Thời của kinh doanh truyền thống "mệt" với công nghệ
Các trào lưu công nghệ thay đổi nhanh chóng đã gây sức ép lên các mô hình kinh doanh truyền thống, đòi hỏi chính sách phải thay đổi kịp thời để quản lý và điều phối, tạo hành lang phát triển, nếu không vô hình trung trở thành lực cản của sự tiến bộ.
Nền kinh tế chia sẻ (sharing economy) xuất phát từ mô hình kinh doanh dựa vào nền tảng công nghệ, đã được đề cập nhiều năm nay tại Việt Nam, hiện cũng không còn là khái niệm dành riêng cho Uber, Grab hay Airbnb mà đang áp dụng vào nhiều lĩnh vực. Nhưng tranh cãi gần ba năm qua về Uber hay Grab vẫn chưa ngã ngũ. Liệu quan điểm thị trường thay đổi ra sao và cơ chế pháp lý thế nào để ứng xử phù hợp, sau thời gian dài chỉ ứng phó lúng túng, còn mang tính cục bộ doanh nghiệp hoặc địa phương.
Cho đến tuần rồi, chất vấn của đại biểu Dương Trung Quốc về những xung đột lợi ích của Uber, Grab với taxi truyền thống, hoạt động thiếu công bằng và gây thất thu thuế vẫn còn nóng ở diễn đàn Quốc hội. Văn bản trả lời của Chính phủ khẳng định: "Mỗi việc thí điểm đều có tác động 2 mặt: tích cực hoặc tiêu cực... Chính phủ sẽ điều hành và phát huy việc ứng dụng khoa học công nghệ, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh vận tải và đáp ứng tốt nhất nhu cầu đi lại của nhân dân".
Các trào lưu công nghệ thay đổi nhanh chóng đã gây sức ép lên các mô hình kinh doanh truyền thống
Nhìn lại thị trường, 3 năm qua các mô hình kinh doanh vận tải Việt Nam cũng dần thay đổi đã đưa nhiều dịch vụ mới gia nhập thị trường, nhưng chưa thể nói thành công hay thất bại. Đến nay đã có 7 đơn vị trong nước được cấp phép cung ứng dịch vụ tương tự Uber và Grab: Công ty cổ phần Ánh Dương Việt Nam với V.Car; Công ty cổ phần Vận tải 57 Hà Nội với Thanh Cong Car; Công ty cổ phần Sun Taxi với S.Car; Công ty Phát triển Thương mại và Du lịch quốc tế Ngôi Sao với Vic.Car; Công ty cổ phần Hợp tác đầu tư và Phát triển với Home Car; tập đoàn Mai Linh với M.car; Công ty Thương mại và Dịch vụ Linh Trang - Taxi Long Biên với LB.car.
Vậy tại sao Uber hay Grab trở thành điển hình (case study) tranh cãi về pháp lý và sự cạnh tranh? Trước tiên, mô hình này tác động đến bề nổi ở lĩnh vực quan trọng hàng đầu của nền kinh tế: lĩnh vực logistics. Chi phí logistics Việt Nam quá cao và mô hình mới nhanh chóng được cư dân các thành phố lớn chấp nhận. Dịch vụ mới như "kẻ phá bĩnh" thị trường truyền thống vốn chưa đủ sức bắt kịp các trào lưu kinh doanh hiện đại nhưng cũng cho thấy các chính sách quản lý phải vất vả trước các nền tảng công nghệ mới.
Liệu trong tương lai gần Việt Nam sẽ ứng phó thế nào với các mô hình phát sinh tương tự? Dịch vụ kinh doanh chia sẻ hiện đã xuất hiện trong nhiều lĩnh vực tại Việt Nam, từ dịch vụ chia sẻ vận tải - kho bãi; tài chính với cho vay theo nhóm, kết nối vay vốn ngang hàng; bất động sản qua mô hình (co-working) cho thuê văn phòng hay du lịch với thuê chung nhà; dịch vụ nhân sự với chia sẻ nhân viên hay dọn việc nhà... Nhiều ngành đang chịu áp lực thay đổi hoàn toàn (như taxi truyền thống) và một số đang chịu tác động vừa phải từ quá trình chuyển đổi này.
Các công ty ra đời sau vận dụng công nghệ để khởi tạo thị trường và nguồn lực mới ngay trên nền tảng cũ. Họ dùng công nghệ kết nối các nguồn lực và phổ cập hóa dịch vụ đến tầng lớp ít có khả năng và cơ hội tiếp cận nhất. Một cơ chế tốt sẽ tạo ra không gian kinh doanh mới thúc đẩy toàn thị trường lớn lên thay vì đi "giật" miếng bánh cũ.
Nếu không cơ chế phát triển lành mạnh, trong tương lai không chỉ Vinasun hay Mai Linh phản ứng với Uber, Grab mà các ông chủ khách sạn có thể phản ứng với mô hình AirBnB hay nhà kinh doanh văn phòng có thể là rào cản với co-working; các ngân hàng hay công ty tài chính có khả năng phản ứng với các dịch vụ cho vay theo nhóm...
Theo ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Vietravel, các dịch vụ chia sẻ phòng lưu trú như mô hình AirBnB nếu vận dụng thành công sẽ huy động nguồn lực lớn nhà ở trong dân phục vụ lưu trú, tạo ra một phân khúc mới mà không lo ngại giẫm chân lên các phân khúc khác, góp phần tạo nên bộ mặt đa dạng của ngành du lịch. Nhưng chính sách quản lý phải phù hợp, việc hoạt động tự phát có những rủi ro, nhất là với du khách nước ngoài, chưa kể các yếu tố về an toàn du lịch, dịch vụ, thất thu thuế...
Dưới góc nhìn của quỹ đầu tư, ông Nguyễn Mạnh Dũng, Trưởng đại diện CyberAgent Ventures tại Việt Nam, cho rằng giá trị cuối cùng của các công ty khởi nghiệp mới là tạo ra sản phẩm dịch vụ mà người dùng cảm thấy phù hợp nhất với chi phí họ bỏ ra.
Các xu hướng kinh doanh đang dần thay đổi, được điều chỉnh và tiến hóa khôn lường trên nền các ý tưởng mới dựa vào công nghệ. Thêm vào đó, cùng một nền tảng nhưng người chiến thắng thị trường do ở cách triển khai mới, cách tiếp cận thị trường khác và cách vận hành trên cơ sở cầu khách hàng là gì để tạo ra mô hình mới sáng tạo hơn.
Như vậy chính sách pháp lý chỉ có thể kiểm soát các hành vi phản cạnh tranh, tác động tiêu cực, đảm bảo thị trường lành mạnh, an toàn về lao động, trách nhiệm thuế, các thể thức hợp đồng và phương pháp bảo vệ người tiêu dùng. Việc tranh cãi chấp nhận hay không chấp nhận Uber, Grab nói riêng hay những phương thức kinh doanh trên nền công nghệ nói chung làm bộc lộ những khó khăn trong thúc đẩy phát triển. Sự biến đổi liên tục của công nghệ sẽ còn tiếp tục tạo ra thách thức mới, khó thể thỏa mãn xung đột giữa cái cũ và cái mới, giữa hiện đại và truyền thống, giữa quyền lợi và sự tiến bộ.
(Theo DNSG
- Cùng chuyên mục
PVFCCo – Phú Mỹ đẩy mạnh xuất nhập khẩu phân bón, mở rộng thị trường và đa dạng hóa nguồn cung
PVFCCo cho biết hiện đang triển khai công tác giao nhận lô hàng xuất khẩu 45.000 tấn Đạm Phú Mỹ dạng xá sang Ấn Độ – một trong những thị trường tiêu thụ phân bón lớn và giàu tiềm năng nhất thế giới.
Doanh nghiệp - 13/08/2025 13:31
Khai trương chi nhánh VPBank Flagship Hà Nội: Điểm chạm tài chính hiện đại, nâng tầm trải nghiệm
Ngày 12/8/2025, nhân dịp kỷ niệm 32 năm ngày thành lập, VPBank chính thức khai trương chi nhánh Flagship thứ hai tại Hà Nội, đánh dấu bước tiến mới trong hành trình chuyển đổi số toàn diện và nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Doanh nghiệp - 13/08/2025 11:52
MSB – 34 năm tiên phong bứt phá, vươn tầm ngân hàng Việt trong kỷ nguyên số
Là ngân hàng TMCP đầu tiên tại Việt Nam, Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB) suốt 34 năm qua luôn tiên phong đổi mới, đón đầu xu hướng để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng.
Doanh nghiệp - 13/08/2025 11:51
Chuyên gia khuyến nghị thận trọng với giá vàng chênh lệch cao
Sáng 13/8, giá vàng miếng SJC trong nước tiếp tục đứng yên so với phiên đầu tuần. Dù dự báo giá vàng tiếp tục tăng nhưng chuyên gia cảnh báo nhà đầu tư trong nước cần thận trọng vì chênh lệch cao.
Thị trường - 13/08/2025 10:33
Đà Nẵng đầu tư mạnh cho kinh tế đêm
Đà Nẵng đang đẩy mạnh đầu tư vào kinh tế đêm nhằm tạo diện mạo mới và gia tăng sức hút đối với du khách.
Thị trường - 13/08/2025 06:45
TH true MILK và khát vọng tự chủ sữa tươi nguyên liệu cho Việt Nam
Cần đẩy mạnh phát triển sản xuất sữa tươi nguyên liệu trong nước – đó là ý kiến đáng chú ý và được đồng thuận trong các hội thảo lấy ý kiến về Chiến lược phát triển ngành sữa Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045 gần đây.
Doanh nghiệp - 12/08/2025 16:27
Du lịch Đà Nẵng sau sáp nhập - Bài cuối: Nâng tầm điểm đến
Các doanh nghiệp du lịch cùng chính quyền TP. Đà Nẵng đang kiến tạo điểm đến đa trải nghiệm, đẳng cấp và bền vững.
Thị trường - 12/08/2025 13:47
Xuất khẩu sang Campuchia bất ngờ tăng mạnh
Thị trường Campuchia không lớn, nhưng khi cần thiết thì sức tiêu thụ ở đây cũng góp phần làm thay đổi giá trị nông sản, hàng hóa của Việt Nam.
Thị trường - 12/08/2025 13:37
Sun PhuQuoc Airways ký kết Hợp đồng nguyên tắc với Vietcombank, xây dựng đội bay hiện đại, an toàn và hiệu quả
Sun PhuQuoc Airways (SPA)- hãng hàng không do Tập đoàn Sun Group đầu tư và phát triển và Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) đã ký kết Hợp đồng nguyên tắc thu xếp vốn, đánh dấu bước tiến trong hành trình xây dựng đội bay hiện đại, an toàn và hiệu quả ngay từ những ngày đầu thành lập của hãng.
Doanh nghiệp - 12/08/2025 10:17
'Harmonia Brillante – Bản hòa âm rực rỡ': 34 năm MSB hòa nhịp khát vọng, vươn tầm tương lai
"Harmonia Brillante – Bản hòa âm rực rỡ" không đơn thuần là một chương trình nghệ thuật mà còn là lời khẳng định sâu sắc về vị thế và tâm thế của một ngân hàng không ngừng đổi mới, đồng hành cùng cộng đồng và đất nước vươn lên những tầm cao.
Doanh nghiệp - 12/08/2025 10:16
Vì sao cổ phiếu MSN được đánh giá cao
Bên cạnh nền tảng tiêu dùng – bán lẻ giữ đà tăng trưởng tích cực, một điểm đáng chú ý trong quý II/2025 của Masan (Mã chứng khoán: MSN) là mảng khoáng sản. Mảng không cốt lõi này từng là gánh nặng tài chính đã chuyển mình tích cực, thoát lỗ nhờ giá đầu ra tăng mạnh giữa bối cảnh thương mại toàn cầu có nhiều biến động.
Doanh nghiệp - 12/08/2025 10:14
Lumira Ville - Tâm điểm sống đậm chất toàn cầu ở tâm mạch phát triển
Tọa lạc tại phường Đông Hải (quận Hải An cũ) - trung tâm công nghiệp, logistics chiến lược của Hải Phòng, Lumira Ville định hình một tâm điểm sống đậm chất toàn cầu và một hồng tâm đầu tư giữa dòng chảy giao thương, hạ tầng và hội nhập quốc tế.
Doanh nghiệp - 12/08/2025 08:22
Mỹ, Trung Quốc thỏa thuận gia hạn áp thuế lẫn nhau thêm 90 ngày
Chính quyền Trump hoãn tăng thuế quan đối với hàng hóa từ Trung Quốc chỉ ít giờ trước khi thời hạn chót 12/8 có hiệu lực.
Thị trường - 12/08/2025 07:29
Nhìn lại tác động kinh tế của thuế quan Mỹ mới có hiệu lực
Chính quyền Trump đang thực hiện một chiến lược thuế quan đa tầng, trong đó có thuế quan theo từng nước và từng ngành, và áp thuế mang màu sắc địa chính trị.
Thị trường - 12/08/2025 06:45
BIDV tích cực hỗ trợ doanh nghiệp Dược và Thiết bị y tế phát triển bền vững
Trong khuôn khổ Triển lãm quốc tế chuyên ngành Y Dược 2025, đại diện BIDV đã thông tin về các giải pháp của ngân hàng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) ngành dược phẩm và thiết bị y tế tiếp cận nguồn tín dụng xanh
Doanh nghiệp - 11/08/2025 16:01
Newtown Diamond: 5 lý do khiến nhà đầu tư không thể chối từ
Newtown Diamond không chỉ là một tổ hợp căn hộ cao cấp, mà là lời mời gọi đầy hấp dẫn đến với phong cách sống thượng lưu tại Đà Nẵng. Với vị trí đắc địa, tiện ích đẳng cấp và giá trị đầu tư bền vững, dự án này hứa hẹn mở ra một hành trình thịnh vượng tại thành phố đáng sống bậc nhất Việt Nam.
Doanh nghiệp - 11/08/2025 16:00
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 2 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 2 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 4 month ago
