt giảm đặc biệt là khâu gieo trồng khi giá phân bón tăng ‘phi mã’, đây là thách thức lớn nhất của ngành lúa gạo trong năm 2022 này.

Theo đánh giá của Cục trồng trọt – Bộ NN&PTNT, với giá phân bón như hiện nay đã làm đội giá thành sản xuất lúa lên thêm 1.300 đồng/kg. Với mức năng suất vụ lúa Đông xuân tại đồng bằng sông Cửu Long niên vụ 2021 – 2022 là 7,2 tấn/ha, giá bán lúa tươi tại ruộng dao động từ 5.000 – 6.000 đồng thì mức lợi nhuận của người trồng lúa chưa đến 10 triệu đồng/ha

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho biết, cuộc chiến Nga-Ukraine đã làm đứt gãy hàng loạt nguyên liệu sản xuất phân bón dẫn đến giá mặt hàng này tăng cao, đó là quy luật cung cầu, nhà nước không thể nào can thiệp được.

“Trong điều kiện chi phí đằu vào tăng như hiện nay thì người sản xuất cần áp dụng quy trình sản xuất tiết kiệm, hiệu quả, tránh thất thoát. Thực tế dự án VnSAT (chuyển đổi nông nghiệp bền vững) cho thấy nếu quản lý tốt, áp dụng kỹ thuật tiên tiến thì có thể giảm đến 40% chi phí sản xuất”, Bộ trưởng Hoan nhấn mạnh.

Bài liên quan

Giá gạo Việt xuất khẩu tăng mạnh nhất

Xuất khẩu gạo sôi động ngay từ đầu năm

Mô hình ‘cánh đồng lớn’ ở ĐBSCL vì sao ngày một teo tóp?

Hôm nay, Bộ Chính trị tổ chức hội nghị về phát triển vùng ĐBSCL