Đây là ý kiến của TS. Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và Chính sách (VEPR) tại buổi tọa đàm công bố Báo cáo kinh tế vĩ mô quý 1/2018 được VEPR tổ chức, chiều 10/4. 

Có thực sự tăng trưởng?

Theo TS. Nguyễn Đức Thành, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục là động lực tăng trưởng chính của khu vực này với mức tăng rất cao 13,56%. Riêng Samsung Việt Nam tiếp tục đóng góp nhiều nhất cho sự tăng trưởng của ngành chế biến chế tạo.

Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục là động lực tăng trưởng chính của khu vực này với mức tăng rất cao 13,56%. Riêng Samsung Việt Nam tiếp tục đóng góp nhiều nhất cho sự tăng trưởng của ngành chế biến chế tạo.

TS. Nguyễn Đức Thành

Cụ thể, giá trị hàng xuất khẩu (điện thoại và linh kiện) của Samsung Việt Nam đạt 12,3 tỷ USD, tăng 58,8% so với cùng kỳ năm 2017 (trong khi quý I/2017 tăng trưởng thấp hơn nhiều do khi đó sản lượng của Samsung còn thấp). Điều này giải thích một phần nguyên nhân GDP Việt Nam quý I tăng trưởng mạnh.

Khu vực dịch vụ tăng trưởng ở mức 6,7% trong quý I, mức tăng cao nhất trong nhiều năm trở lại đây. Các ngành có đóng góp cao nhất cho mức tăng trưởng chung là: bán buôn và bán lẻ với mức tăng 7,45%; dịch vụ lưu trú và ăn uống tăng 7,60%; hoạt động tài chính, ngân hàng và bảo hiểm tăng 7,72% và hoạt động kinh doanh bất động sản tăng 3,56%.

Quý I cũng đánh dấu sự phục hồi mạnh mẽ của khu vực nông, lâm, ngư nghiệp với mức tăng 4,05% sau nhiều năm chỉ tăng trưởng dưới 3%, thậm chí tăng trưởng âm như năm 2016 (-1,23%).

Trong khi đó, khu vực công nghiệp và xây dựng có mức tăng trưởng vượt bậc 9,7%, cao hơn khá nhiều so với cùng kỳ các năm trước (2016: 6,72%; 2017: 4,17%).

Theo TS. Nguyễn Đức Thành, giá trị gia tăng tạo ra trong ngành này chủ yếu tới từ khu vực FDI. Điều này cho thấy sự phụ thuộc ngày càng nhiều của tăng trưởng kinh tế Việt Nam vào khu vực vốn đầu tư nước ngoài.

"Toàn bộ GDP của Việt Nam phụ thuộc hết vào Samsung. Vậy, nền sản xuất thật của chúng ta ở đâu?", TS. Nguyễn Đức Thành nhấn mạnh.

Kiểm soát chi tiêu ngân sách

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, tổng thu ngân sách tính đến ngày 15/03/2018 ước đạt 216,7 nghìn tỷ đồng. Trong khi đó, tổng chi ước đạt 229,1 nghìn tỷ đồng, bằng 16,5% dự toán năm; trong đó, chi thường xuyên bằng 173,2 nghìn tỷ đồng, chiếm tới 75,6% tổng chi.

Nguồn nội lực cho phát triển kinh tế dài hạn là chi đầu tư phát triển chỉ chiếm 14,2% tổng chi ngân sách. Điều này một mặt cho thấy quy trình phân bổ dự toán chi tiêu đầu tư công vẫn còn rất chậm. Mặt khác, thực trạng này tiếp tục phản ảnh sự thiếu cân bằng của tổng chi ngân sách.

Bài liên quan

VEPR: Tăng trưởng kinh tế quý I đạt 6,6%

Theo TS. Vũ Sỹ Cường, tăng trưởng kinh tế cao, nhưng thu ngân sách lại không cao, phải chăng tăng trưởng kinh tế không đi liền với thu ngân sách.

TS. Cường cho hay, thu từ hoạt động xuất nhập khẩu trong dự toán ngân sách được điều chỉnh giảm trong bối cảnh Việt Nam đã hội nhập sâu rộng với thế giới. Việc cắt giảm hàng rào thuế quan thương mại là điều kiện bắt buộc khi Việt Nam tham gia ký kết các FTA song phương hay đa phương.

Để bù đắp cho sự suy giảm tỷ trọng thu ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu và từ dầu thô, Chính phủ buộc tăng các thu nội địa như thuế thu nhập cá nhân, thuế bảo vệ môi trường, thu về nhà đất…

Theo VEPR, để đảm bảo cân đối thu chi, cần cải thiện nguồn thu thông qua tăng hiệu quả hành thu, tăng hiệu quả thu trên các loại thuế đã có và thuế suất hiện thời, thay vì vội vã áp thêm các loại thuế mới hoặc tăng thuế suất. Việc này cần có sự cải cách ngay trong nội bộ ngành thuế. Một giải pháp đi liền là duy trì nỗ lực kiểm soát chi tiêu ngân sách, đặc biệt là chi thường xuyên. 

Chi thường xuyên luôn ở mức cao trên 70% tổng chi qua các năm, một phần nguyên nhân tới từ bộ máy nhà nước và đoàn thể chính trị cồng kềnh, lãng phí, kém hiệu quả. Nguồn lực cho phát triển kinh tế dài hạn là chi đầu tư phát triển chưa có nhiều cải thiện.

Do đó, Chính phủ cần tiếp tục thực hiện các biện pháp quyết liệt để thắt chặt chi thường xuyên như các chính sách tinh giảm biên chế, sắp xếp lại và tinh giản bộ máy, hạn chế chi tiêu cho các tổ chức đoàn thể, thoái vốn khỏi các doanh nghiệp nhà nước.

Bài liên quan

VEPR: Tăng trưởng kinh tế quý I đạt 6,6%

VEPR: Hiệp hội Lương thực Việt Nam thiếu trách nhiệm với lợi ích người nông dân

Chính sách lãi suất nào có lợi cho tăng trưởng kinh tế

Bàn về thúc đẩy tốc độ tăng trưởng kinh tế