Tổng Bí thư: Việt Nam đi đầu ASEAN trong cung ứng năng lượng tái tạo

Chiều 16/4, tại lễ khai mạc Hội nghị thượng đỉnh Đối tác vì tăng trưởng xanh và mục tiêu toàn cầu 2030 (P4G) Việt Nam 2025 với chủ đề "Chuyển đổi xanh bền vững, lấy con người làm trung tâm", Tổng Bí thư Tô Lâm đã có bài phát biểu thông điệp chính sách.

Theo Tổng Bí thư, trước những chuyển biến to lớn, nhanh chóng mang tính thời đại của thế giới ngày nay, Việt Nam đang nỗ lực không ngừng vươn tới một kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, phấn đấu đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, có thu nhập cao.

Với kinh nghiệm của 40 năm Đổi mới, Việt Nam xác định chặng đường hiện thực hoá các mục tiêu nói trên cần bảo đảm nguyên tắc "bền vững, bao trùm, hài hoà". Theo đó, Việt Nam đang tập trung đẩy mạnh các giải pháp chiến lược cho phát triển đất nước.

Thứ nhất, thúc đẩy cải cách thể chế là đột phá của đột phá. Tập trung cải cách, mở cửa, khơi thông các điểm nghẽn, giải phóng mọi nguồn lực cho phát triển, nhất là phát triển kinh tế - xã hội; tạo điều kiện để các thành phần kinh tế cùng phát triển, trong đó chú ý đến kinh tế tư nhân; tạo điều kiện để hội nhập quốc tế sâu rộng hơn.

Thứ hai, thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia. Trong đó, dữ liệu là nguồn tài nguyên mới, là "không khí và ánh sáng" của kỷ nguyên mới, là tư liệu sản xuất mới.

Chuyển đổi số là công cụ đổi mới phương thức sản xuất, kinh doanh, đổi mới lực lượng sản xuất. Đổi mới sáng tạo là "cây gậy thần" đạt tới thịnh vượng bền vững, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Về chuyển đổi xanh, nhờ cách tiếp cận đúng đắn, kịp thời, gắn Chiến lược tăng trưởng xanh với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 10 năm, dù là nước đang phát triển, có nền kinh tế đang chuyển đổi, nguồn lực còn hạn chế, Việt Nam đã bước đầu đạt một số kết quả quan trọng.

Theo Tổng Bí thư, Việt Nam là quốc gia đi đầu trong cung ứng năng lượng tái tạo tại ASEAN, với công suất điện gió, điện mặt trời chiếm 2/3 tổng công suất của ASEAN.

Việt Nam là điển hình tốt về thúc đẩy nông nghiệp xanh bền vững. Dự án 1 triệu héc-ta lúa chuyên canh chất lượng cao và phát thải thấp là mô hình tiên phong được rất nhiều đối tác, tổ chức quốc tế quan tâm, tham khảo.

Việt Nam là thành viên tích cực, trách nhiệm của toàn bộ các cơ chế đa phương, sáng kiến lớn về tăng trưởng xanh, chuyển đổi năng lượng (như Thoả thuận Paris về khí hậu, Quan hệ Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng JETP, P4G...).

"Đặc biệt về thể chế, chúng tôi cơ bản xây dựng các cơ chế, khuôn khổ cần thiết cho tăng trưởng xanh, bao gồm Quy hoạch quốc gia, quy hoạch tổng thể năng lượng, các chiến lược, kế hoạch phát triển ngành, lĩnh vực mũi nhọn, danh mục các điểm và các nghị định tháo gỡ khó khăn cho lĩnh vực năng lượng, tăng trưởng xanh", Tổng Bí thư nói.

Tuy vậy, là một nước đang phát triển có nền kinh tế đang chuyển đổi, Việt Nam cũng đứng trước nhiều thách thức về nguồn lực tài chính, công nghệ, nhân lực, về khả năng chống chịu trước tác động của biến đổi khí hậu và về những biến động địa chính trị trên toàn cầu.

Nhìn về tương lai, Việt Nam đang nhanh chóng thúc đẩy các đột phá chiến lược, nỗ lực chuẩn bị tốt nhất cho quá trình phát triển vừa nhanh, vừa xanh, bao trùm và bền vững.

"Con đường phát triển của Việt Nam không thể tách rời xu thế chung của thế giới và nền văn minh nhân loại. Việt Nam chủ trương đặt mình vào dòng chảy của thế giới, kết hợp nhuần nhuyễn giữa sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, tạo ra sức mạnh Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình. Chúng tôi sẽ tiếp tục đẩy mạnh công cuộc mở cửa, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế đồng bộ, toàn diện, sâu rộng và hiệu quả", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Ba đề xuất để thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đề cao vai trò của Hội nghị thượng đỉnh P4G Việt Nam 2025 - diễn đàn hàng đầu thế giới về thúc đẩy hợp tác công - tư, kết nối các chính phủ, doanh nghiệp và tổ chức xã hội để cùng đưa ra các giải pháp đột phá về tăng trưởng xanh, góp phần thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030 của Liên hợp quốc.

Trong bối cảnh thế giới tiếp tục đối diện những thách thức chưa từng có về thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường, cạn kiệt tài nguyên, già hoá dân số…, Thủ tướng chỉ ra rằng chuyển đổi xanh và phát triển bền vững là xu thế tất yếu, là ưu tiên hàng đầu và lựa chọn chiến lược của các quốc gia, dân tộc trên toàn cầu.

Khẳng định những khó khăn, thách thức cũng chính là cơ hội để thế giới cùng phát triển, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ ra những bài học kinh nghiệm quan trọng trên chặng đường chuyển đổi xanh của nhân loại.

Một là, bảo đảm cách tiếp cận toàn dân, toàn diện, toàn cầu, bao trùm, “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong quá trình chuyển đổi xanh, nhất là các nhóm yếu thế, dễ bị tổn thương trong quá trình chuyển đổi xanh.

Hai là, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số đóng vai trò then chốt; thị trường đóng vai trò dẫn dắt; nhận thức xã hội đóng vai trò nền tảng trong thúc đẩy chuyển đổi xanh.

Ba là, đề cao nguyên tắc bình đẳng, công bằng, trách nhiệm trong chuyển đổi xanh. Đây là quá trình cần kiên định về mục tiêu, nhưng chủ động, linh hoạt về phương pháp và lộ trình, có tính đến điều kiện và năng lực khác nhau của các quốc gia.

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, Việt Nam xác định chuyển đổi xanh là yêu cầu tất yếu khách quan, là yếu tố then chốt và động lực đột phá để thúc đẩy tăng trưởng nhanh và phát triển bền vững.

Với vai trò là nước chủ nhà của Hội nghị Thượng đỉnh P4G lần thứ tư, để thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh, lấy con người làm trung tâm, Thủ tướng đưa đưa ra 3 đề xuất:

Thứ nhất, thúc đẩy hoàn thiện tư duy xanh, trong đó chú trọng phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số gắn với tăng trưởng xanh; xác định nguồn lực xanh bắt nguồn từ tư duy xanh, động lực tăng trưởng xanh bắt nguồn từ chuyển đổi xanh và sức mạnh xanh bắt nguồn từ nhận thức xanh của người dân, doanh nghiệp ở các quốc gia, khu vực trên toàn cầu.

Thứ hai, xây dựng một cộng đồng xanh trách nhiệm. Trong đó, Chính phủ đóng vai trò định hướng, khuyến khích, bảo đảm thể chế ổn định, thuận lợi cho tăng trưởng xanh; khu vực tư nhân là nòng cốt trong đầu tư công nghệ, phổ cập các tiêu chuẩn xanh; cộng đồng khoa học tiên phong trong phát triển công nghệ xanh và đào tạo nguồn nhân lực xanh; người dân không ngừng nâng cao ý thức xanh và thật sự là chủ thể thụ hưởng những kết quả của chuyển đổi xanh.

Thứ ba, đẩy mạnh hợp tác quốc tế và phát triển mạnh các mô hình hợp tác xanh nhiều bên, nhất là hợp tác đối tác công - tư (PPP), hợp tác Nam - Nam, Bắc - Nam, các khuôn khổ hợp tác đa phương… nhằm xóa bỏ rào cản về thể chế, tăng cường khả năng tiếp cận và đẩy nhanh tốc độ chuyển dịch dòng vốn xanh, công nghệ xanh và quản trị xanh. Các nước phát triển cần tiên phong thực hiện cam kết hỗ trợ tài chính, công nghệ, kinh nghiệm cải cách thể chế; trong khi các nước đang phát triển cần phát huy mạnh mẽ nội lực gắn kết với sử dụng hiệu quả các nguồn lực từ bên ngoài.

Việt Nam nhiệt liệt hoan nghênh P4G thời gian qua đã có cách tiếp cận đúng đắn về thúc đẩy chuyển đổi xanh, bắt đầu từ những dự án cụ thể, hiệu quả, mang tính lan tỏa, tạo động lực, truyền cảm hứng.

Việt Nam kêu gọi P4G tiếp tục phát huy hơn nữa vị thế, tiềm năng và thế mạnh, thực sự trở thành một "vườn ươm ý tưởng", một "phòng thí nghiệm" quốc tế về phát triển bền vững và tăng trưởng xanh, nơi những dự án thí điểm được nhân rộng, những sáng kiến, công nghệ đột phá được chắp cánh.

Dẫn lời nhà thám hiểm Robert Swan, người đầu tiên trên thế giới đi bộ tới cả Bắc Cực và Nam Cực: "Mối đe dọa lớn nhất với hành tinh của chúng ta là niềm tin rằng sẽ có một ai đó cứu lấy Trái Đất", Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu thông điệp: "Chính chúng ta hôm nay đang nắm trong tay trách nhiệm và sứ mệnh vẻ vang là giữ gìn và bảo vệ Trái đất - ngôi nhà thân yêu của toàn nhân loại".

Việt Nam là một trong 7 thành viên sáng lập, đối tác chính thức của P4G. Đây là lần thứ 4 Hội nghị được tổ chức và là Hội nghị cấp cao đa phương về tăng trưởng xanh đầu tiên mà Việt Nam đăng cai.

Hội nghị Thượng đỉnh P4G có chủ đề "Chuyển đổi xanh bền vững, lấy con người làm trung tâm", diễn ra từ ngày 16-17/4 tại Hà Nội. Hội nghị thu hút hơn 1.000 đại biểu đến từ 46 quốc gia, tổ chức quốc tế tham dự, trong đó có Thủ tướng Lào, Thủ tướng Ethiopia, Phó Thủ tướng Campuchia và Phó Tổng thư ký Liên Hợp Quốc; nhiều bộ trưởng các nước, lãnh đạo các tổ chức quốc tế, giới học giả, chuyên gia, doanh nghiệp trên thế giới.