'Quản lý cá cược thể thao là xu thế, cần minh bạch, an toàn và chống thất thu ngân sách'
Lĩnh vực vui chơi có thưởng bao gồm đặt cược thể thao, casino và trò chơi điện tử có thưởng là một bộ phận cấu thành của ngành công nghiệp dịch vụ giải trí được phát triển ở nhiều nước trên thế giới nhằm đáp ứng nhu cầu tất yếu của xã hội phát triển đồng thời mang lại nguồn thu lớn cho ngân sách.
Hội thảo “Phát triển ngành công nghiệp vui chơi giải trí có thưởng: Thực trạng và giải pháp”, do Tạp chí Nhà đầu tư/Nhadautu.vn tổ chức dưới dự chỉ đạo của Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài, diễn ra tại số 65 Văn Miếu (Đống Đa, Hà Nội) vào sáng nay 23/6. Nội dung hội thảo được tường thuật trực tuyến trên nhadautu.vn.
Lĩnh vực vui chơi có thưởng bao gồm đặt cược thể thao, casino và trò chơi điện tử có thưởng là một bộ phận cấu thành của ngành công nghiệp dịch vụ giải trí đã và đang được phát triển ở nhiều nước trên thế giới nhằm đáp ứng nhu cầu tất yếu của xã hội phát triển đồng thời mang lại nguồn thu lớn cho ngân sách.
Ở Việt Nam, đầu năm 2017, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh lĩnh vực vui chơi có thưởng được hoàn chỉnh ở cấp Nghị định của Chính phủ, theo đó, 3 loại hình vui chơi có thưởng được phép kinh doanh gồm: đặt cược, casino và trò chơi điện tử có thưởng (TCĐTCT) dành cho người nước ngoài.
Đến nay, đã có 8 doanh nghiệp kinh doanh casino, 61 điểm kinh doanh TCĐTCT và một doanh nghiệp kinh doanh đặt cược đua chó được cấp phép và đi vào hoạt động với tổng doanh thu năm 2019 đạt trên 19 nghìn tỷ đồng, nộp ngân sách Nhà nước gần 4,9 nghìn tỷ đồng.
Một số dự án khác đã được phê duyệt chủ trương đầu tư và đang trong quá trình triển khai xây dựng, quy mô của thị trường vui chơi giải trí có thưởng tại Việt Nam tiếp tục có xu hướng gia tăng.
"Mặc dù vậy, so với nhiều nước trong khu vực, thị trường vui chơi giải trí có thưởng tại Việt Nam vẫn còn hết sức nhỏ bé. Đây là lĩnh vực có dư địa phát triển lớn, theo một số chuyên gia nếu được khai thác tốt có thể đóng góp cho nhà nước vài tỷ USD mỗi năm, đồng thời tránh “chảy máu” ngoại tệ qua các ổ cá cược đen bất hợp pháp và qua việc người Việt Nam chơi casino ở nước ngoài", Tiến sĩ kinh tế Nguyễn Anh Tuấn, Tổng biên tập tạp chí Nhà Đầu tư nhấn mạnh trong bài phát biểu khai mạc hội thảo.
"Vấn đề đặt ra hiện nay đối với nước ta là làm thế nào để vừa khai thác được dư địa của ngành vui chơi giải trí có thưởng nhằm góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người dân, vừa đảm bảo được an ninh, trật tự xã hội, tránh được tác động xấu do đam mê quá thể dẫn đến tệ nạn cờ bạc ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống của người dân. Đó cũng là lý do mà tạp chí Nhà đầu tư - một tạp chí kinh tế thuộc Hiệp hội VAFIE tổ chức hội thảo quan trọng này", Tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn nói tiếp.
Với sự có mặt của đại diện các bộ, ban, ngành, Trung ương và chính quyền một số địa phương, các chuyên gia và doanh nghiệp, Ban tổ chức hy vọng hội thảo sẽ đánh giá đúng thực trạng phát triển ngành công nghiệp vui chơi giải trí có thưởng tại Việt Nam hiện nay, chỉ ra những mặt được và những tồn tại, hạn chế, đề xuất các giải pháp nhằm phát triển thị trường vui chơi giải trí hiệu quả, lành mạnh, phù hợp với thông lệ quốc tế và đặc thù của Việt Nam.
Trước khi diễn ra hội thảo, các chuyên gia đã nghiên cứu viết tham luận cho hội thảo về các chủ đề thiết thực liên quan đến quy định pháp lý, thực trạng ngành công nghiệp giải trí có thưởng tại Việt Nam cũng như kinh nghiệm một số nước đối với lĩnh vực này.
Tại hội thảo, các diễn giả sẽ trình bày 4 tham luận quan trọng và một báo cáo dẫn đề; đồng thời sẽ thảo luận sâu về một số nội dung chính yếu.
Cần khai thác tối đa tiềm năng của ngành công nghiệp giải trí có thưởng
Phát biểu tại hội thảo, GS -TSKH Nguyễn Mại đã trích dẫn một số quan điểm và mục tiêu quan trọng tại Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị.
Theo đó, 5 quan điểm mà giáo sư nhấn mạnh gồm: Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn là định hướng chiến lược quan trọng để phát triển đất nước; Phát triển du lịch thực sự là ngành kinh tế dịch vụ tổng hợp, có tính liên ngành, liên vùng; Phát triển đồng thời cả du lịch quốc tế và du lịch nội địa; tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân và du khách quốc tế tham quan, tìm hiểu; Phát triển du lịch bền vững; bảo tồn và phát huy các di sản văn hoá và các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc; Phát triển du lịch là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị.
Bên cạnh đó có hai mục tiêu là phấn đấu đến năm 2020, ngành du lịch cơ bản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, có tính chuyên nghiệp và đến năm 2030, Việt Nam sẽ thuộc nhóm các nước có ngành du lịch phát triển hàng đầu khu vực Đông Nam Á.
Song song với đó, GSTS Nguyễn Mại cũng đã khái quát lại thực trạng ngành Du lịch Việt Nam 2019 với kết quả đón hơn 18 triệu lượt khách quốc tế (tăng 16,2% so với năm 2018), phục vụ 85 triệu lượt khách nội địa, tổng doanh thu đạt khoảng 720 nghìn tỷ đồng (khoảng 31 tỷ USD); được đánh giá là một trong 10 quốc gia có mức tăng trưởng du lịch nhanh nhất thế giới.
Theo Tổng cục Du lịch, trong khu vực ASEAN, Việt Nam đã vượt Indonesia, vươn lên vị trí thứ 4 về lượng khách quốc tế đến. Chất lượng dịch vụ du lịch, hạ tầng dịch vụ du lịch cải thiện, hình thành nhiều khu du lịch đẳng cấp quốc tế. Tính đến cuối năm 2019 cả nước có 30.000 cơ sở lưu trú du lịch với 650.000 phòng, trong đó có 171 cơ sở lưu trú 5 sao và 295 khách sạn 4 sao.
Tuy nhiên du lịch Việt nam cũng có nhiều điểm cần khắc phục như quảng bá du lịch còn nhiều hạn chế, phát triển về số lượng nhưng chưa coi trọng chất lượng, hướng dẫn viên còn yếu và thiếu,…
Ngoài ra, theo GS Nguyễn Mại, dịch Covid 19 đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế Việt Nam, trong đó du lịch là ngành chịu tác động lớn nhất, dự báo nếu du lịch quốc tế được khôi phục vào tháng 8 thì thể đón được khoảng 6 đến 7 triệu lượt khách quốc tế, bằng 40% năm 2019, nếu vào tháng 10 thì chỉ đón được khoảng 5 triệu lượt, chỉ đạt 1/4 mục tiêu của năm 2020.
Do vậy, để du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, GS Nguyễn Mại cho rằng, không thể không xây dựng ngành công nghiệp giải trí bao gồm các khu vui chơi, mua sắm buổi tối, các trung tâm giải trí chất lượng cao, các trường đua chó, đua ngựa có đặt cược, các hoạt động thể thao có thưởng và casino.
Dẫu vậy, dù nhiều doanh nghiệp nước ngoài và trong nước đã được cấp phép đã đi vào hoạt động lĩnh vực này nhưng kết quả còn quá khiêm tốn, gây lãng phí vốn đầu tư, nguồn nhân lực vì không khai thác có hiệu quả tiềm năng đã có.
Theo ông, nguyên do một phần vì nhận thức và quan điểm coi là lĩnh vực “nhạy cảm” có liên quan đến cờ bạc không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc, có nguy cơ gây thêm tệ nạn xã hội; mà chưa có cách tiếp cận đa chiều; Hệ thống luật pháp có liên quan đến Du lịch kết nối Văn hóa - Thể thao- Giải trí còn thiếu, không tương thích với sự phát triển của lĩnh vực này; Chưa có tổ chức xã hội để liên kết các doanh nghiệp hoạt động Du lịch kết nối Văn hóa - Thể thao - Giải trí để chia sẻ thông tin, hợp tác quảng bá du 6 lịch, trao đổi kinh nghiệm để trở thành một thị trường được hợp tác cùng có lợi.
“Cần có một tổ chức xã hội để những doanh nghiệp tham gia ngành này có thể hợp tác, điều chỉnh để cạnh tranh với các nước trong khu vực. Đây là vấn đề cần thiết, và chúng tôi sẽ tổ chức một hiệp hội nhằm thu hút các doanh nghiệp, kết nối để hoạt động vui chơi giải trí trở nên mạnh mẽ hơn”, GS-TSKH Nguyễn Mại nói.
Ngoài ra, Giáo sư Nguyễn Mại cho biết, nguyên nhân kết quả thu về còn khiêm tốn là do chưa ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước và tổ chức dịch vụ vui chơi có thưởng, trong khi ngành công nghệ thông tin của Việt Nam đã phát triển nhanh chóng, bên cạnh đó, tổ chức và cơ chế quản lý nhà nước đối với lĩnh vực hoạt động này còn khá bất cập.
“Tôi nghĩ đã đến lúc cần coi đây là lĩnh vực mà nếu được quản lý bởi một tổ chức đủ mạnh thì có thể khai thác có hiệu quả hơn tiềm năng to lớn của lĩnh vực này, góp phần thực hiện chủ trương khôi phục và phát triển kinh tế sau dịch Covid- 19”, GS -TSKH Nguyễn Mại đề xuất.
TS. Cấn Văn Lực: Cần thay đổi tư duy cái gì không quản lý được thì cấm
Theo TS. Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, Việt Nam được xếp hạng 6/10 quốc gia đạt tốc độ tăng trưởng khách du lịch hàng đầu thế giới (theo Tổ chức du lịch thế giới - UNWTO). Năm 2019, tổng doanh thu từ khách du lịch đạt 768,5 nghìn tỷ đồng (34 tỷ USD) gấp 573 lần năm 1990, gấp 13 lần năm 2008; đóng góp trực tiếp của ngành du lịch vào GDP là 9,2%.
Cùng với đó, đóng góp gián tiếp và lan tỏa đạt 14% GDP thông qua tạo việc làm, xuất khẩu tại chỗ và tạo thu nhập cho các cộng đồng dân cư địa phương. Có nghĩa rằng, sự lan tỏa về du lịch tại Việt Nam tăng 1,5 lần. Tuy nhiên, ông Lực đánh giá, so với quốc tế vẫn còn tương đối thấp, do đó cần lan tỏa tốt hơn.
Hai là, việc phát triển du lịch, đặc biệt là kinh tế ban đêm sẽ khiến cho hình ảnh Việt nam trở nên hấp dẫn hơn trong cộng đồng đầu tư quốc tế, bên cạnh các yếu tố về hạ tầng, các chính sách hỗ trợ thu hút đầu tư.
Ba là, sự phát triển của du lịch, đặc biệt là xu hướng du lịch nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe (chiếm 31% lượng khách du lịch toàn cầu đến năm 2030 theo dự báo của UNWTO) góp phần nâng cao các điều kiện y tế, chăm sóc sức khỏe người dân.
Bốn là, với sự tham gia, giao lưu của du khách du lịch vào các hoạt động trải nghiệm, khám phá, văn hóa, vui chơi, giải trí (đặc biệt là xu hướng du lịch trải nghiệm, du lịch bụi - backparking của thế hệ Y, thế hệ Z), sẽ góp phần mang lại những đặc điểm văn hóa mới, sự phát triển văn hóa cộng đồng giữa Việt Nam và thế giới, sự giao thoa giữa văn hóa phương Đông và phương Tây.
Tuy nhiên, theo ông Cấn Văn Lực, bên cạnh tốc độ tăng trưởng nhanh những thành quả ấn tượng của ngành du lịch, vẫn còn tồn tại một số điểm yếu của du lịch Việt Nam. “Tôi nhấn mạnh tồn tại trong du lịch Việt Nam, đó là chưa có sản phẩm dịch vụ, du lịch, vui chơi giải trí đa dạng phong phú”, ông Lực nói.
TS. Cấn Văn Lực thông tin, gần đây Chính phủ đã ban hành “Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030” theo Quyết định 147/QĐ-TTg ngày 22/01/2020, khẳng định triển vọng và định hướng phát triển du lịch Việt Nam theo hướng bền vững. Theo đó, Chính phủ nêu rõ 5 quan điểm và cụ thể hóa các quan điểm. Trong đó, quan điểm 5 là quan trọng nhất đó là phát triển đồng thời du lịch quốc tế và du lịch nội địa trên cơ sở đa dạng sản phẩm du lịch, mở rộng thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh du lịch.
Ông Cấn Văn Lực cho hay, mục tiêu phát triển du lịch được chia theo 2 giai đoạn: Đến năm 2025, Việt Nam sẽ trở thành Top 3 trong khu vực ASEAN và Top 50 thế giới, đóng góp trực tiếp 12-14%GDP. Đến năm 2030, Việt nam thuộc Top 30 thế giới, du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và phát triển bền vững, đóng góp trực tiếp 15-17%GDP. Theo đó, có 3 giải pháp cần lưu ý, một là đổi mới tư duy du lịch, hai là hoàn thiện thể chế, và thứ 6 là phát triển sản phẩm du lịch.
Ông Lực cho rằng, thứ nhất ở Việt Nam vẫn còn tư duy là cái gì không quản lý được thì cấm, do đó cần phải thay đổi tư duy này.
Hai là, “cần làm rõ nội thảo, phạm vi của vui chơi giải trí có thưởng, có bao gồm casino hay xổ số hay không? Tôi cho rằng vui chơi giải trí có thưởng tại vn cũng như quốc tế là phải gắn với du lịch”. Do đó, theo ông Lực cần có cơ chế chính sách để phát triển vui chơi giải trí có thưởng gắn với du lịch và kinh tế ban đêm.
Ba là, nghiên cứu, xây chiến lược, chính sách phát triển vui chơi có thưởng gắn với du lịch và kinh tế ban đêm một cách bài bản, chuyên nghiệp gắn với cách thức quản lý chặt chẽ trên cơ sở kinh nghiệm quốc tế như Trung Quốc Singapore, Malaysia.
Bốn là, xem xét điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung Nghị định 06/2017 về kinh doanh đặt cược đối với các hoạt động vui chơi giải trí; Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật các hoạt động vui chơi có thưởng đảm bảo sự phát triển của các hoạt động vui chơi có thưởng phát triển đúng hướng, góp phần thúc đẩy du lịch, không bị biến tướng, gây rủi ro; Bổ sung trường đua ngựa, đua chó, các khu vui chơi có thưởng… vào quy hoạch của các thành phố/điểm du lịch.
Năm là, cho làm thí điểm, cho làm ở 1 số hoạt động trước như đua ngựa, đua chó, hoặc trước mắt là chọi trâu.
Sáu là, phải có cơ chế, động lực khuyến khích, chẳng hạn ưu đãi về đất đai, thuế.
Bảy là, tăng cường đầu tư hệ thống hạ tầng, an ninh, quản lý.
Ông Đỗ Văn Sử- Trưởng phòng đầu tư nước ngoài (Cục đầu tư nước ngoài): Hoạt động vui chơi có thưởng thúc đẩy xã hội phát triển
Ông Sử cho rằng, lĩnh vực trò chơi điện tử có thưởng dành cho người nước ngoài, kinh doanh casino, đặt cược đua ngựa và đua chó và bóng đá quốc tế là một trong những bộ phận cấu thành của ngành công nghiệp dịch vụ giải trí và không thể thiếu trong các xã hội phát triển.
Các hoạt động vui chơi có thưởng này đã góp phần đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí của người nước ngoài đến làm việc, đầu tư và du lịch tại Việt Nam, đồng thời hỗ trợ và tạo thêm dịch vụ gia tăng tại các khách sạn, thu hút chi tiêu của khách nước ngoài đến làm việc, đầu tư, du lịch tại Việt Nam, góp phần giải quyết việc làm cho một số lao động ở các địa phương.
Đối với lĩnh vực trò chơi điện tử có thưởng dành cho người nước ngoài, doanh thu cả nước đạt 13.248 tỷ đồng tăng 22,8% so với năm 2017, gấp 2 lần so với năm 2013, thị trường này tăng trưởng đều qua các năm.
Tuy nhiên theo đại diện Cục đầu tư nước ngoài, hiệu quả kinh tế này là chưa cao do 3 nguyên nhân gồm: Đối tượng đang hướng đến là cho người nước ngoài; Chúng ta chưa coi đây là ngành kinh doanh chính và doanh thu còn phụ thuộc nhiều vào số lượng du khách ưa thích lĩnh vực này.
Với lĩnh vực casino, ông Đỗ Văn Sử thông tin rằng, hiện nay có 8 casino đang hoạt động, trong đó có 6 casino quy mô nhỏ ở miền Bắc và Trung, với doanh thu trong năm 2019 đạt 2.500 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước đạt 1340 tỷ đồng.
Còn với lĩnh vực đặt cược đua ngựa, đua chó, lãnh đạo Cục đầu tư nước ngoài cho biết, đến nay mới chỉ có 1 doanh nghiệp thí điểm kinh doanh đặt cược đua chó được cấp phép theo quy định của pháp luật đầu tư trước đây với quy mô và phạm vi hẹp tại sân vận động Lam Sơn, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.
“Tuy nhiên, theo tôi, trong thời gian tới, hoạt động đặt cược đua ngựa, đua chó và thí điểm đặt cược bóng đá quốc tế sẽ có tiềm năng phát triển bởi lĩnh vực này đang ngày càng thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư”, ông Sử nhận định.
Ông Nguyễn Huy Đạt, Trưởng Phòng xổ số và trò chơi có thưởng (Vụ Tài chính các ngân hàng, Bộ Tài chính): Lĩnh vực vui chơi có thưởng bao gồm các loại hình kinh doanh đặt cược, casino và trò chơi điện tử có thưởng
Tại Việt Nam, đến năm 2017, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh lĩnh vực vui chơi có thưởng được hoàn thiện ở cấp Nghị định của Chính phủ. Theo quy định tại Nghị định số 06/2017/NĐ-CP ngày 24/01/2017 của Chính phủ về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế, Chính phủ cho phép 03 loại hình kinh doanh đặt cược được phép kinh doanh gồm: đặt cược đua ngựa, đặt cược đua chó và thí điểm kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế.
Nghị định số 06/2017/NĐ-CP cũng quy định cụ thể về điều kiện đầu tư kinh doanh đối với từng loại hình kinh doanh đặt cược nêu trên. Kể từ năm 2017, Bộ Tài chính đã phối hợp với các Bộ, ngành liên quan để xây dựng quy trình tổ chức đấu thầu lựa chọn doanh nghiệp tổ chức thí điểm kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế theo Luật đấu thầu và Nghị định số 06/2017/NĐ-CP.
Tuy nhiên, khi triển khai thực hiện có khó khăn, vướng mắc về pháp lý trong việc tổ chức đấu thầu lựa chọn doanh nghiệp tổ chức thí điểm kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế; Bộ Tài chính đã có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về nội dung này.
Thủ tướng Chính phủ đã có ý kiến chỉ đạo giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và cơ quan liên quan triển khai việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2017/NĐ-CP trình Chính phủ ban hành theo quy định của pháp luật để xử lý những tồn tại, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện, đảm bảo pháp lý rõ ràng.
Dự kiến trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ lấy ý kiến các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và lấy ý kiến rộng rãi công chúng về nội dung dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều quy định tại Nghị định số 06/2017/NĐ-CP theo đúng quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Định hướng phát triển ngành vui chơi có thưởng tại Việt Nam trong thời gian tới: Đối với lĩnh vực đặt cược, casino và TCĐTCT, mặc dù khung khổ pháp lý đối với các lĩnh vực này đã được Chính phủ ban hành các Nghị định để điều chỉnh, tuy nhiên trước thực trạng nhu cầu tham gia các hoạt động vui chơi có thưởng của một bộ phận người dân là có và ngày càng tăng cao, cần tiếp tục xây dựng, hoàn thiện khung khổ pháp lý và cơ chế quản lý, giám sát chặt chẽ hoạt động kinh doanh trò chơi có thưởng.
Lĩnh vực vui chơi có thưởng chỉ được phép phát triển và mở rộng theo đúng định hướng quản lý của Nhà nước, đáp ứng những yêu cầu, điều kiện kinh doanh theo quy định của pháp luật và phải có cơ chế tuân thủ theo nguyên tắc chơi có trách nhiệm.
Để phát triển lĩnh vực trò chơi giải trí có thưởng, Chính phủ đang chỉ đạo hoàn thiện khung khổ pháp lý với các lĩnh vực này cùng với đó là đánh giá các tác động tiêu cực đối với xã hội để có các biện pháp quản lý giám sát hiệu quả; triển khai thận trọng, từng bước đảm bảo không phát triển nóng và không gây tác động đến trật tự, an toàn xã hội.
Đối với hoạt động kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng dành cho người nước ngoài: rà soát sửa đổi Nghị định của Chính phủ để nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước phù hợp với tình hình thực tế.
Chỉ cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh cho những doanh nghiệp có cơ sở lưu trú đạt tiêu chuẩn 5 sao và khu nghỉ dưỡng cao cấp, có năng lực tài chính và đã đầu tư trang thiết bị, công nghệ hiện đại.
Bên cạnh đó, việc đầu tư, mua sắm máy trò chơi điện tử có thưởng cũng được quy hoạch về chủng loại máy và loại hình máy đảm bảo thống nhất trên thị trường.
Đối với kinh doanh đặt cược và kinh doanh casino: Bộ Tài chính tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành và địa phương có liên quan để trình Chính phủ hoàn thiện hành lang pháp lý, sửa đổi, bổ sung Nghị định của Chính phủ để có cơ chế quản lý, giám sát minh bạch, tạo điều kiện thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư đồng thời góp phần ngăn chặn các hành vi kinh doanh trái phép gây bất ổn xã hội và thất thoát nguồn thu của ngân sách nhà nước.
Định hướng là lựa chọn những doanh nghiệp có năng lực tài chính vững mạnh để đầu tư trường đua ngựa, trường đua chó để triển khai hoạt động kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó; lựa chọn doanh nghiệp thí điểm kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế có kinh nghiệm để triển khai hoạt động này thận trọng, an toàn, hiệu quả.
Đối với hoạt động kinh doanh casino được tổ chức theo mô hình các khu phức hợp giải trí nhằm thúc đẩy phát triển về du lịch, thương mại.
TS. Nguyễn Anh Tuấn: Khó có thể khẳng định trong một tổ hợp casino quy mô lớn lĩnh vực nào là yếu tố then chốt
Theo TS. Nguyễn Anh Tuấn - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển du lịch, vấn đề casino cho đến những năm gần đây vẫn là chủ đề “không được khuyến khích” ở Việt Nam.
Thậm chí nhiều năm sau khi Casino Đồ Sơn đi vào hoạt động, việc đề cập đến vấn đề phát triển casino trong quá trình lập quy hoạch tổng thể phát triển du lịch đảo Phú Quốc (những năm 2005-2006) vẫn bị coi là “nhạy cảm”, thậm chí không được sử dụng khái niệm “khu vui chơi giải trí có thưởng”, khi đó, trong báo cáo quy hoạch thuật ngữ thay thế được sử dụng là “vui chơi giải trí cao cấp”.
“Trên thực tế, khó có thể khẳng định trong một tổ hợp casino quy mô lớn lĩnh vực nào là yếu tố then chốt, là hoạt động kinh doanh chính. Bởi vì tất cả các lĩnh vực: casino, công viên vui chơi giải trí, khách sạn, nhà hàng, trung tâm mua sắm, dịch vụ…đều đóng vai trò quan trọng và có vị trí riêng”, ông Tuấn nói.
Theo ông Tuấn, tại Việt Nam, hiện có 10 tổ hợp casino cao cấp đang hoạt động. Trong đó, một số khu vực tập trung nhiều casino hơn, cụ thể tại Quận 1, TP.HCM, Vũng Tàu, Đà Nẵng và Quận Nam Từ Liêm, Hà Nội. Các cơ sở này cũng có thị trường được định hình rất rõ ràng, nếu như Đà Nẵng tập trung vào khai thác các thị trường đi máy bay thuê chuyến (charter flight) thì các cơ sở ở Hà Nội, TP.HCM tập trung vào thị trường người nước ngoài lao động, kinh doanh tại Việt Nam và thường nằm ở khu vực nhiều người nước ngoài sinh sống, đặc biệt là các quốc gia Đông Bắc Á.
Ông Tuấn cho hay, vẫn còn một số hạn chế, vướng mắc chung có thể sơ bộ nhận định đối với việc phát triển loại hình kinh doanh casino tại Việt Nam, bao gồm cả các vướng mắc về quy hoạch.
Do đó, cần có đánh giá đúng đắn, nhận thức phù hợp về casino nói riêng, hoạt động vui chơi giải trí có thưởng nói chung.
Xác định quan điểm rõ ràng, cụ thể đối với hoạt động casino. Xây dựng định hướng, chiến lược phát triển hoạt động casino trên lãnh thổ Việt Nam bao gồm các nội dung quan trọng về quy mô phát triển chung của hệ thống, phân vùng theo thị trường mục tiêu, định hướng chung phát triển từng khu vực...
Hệ thống hóa chính sách quản lý nhằm đảm bảo kinh doanh hiệu quả, đúng pháp luật, công bằng và kiểm soát, hạn chế tối đa các tác động tiêu cực tới môi trường xã hội.
Đồng thời, nghiên cứu xây dựng khung pháp lý và các công cụ kiểm soát cần thiết đối với hoạt động vui chơi giải trí có thưởng trên nền tảng công nghệ số, internet.
Quản lý cá cược thể thao bằng công nghệ 4.0 là xu thế, chống thất thu ngân sách
Trở về Việt Nam từ năm 1992 theo dòng chảy của Luật Đầu tư nước ngoài, chứng kiến sự phát triển của đất nước về kinh tế - xã hội, ông Nguyễn Ngọc Mỹ - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài - Chủ tịch Vabis Group, nói rằng ông đã luôn trăn trở làm thế nào để phát triển các dịch vụ vui chơi giải trí thật sự hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài nói riêng, du khách nói chung và đặc biệt là dành cho người dân Việt Nam.
Kể về quá trình sự nghiệp của mình, ông Mỹ kể rằng, năm 2001, theo gợi ý của Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, ông Mỹ đã thành lập Công ty Thiên Mã và hợp tác với Câu lạc bộ Phú Thọ để cải tạo, nâng cấp và tái tổ chức Trường đua Phú Thọ theo công nghệ quản lý chuyên nghiệp đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Trong thời gian tổ chức hoạt động đua ngựa dự thưởng tại Trường đua Phú Thọ từ 2004 đến 2011 đã mang lại doanh thu bình quân 11 triệu USD mỗi năm. Đúc kết kinh nghiệm nhiều năm tham gia trực tiếp vào các hoạt động trong lĩnh vực vui chơi có thưởng với tư cách là nhà tổ chức và điều hành, ông Nguyễn Ngọc Mỹ ủng hộ quan điểm nên mở cửa cho tất cả các loại hình vui chơi có thưởng nói chung và cá cược thể thao nói riêng, tuy nhiên các cánh cửa cũng cần phải có lưới phù hợp để ngăn chặn sự xâm nhập của những phần tử có hại, gây tác động xấu đến văn hóa, xã hội.
Từ đó, ông đề xuất thành lập Ban Chỉ đạo Quốc gia về Phát triển ngành công nghiệp vui chơi có thưởng do một phó Thủ tướng làm Trưởng Ban; đơn vị này sẽ giúp quản lý điều hành tốt cả một ngành công nghiệp không khói đáng giá nhiều tỷ USD, khai thác được tối đa các lợi ích kinh tế mà ngành cá cược thể thao mang lại, trong khi vẫn đảm bảo an toàn và trật tự xã hội.
“Cần những thông tư hướng dẫn và có tổ công tác các bộ để các bộ ko dẫm chân lên nhau. Do vậy, tôi rất đồng ý với anh Cấn Văn Lực, rằng nên có tổng cục hay cục. Hay nhất là có 1 Cục, còn không thì lập ra một tổ công tác, trong đó, tổ tư vấn gồm một số chuyên gia trong và ngoài nước”, lãnh đạo Vabis Group nêu ý kiến.
Bên cạnh đó ông Mỹ cũng cho rằng nên quản lý cá cược thể thao bằng công nghệ 4.0 bởi đây là xu thế tất yếu đảm bảo chính xác, minh bạch, an toàn và chống thất thu ngân sách.
TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh: Nói về vui chơi giải trí có thưởng phải nhìn ở nhiều khía cạnh khác nhau
Nếu nhìn theo góc độ kinh thế học, không phải mọi chi phí, lợi ích đều có thể định lượng, như tác động về xã hội, môi trường, chi phí cơ hội. Lao động và giải trí là xuất phát từ bản chất của con người, nhu cầu thiết thực của từng cá nhân. Vì thế ngành vui chơi, giải trí có thưởng không chỉ là một ngành nghề kinh doanh còn giải quyết nhu cầu của người lao động, của xã hội.
Cung lao động là khác cung hàng hoá. Hàng hoá thì giá càng cao cung càng nhiều, nhưng cung lao động chưa chắc giá càng cao cung càng nhiều. Khi trả lao động một mức lương đủ cao họ sẽ hăng say làm việc hơn nhưng khi lương quá cao, tiền nhiều thì chưa chắc lao động đã có động lực và mong muốc làm thêm. Bản năng của con người là cần cả lao động và vui chơi, nghỉ ngơi, giải trí. Nói như thế để thấy vai trò của ngành nghề vui chơi giải trí có thưởng.
Ông Trương Đình Tuyển từng nói, cái gì đã thuộc về bản năng con người (là lao động, giải trí) thì không thể cấm được. Như vậy vui chơi giải trí có thưởng không chỉ có vai trò quan trọng trong du lịch mà quan trọng hơn cả là đóng góp trong vai trò xã hội, làm con người hạnh phúc, giải toả tâm lý căng thẳng, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống con người – cái được không đo đếm được.
Tuy nhiên, dù không cấm được thì khi xem xét tới ngành vui chơi, giải trí có thưởng cần xem xét tới các quy định tại các Hiệp định thương mại, xem có vướng quy định quốc tế nào không, cần đảm bảo các hiệp định đã ký trước đây.
Ở Việt Nam, khi xây sân bay Vân Đồn đã phát sinh câu chuyện về Casino. Khi vào đầu tư sân bay Vân Đồn, nhà đầu tư yêu cầu phải có Casino, điều này cho thấy Casino với nhà đầu tư rất quan trọng. Tuy nhiên, với ngành này ở Việt Nam vẫn còn 2 tồn tại, về cơ bản thì Việt Nam ủng hộ nhưng về pháp lý, luật pháp thì còn dè dặt, đầu tiên do nhận thức chưa thể giải toả, 2 là lo ngại về vấn đề xã hôi.
Tôi tiếc là chúng ta đã có một nghiên cứu bài bản về Casino nhưng cho đến nay qua thí điểm vẫn chưa có tổng kết bài bản đánh giá lại là tác động của nó thế nào tới xã hội. Theo thống kê, năm 2019, 45% người việt vào chơi Casino ở Phú Quốc nhưng nghiên cứu chưa chỉ rõ nhóm nào vào và có tác đọng ra sao tới gia đình họ? Rất mong có những đánh giá cụ thể.
Bản chất, nội hàm quan trọng của vui chơi giải trí phải dựa vào một vài nguyên tắc. Nguyên tắc đầu tiên, đây là trò chơi toàn cầu, cho nên cần có tính cạnh tranh quốc tế. Điều này cực kỳ quan trọng và cần được đặt nên hàng đầu.
Hai là là có vui có thưởng chỉ là 1 phần của vui chơi giải trí nên phải có tính tổ hợp trong quy hoạch và tổ chức.
Thứ 3 là phải có điều khoản cụ thể về đóng góp trực tiếp ngân sách chỉ dùng cho xã hội. Ví dụ như ở Singapore, khách vào cửa sòng bạc lớn ở đây phải nộp 100 USD và 100 USD đó được nộp trực tiếp vào quỹ dành cho DNNVV và người nghèo.
Nguyên tắc tiếp theo là tổ chức phải minh bạch, chuyên nghiệp và có tính giải trình, cả ở quy trình hoạt động và cách thức tổ chức. Một phòng xổ số kiến thiết của Bộ Tài chính quản lý hoạt động vui chơi có thưởng hiện nay là chưa đủ.
Vui chơi có thưởng là ngành kinh doanh có điều kiện nhưng điều kiện ở đây cũng có 2 cách quy định là chọn cho hay chọn bỏ. Với ngành này ở nước ta bước đầu nên quy định theo hướng chọn cho không nên chọn bỏ nhưng phạm vi chọn cho phải rộng hơn hiện nay.
Có 3 bài học lớn nhất khi Singapore phát triển ngành vui chơi giải trí có thưởng là tranh cãi kịch liệt để chọn có hay không phát triển ngành này, mất tới 2-3 năm nhưng khi đã chơi thì chơi lớn, chơi bài bản, chơi chuyên nghiệp. Tiếp theo là đề cao tính minh bạch và giải trình, luật quy định rõ ràng về các vấn đề xã hội từ quan hệ gia đình, quan hệ xã hội. Cuối cùng là Chính phủ phải quyết tâm làm cho được, không được bỏ ngang, không lắt nhắt, sẽ không ra đâu vào đâu.
TS. Nguyễn Văn Phụng, Vụ trưởng Vụ Quản lý Thuế Doanh nghiệp lớn (Tổng Cục thuế, Bộ Tài Chính): Vui chơi có thưởng Macao, Singapore làm được, tại sao mình không làm?
Hôm nay tôi rất mừng vì hội thảo này sẽ góp phần tạo điểm mới cho ngành nghề vui chơi có thưởng tại Việt Nam. Tôi cho rằng nên có đánh giá nghiêm túc, thay đổi tư duy là không làm được, không quản được thì cấm, và trả lời câu hỏi tại sao ở Macao hay Singapore dù dân số ít nhưng họ làm được còn mình thì không?
“Bên cạnh đó, tôi cảm ơn ông Nguyễn Ngọc Mỹ đã nêu ra ý kiến liên quan đến bộ chúng tôi, rằng phòng quản lý Sổ số Kiến thiết rất vất vả, tuy nhiên nghề này khác với ngành nghề vui chơi có thưởng. Khi đất nước phát triển thì vui chơi có thưởng là nhu cầu đương nhiên của con người, do vậy, tôi đề cao việc Tạp chí Nhadautu.vn đã tổ chức hội thảo này để từ đó có thể thảo luận để đưa ra các kiến nghị cho cơ quan có liên quan", ông Phụng nói.
"Tôi cũng đề nghị sau hội thảo này, Tạp chí Nhà đầu tư và Hiệp hội nhà đầu tư nước ngoài nên có một văn bản kiến nghị chính thức với cơ quan nhà nước để tổ chức nghiên cứu nghiêm túc nhu cầu thực tiễn”, ông Phụng đề xuất.
Chủ tịch kiêm CEO Vietnam Sport Player: Cần thành lập Ủy ban quản lý cá cược thể thao, đua ngựa và casino
Theo ông Michael Efron, Chủ tịch kiêm CEO Vietnam Sport Player, công ty của ông đã tham gia lĩnh vực thể thao đua ngựa từ 1977. Do đó, công ty của ông đã làm việc với nhiều công ty, CLB đua ngựa lớn ở Úc, và có nhiều kinh nghiệm về cá cược đua ngựa và thể thao.
“Trong suốt 15 năm qua, tôi có nhiều kinh nghiệm hỗ trợ trường đua ngựa ở các quốc gia trên thế giới như Singapore, Philippines. Chúng tôi cũng hỗ trợ hoàn thiện thể chế pháp luật cho các chính phủ”, ông Michael Efron nói.
Ông Michael Efron cho hay, ở Úc, công ty của ông thành lập ủy ban phi chính phủ, chia ra 3 lĩnh vực quản lý: thể thao, đua ngựa và casino. Ủy ban này sẽ đưa ra những góp ý đề xuất cho chính phủ để xây dựng hệ thống pháp luật đối với các lĩnh vực này một cách minh bạch và hiệu quả nhất có thể.
Theo ông Michael, Vietnam Sport Player cũng rất quan tâm về vấn đề trách nhiệm xã hội. Theo đó, lợi nhuận từ những hoạt động cá cược sẽ đóng góp 1 phần, thậm chí 50-80% lợi nhuận trong việc đóng góp xã hội.
Đối với vấn đề thuế, đóng góp thuế của các công ty hoạt động trong lĩnh vực vui chơi giải trí có thưởng sẽ đóng góp vào quỹ từ thiện. Như vậy, lợi nhuận từ những lĩnh vực cá cược này sẽ đóng góp được cho cộng đồng.
Ông Nguyễn Minh Tiến, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và Tổ chức tài chính (Bộ Tài chính): Sẽ thực hiện kinh doanh vui chơi giải trí có thưởng, đặt cược theo hướng đấu thầu công khai, minh bạch
Hoạt động vui chơi giải trí có thưởng được xác định là bộ phận hỗ trợ phát triển ngành du lịch. Khi Chính phủ đã định hướng du lịch là ngành mũi nhọn thì vui chơi giải trí có thưởng là 1 bộ phận cấu thành.
Tuy nhiên, đây là ngành nghề kinh doanh đặc thù, có tác động đến an ninh, trật tự xã hội nên tại các nước cho phép kinh doanh ngành nghề này, Chính phủ đều ban hành khung pháp lý đầy đủ để quản lý, giám sát chặt chẽ bằng chế tài của pháp luật vì nếu không sẽ có những tác động xấu đến an ninh, trật tự của xã hội như: việc đam mê thái quá dẫn đến tệ nạn cờ bạc làm ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của người dân, là nơi để hoạt động rửa tiền, hoạt động tín dụng đen có cơ hội phát triển....
Trong thời gian tới, sẽ thực hiện kinh doanh vui chơi giải trí có thưởng, đặt cược theo hướng đấu thầu công khai, minh bạch với quốc tế, hạn chế kinh doanh bất hợp pháp, đảm bảo nguồn thu cho ngân sách.
Bộ Tài chính tiếp tục rà soát Nghị định 03 sửa đổi theo hướng hình thành các tổ hợp giải trí quy mô lớn, vốn tối thiểu 2 tỷ USD, có đủ du lịch, khách sạn, vui chơi giải trí, đảm bảo tạo điều kiện cho ngành du lịch phát triển.
- Cùng chuyên mục
4 dự án PPP cao tốc lựa chọn nhà đầu tư
Sau một thời gian chuẩn bị, 4 dự án PPP đầu tư 4 tuyến đường cao tốc đã đồng loạt thông báo mời thầu trong nửa đầu tháng 11. Với hình thức lựa chọn nhà đầu tư là đấu thầu rộng rãi, cuộc chơi đang mở cho nhiều doanh nghiệp tham gia vào các dự án PPP mới.
Đầu tư - 18/11/2024 18:22
VinFuture công bố Tuần lễ Khoa học công nghệ 2024
Quỹ VinFuture chính thức công bố lịch trình Tuần lễ Khoa học công nghệ và lễ trao giải VinFuture 2024 diễn ra từ ngày 4-7/12/2024 tại Hà Nội.
Đầu tư - 18/11/2024 18:21
Đầu tư hơn 38.600 tỷ đồng mở rộng cao tốc TP.HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận
Dự án đầu tư xây dựng mở rộng đường bộ cao tốc TP.HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận có tổng mức đầu tư sơ bộ là 38.693 tỷ đồng. Dự kiến, 100% vốn thực hiện dự án sẽ do nhà đầu tư thu xếp, trong đó, vốn chủ sở hữu là 5.804 tỷ đồng (chiếm 15%), vốn vay và các nguồn vốn huy động hợp pháp khác 32.889 tỷ đồng (chiếm 85%).
Đầu tư - 18/11/2024 15:43
Doanh nghiệp địa ốc toan tính gì dịp cuối năm?
Dù đã tung nhiều chính sách ưu đãi, kích cầu mùa bán hàng dịp cuối năm, nhưng, dường như trên thị trường sức mua vẫn không nhiều cải thiện, trái ngược với kỳ vọng của nhiều doanh nghiệp địa ốc. Trên thị trường, cá biệt một vài dự án ra mắt nhận được lượng đặt cọc, giữ chỗ ấn tượng.
Đầu tư - 18/11/2024 14:49
Hà Nội sắp có thêm gần 6.000 căn nhà ở xã hội đưa vào sử dụng
Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, dự kiến, trong giai đoạn 2024 - 2025, sẽ hoàn thành khoảng 5.923 căn hộ tại 11 dự án nhà ở xã hội.
Bất động sản - 18/11/2024 14:26
Cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh để thu hút vốn FDI
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đã có những trao đổi với báo chí xung quanh vấn đề thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài và giữ chân nhà đầu tư.
Đầu tư - 18/11/2024 10:32
Dưới thời Trump 2.0, các tập đoàn đa quốc gia có thể tiếp tục chuyển dịch sản xuất sang Việt Nam
(ĐTCK) Theo KBSV, căng thẳng từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung sẽ tạo thêm động lực cho các công ty lớn chuyển dịch sản xuất ra khỏi Trung Quốc để giảm rủi ro.
Đầu tư - 18/11/2024 10:27
Thừa Thiên Huế ra tiêu chí cho các dự án đầu tư có sử dụng đất
UBND tỉnh Thừa Thiên Huế vừa có tờ trình gửi HĐND về quy định các tiêu chí để quyết định thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất trên địa bàn tỉnh.
Đầu tư - 18/11/2024 09:59
Quảng Ninh nỗ lực phục hồi kinh tế sau siêu bão
Bão số 3 (Yagi) đã gây thiệt hại nặng nề cho tỉnh Quảng Ninh với con số ước tính lên tới 28.000 tỷ đồng, tương đương một nửa ngân sách thu được của toàn tỉnh năm 2023. Tuy nhiên, Quảng Ninh đã và đang thực hiện hàng loạt giải pháp đồng bộ để vượt qua khó khăn, duy trì tốc độ tăng trưởng trên 10% trong năm 2024.
Đầu tư - 18/11/2024 07:00
Vì sao Thừa Thiên Huế giải thể Quỹ Bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa?
UBND tỉnh Thừa Thiên Huế vừa có tờ trình gửi HĐND tỉnh thông qua phương án giải thể Quỹ Bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa do hoạt động không hiệu quả.
Đầu tư - 17/11/2024 15:25
Quỹ Vì tầm vóc Việt: Kết nối triệu 'cánh én' làm nên mùa xuân mới cho tầm vóc Việt
Trong một thập kỷ qua, Quỹ Vì tầm vóc Việt (Quỹ VTVV - tên viết tắt tiếng Anh là VSF) đã chứng minh khả năng kết nối và huy động sức mạnh cộng đồng để tạo nên những thay đổi tích cực, bền vững cho xã hội.
Đầu tư - 17/11/2024 13:22
Giá thuê văn phòng tại Hà Nội tiếp tục giảm
Sau nửa năm tương đối im ắng, thị trường văn phòng quý 3/2024 có những chuyển biến tích cực cả về nhu cầu, nguồn cung và công suất, tuy nhiên giá thuê vẫn giảm nhẹ.
Đầu tư - 17/11/2024 13:20
Bình Định có thêm dự án nhà máy may mặc gần 500 tỷ từ Singapore
Nhà máy sản xuất sản phẩm thời trang TnB Việt Nam có vốn đầu tư gần 500 tỷ đồng. Sau khi hoàn thành, nhà máy sẽ cho ra thị trường 7 triệu sản phẩm/năm.
Đầu tư - 17/11/2024 08:52
Mục sở thị dự án Nhà máy điện khí LNG tỷ USD
Dự án Nhà máy điện Nhơn Trạch 3&4 là dự án Nhà máy điện khí LNG đầu tiên tại Việt Nam, có tổng mức đầu tư 1,4 tỷ USD.
Đầu tư - 17/11/2024 08:49
Cư dân chung cư Bông Sen ở Nghệ An cầu cứu, chủ đầu tư nói gì?
Gần đây, cư dân chung cư Bông Sen tại số 39, đường Quang Trung, TP. Vinh (Nghệ An) đã yêu cầu chủ đầu tư thực hiện đầy đủ nghĩa vụ bảo trì, sửa chữa các hạng mục tại tòa nhà sau hơn một thập kỷ chung cư đi vào hoạt động.
Đầu tư - 17/11/2024 08:47
Người dân không muốn vay ngân hàng để mua nhà giá 'chát'
TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV nhận định, do giá nhà quá cao khiến người dân không mặn mà vay ngân hàng để mua nhà chứ không phải do lãi suất cao, bởi mặt bằng lãi suất đã giảm 3% so với năm 2023.
Đầu tư - 17/11/2024 06:30
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Đại gia Rolls Royce Ninh Bình vừa bị khởi tố là ai?
Tài chính - Update 2 week ago
Đại gia Nguyễn Cao Trí 'thao túng' cựu cán bộ Thanh tra Chính phủ ra sao?
Pháp luật - Update 2 week ago
Doanh nghiệp Việt 'lội ngược dòng' nhờ thương mại điện tử
Thị trường - Update 2 week ago
Đằng sau mức định giá tỷ đô của Sacombank tại một dự án nghỉ dưỡng
Tài chính - Update 1 week ago