Các quy định mới có hiệu lực từ ngày 1/3/2022, khi Bắc Kinh tiếp tục thắt chặt giám sát pháp lý đối với lĩnh vực công nghệ.

Các thuật toán đóng vai trò rất quan trọng đối với cách các công ty công nghệ hoạt động, từ gợi ý các mặt hàng cho người dùng trên ứng dụng thương mại điện tử đến gợi ý các nguồn dữ liệu, thông tin trên mạng xã hội.

Các nhà đầu tư sẽ theo dõi ảnh hưởng của những quy định mới này đối với mô hình kinh doanh của các doanh nghiệp, từ Alibaba đến Tencent, và cách các cơ quan quản lý sẽ thực thi chúng, theo CNBC.

Quy định mới về thuật toán có điều khoản yêu cầu các công ty không được sử dụng thuật toán để đưa ra các gợi ý vi phạm luật pháp Trung Quốc, ví dụ, gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia. Các dịch vụ dùng thuật toán gợi ý cung cấp tin tức phải có giấy phép và không được đưa ra các tin giả. Điều khoản này là một bổ sung mới so với dự thảo năm ngoái.

Các công ty cần thông báo cho người dùng về “các nguyên tắc cơ bản, mục đích và cơ chế hoạt động chính” của dịch vụ gợi ý dựa trên thuật toán. Người dùng có thể chọn không dùng các dịch vụ gợi ý này. Họ có thể chọn hoặc xóa các thẻ được sử dụng để thúc đẩy các thuật toán gợi ý. 

Các công ty phải đảm bảo việc “sử dụng an toàn” các dịch vụ gợi ý bằng thuật toán đối với người cao tuổi, bảo vệ họ trước gian lận, lừa đảo. Đây cũng là một bổ sung mới cho dự thảo trước đó.

"Những thay đổi này phản ánh một số mối quan tâm lớn nhất của xã hội Trung Quốc ngày nay - kiểm soát nội dung trực tuyến, khủng hoảng dân số già, sự minh bạch của các công ty công nghệ lớn, các hành vi chống cạnh tranh - cho thấy nước này đang tìm cách tránh một tương lai nơi các thuật toán sẽ làm phương hại đến đoàn kết xã hội hoặc làm trầm trọng thêm các vấn đề thị trường", Kendra Schaefer, một lãnh đạo ở Bắc Kinh của công ty tư vấn Trivium, nói với CNBC.

Vấn đề thực thi

Các doanh nghiệp có thể bị phạt từ 10.000 đến 100.000 nhân dân tệ (khoảng $1,570 đến $15,740) nếu vi phạm các quy định trên. Nhưng việc thực thi có thể tạo ra xung đột giữa các cơ quan quản lý và công ty công nghệ. Lý do là để các cơ quan quản lý tìm ra vi phạm, họ có thể phải kiểm tra mã đằng sau các thuật toán.

"Các thuật toán là bí mật được nắm giữ sâu nhất của một công ty công nghệ, là tài sản quý giá nhất của họ và việc để chính phủ đào sâu vào không gian này là một vấn đề", Schaefer nói.

Giám sát thuật toán của các công ty công nghệ tức cơ quan quản lý sẽ tiến vào một “vùng lãnh thổ” mà họ chưa từng đặt chân đến.

"Do các quy định này khá rộng và phần nào mang tính kỹ thuật, đó sẽ là một quá trình học hỏi cho cả cơ quan thực thi và cho các doanh nghiệp, những người sẽ chịu trách nhiệm chính trong việc tuân thủ các quy tắc này", Ziyang Fan, trưởng bộ phận thương mại kỹ thuật số tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), bình luận.

Tác động đến mô hình kinh doanh

Quy định về thuật toán là một phần trong chiến dịch của Bắc Kinh hơn một năm qua nhằm tăng cường giám sát đối với lĩnh vực công nghệ trong nước và kiềm chế bớt quyền lực của những "gã khổng lồ", vốn phát triển mà hầu như không bị cản trở gì trong nhiều năm.

Năm ngoái, Trung Quốc đưa ra các quy định chống độc quyền đối với các công ty nền tảng internet, một luật bảo vệ dữ liệu mang tính bước ngoặt và giảm thời gian trẻ em có thể chơi trò chơi trực tuyến.

Các quy định quản lý thuật toán mới có thể tác động đến mô hình kinh doanh của các công ty công nghệ do tầm quan trọng của chúng đối với cách các công ty này hoạt động, mặc dù Fan của WEF nói về dài hạn, có khả năng họ sẽ thích ứng.

"Các quy định này có thể có nhiều tác động hơn đến các công ty trong ngắn hạn, đặc biệt là khi các công ty công nghệ Trung Quốc gấp rút nắm bắt, thực hiện và tuân thủ các quy định này, cùng với một loạt quy định khác áp dụng cho ngành công nghệ được thông qua mới đây", Fan nói.

"Mặc dù những quy định này rất sâu rộng, chúng không phải là ‘bản án tử hình’ đối với các doanh nghiệp. Trong trung và dài hạn, doanh nghiệp có thể phát triển các giải pháp tạm thời để tuân thủ quy định, trong khi vẫn theo đuổi được các mục tiêu kinh doanh [đã điều chỉnh]".

Bài liên quan

Công ty công nghệ Trung Quốc hủy IPO ở Mỹ vì sợ bị Bắc Kinh 'sờ gáy'

Trung Quốc điều tra ba công ty công nghệ lớn sau khi ‘trảm’ Didi

Cuộc đua công nghệ tại Đông Nam Á sẽ ra sao khi xuất hiện công ty công nghệ mới GoTo?

Vợ chồng chủ công ty công nghệ mua bán hàng tỉ dữ liệu cá nhân