Trong báo cáo xếp hạng thị trường mới được công bố kỳ tháng 3/2024 của FTSE Russell, Việt Nam vẫn nằm trong danh sách theo dõi nâng hạng lên thị trường mới nổi loại 2 (Secondary Emerging Market). Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam được vào danh sách theo dõi từ tháng 9/2018.

Nhìn chung, Việt Nam vẫn chưa đáp ứng một số tiêu chí mà FTSE Russell chỉ ra ở các báo cáo trước đây. Đó là tiêu chí "Chu kỳ thanh toán" (DvP) vẫn được đánh giá là "Hạn chế". Cùng với đó, thị trường cũng chưa gặp phải các giao dịch thất bại nào, do đó mục "thanh toán – chi phí liên quan tới giao dịch thất bại" chưa được đánh giá (unrated).

Ngoài ra, một số chỉ tiêu khác cần cải thiện như quá trình đăng ký tài khoản mới, và việc tạo điều kiện cho hoạt động giao dịch giữa các nhà đầu tư nước ngoài ở các cổ phiếu đã cạn room hoặc sắp cạn room nước ngoài.

Đáng chú ý, FTSE Russell đã nhắc tới quyết tâm nâng hạng thị trường chứng khoán của Chính phủ Việt Nam. Theo đó, vào ngày 28/2/2024, Thủ tướng đã đưa ra cam kết sẽ loại bỏ các rào cản để Việt Nam được nâng hạng trước năm 2025 bằng cách sửa đổi các quy định pháp luật liên quan và xóa bỏ các rào cản cho các nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường. Một số biện pháp cụ thể có thể kể tới như đánh giá lại cơ chế room ngoại hiện tại và đơn giản hóa quy trình mở tài khoản của nhà đầu tư nước ngoài.

Trong báo cáo, FTSE Russell cũng cho biết một nhóm công tác đang phối hợp cùng Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) để đánh giá một đề xuất về mô hình thanh toán mới. Tổ chức này tiếp tục khuyến khích các cuộc gặp gỡ giữa các tổ chức Việt Nam và cộng đồng quốc tế để hiểu rõ hơn về những khó khăn khi tiếp cận thị trường chứng khoán Việt Nam.

FTSE Russell đánh giá để TTCK Việt Nam đạt mục tiêu nâng hạng vào năm 2025, mô hình thanh toán mới phải được xác nhận rộng rãi, bao gồm hoàn thiện các vai trò và trách nhiệm cần thiết trong mô hình thanh toán. 

Tháo gỡ nút thắt "prefunding"

Một trong những điều kiện quan trọng nhất mà cả FTSE hay MSCI đều nhắc đến đối với hạn chế của Việt Nam chính là việc quy định phải có tiền trước khi giao dịch (prefunding). Tuy vậy, Việt Nam đang có những động thái gấp rút tháo gỡ vấn đề này.

Theo đó, cơ quan quản lý đã đề xuất cho phép các công ty chứng khoán có đủ năng lực được cung cấp dịch vụ không yêu cầu nhà đầu tư tổ chức nước ngoài phải có đủ 100% tiền trước thời điểm đặt lệnh mua chứng khoán.

Cụ thể, UBCKNN vào ngày 20/3/2024 đã đăng tải thông tin lấy ý kiến của các đơn vị, tổ chức, cá nhân đối với dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của các thông tư quy định về giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch chứng khoán; bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán; hoạt động của công ty chứng khoán và công bố thông tin trên thị trường chứng khoán (Thông tư số 120/2020/TT-BTC; Thông tư số 119/2020/TT-BTC; Thông tư số 121/2020/TT-BTC; và Thông tư số 96/2020/TT-BTC).

Cùng với nhiều đề xuất sửa đổi, bổ sung khác, dự thảo thông tư dự kiến sẽ sửa đổi, bổ sung quy định cho phép giao dịch không ký quỹ 100% tiền của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài (NĐTTCNN). Đồng thời, CTCK được nhận lệnh giao dịch mua chứng khoán của khách hàng là NĐTTCNN khi tài khoản của khách hàng không đủ 100% giá trị lệnh đặt.

Cũng theo đề xuất của cơ quan quản lý, đối tượng được cung cấp dịch vụ là những CTCK có tình hình tài chính tốt, đáp ứng điều kiện cung cấp dịch vụ bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán, đủ hạn mức để đáp ứng việc thanh toán cho giao dịch chứng khoán của NĐTNN sử dụng dịch vụ này trong trường hợp NĐTNN tạm thời mất khả năng thanh toán.

Bài liên quan

Trong sóng nâng hạng, nhịp chỉnh là cơ hội mua vào

Nâng hạng thị trường qua góc nhìn nhà đầu tư

Chính phủ quyết tâm nâng hạng thị trường chứng khoán trong năm 2025

Báo cáo việc nâng hạng thị trường chứng khoán trước 30/6