Chúng tôi đồng tình với nhận xét của nhiều chuyên gia kinh tế và pháp luật rằng, nhiều nội dụng của dự thảo Luật Hỗ trợ DNNVV còn mang tính khuyến khích, thiếu cụ thể, chưa thiết thực đối với DNNVV, nếu Quốc hội thông qua luật này thì ít tác động đến sự phát triển của DNNVV.

Để luật đi vào cuộc sống, kiến nghị một số nội dung sau đây:

1. Về tiêu chí DNNVV

Tại Nghị định 56 NĐ/CP năm 2009, Điều 3 quy định: DNNVV “là cơ sở kinh doanh đã đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật, được chia thành ba cấp: siêu nhỏ, nhỏ, vừa theo quy mô tổng nguồn vốn (tổng nguồn vốn tương đương tổng tài sản được xác định trong bảng cân đối kế toán của DN) hoặc số lao động bình quân năm (tổng nguồn vốn là tiêu chí ưu tiên)”; trên cơ sở đó Nghị định có bảng quy định cho từng ngành nghề.

Tại sao luật này không kế thừa nghị định đó (?), mà gộp chung cả siêu nhỏ, nhỏ và vừa vào một: “DN nhỏ và vừa bao gồm DN siêu nhỏ, DN nhỏ và DN vừa có số lao động bình quân của năm trước liền kề không quá 300 người và đáp ứng một trong hai tiêu chí sau đây: a) Tổng nguồn vốn của năm trước liền kề không quá 100 tỷ đồng; b) Doanh thu của năm trước liền kề không quá 300 tỷ đồng”. DN phải chờ “Chính phủ quy định chi tiết việc xác định DN siêu nhỏ, DN nhỏ và DN vừa trong từng ngành, lĩnh vực”.

Kiến nghị: 1) Nghị định 56 NĐ/CP ra đời năm 2009, khi số lượng DN tư nhân còn ít, quy mô còn nhỏ, hiện nay đã có trên 600 nghìn DN với quy mô lớn hơn, do đó dựa trên tiêu chí DNNVV tại Nghị định này điều chỉnh nâng lên cho phù hợp với tình hình mới; 2) Quy định tiêu chí DN siêu nhỏ, DN nhỏ, DN vừa tại luật này để không phải chờ các bộ nghiên cứu, trình Chính phủ mất thêm thời gian của DN.

2. Về Điều 8: Hỗ trợ tiếp cận tín dụng

Đây là một trong những vấn đề DNNVV bức xúc nhất và đặt hy vọng vào quy định của luật này. Ban soạn thảo luật cho biết,  đã có lúc đưa được vào dự thảo “các ngân hàng thương mại giành 30% tín dụng cho DNNVV”, nhưng đáng tiếc dự thảo cuối cùng chỉ mang tình khuyến nghị, lại còn đặt thêm điều kiện “dựa trên xếp hạng tín dụng DN”  (!)..

Khoản 1 Điều 8: “Trong kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, Chính phủ quyết định cơ chế, biện pháp khuyến khích và tạo điều kiện các tổ chức tín dụng đẩy mạnh cho vay DNNVV...”. Chẳng lẽ khi chưa có quy định này, Chính phủ không khuyến khích (?).

Điều mà DNNVV gặp khó khăn khi vay tín dụng ngân hàng là thế chấp bất động sản, bởi vì họ chỉ đủ tiền mua máy móc, làm vốn lưu động, đất đai và nhà xưởng phần lớn phải đi thuê. Họ mong muốn được thế chấp bằng động sản: hợp đồng mua bán, đơn hàng, chứng từ thanh toán và cả thương hiệu. Ở nhiều nước quy định thế chấp động sản được thực hiện từ lâu; ở nước ta đã có ngân hàng thương mại áp dụng thế chấp động sản đối với một số khoản vay ưu đãi đối với DNNVV.

Tại sao luật này không căn cứ vào thực tiễn đó để quy định về thế chấp động sản (?).

Khoản 2, Điều 8 quy định “hỗ trợ nâng cao năng lực tiếp cận tín dụng...” không thiết thực vì chủ DN không cần quy định tại luật này cũng phải tìm đến những tổ chức, cá nhân có thể giúp họ tiếp cận tín dụng.

Khoản 3, Điều 8 quy định về nguyên tắc hoạt động của Quỹ bảo lãnh tín dụng, trong khi luật này điều chỉnh hoạt động hỗ trợ DNNVV, do đó nên cấu trúc lại để phù hợp với hỗ trợ DNNVV tiếp cận tín dung như sau:

“Chính quyền tỉnh, thành phố thành lập Quỹ bảo lãnh tín dụng DNNVV để thực hiện việc bảo lãnh cho những DNNVV có nhu cầu vay tín dụng nhưng không có tài sản thế chấp. Chính phủ quy định cơ chế hình thành, bảo lãnh, chấm dứt bảo lãnh đối với Quỹ bảo lãnh tín dụng DNNVV”.

3. Điều 9: Hỗ trợ thuế

Đây là nội dung mà DNNVV mong đợi nhưng lại được quy không cụ thể:  “DNNVV theo quy định của luật này được áp dụng mức thuế thu nhập doanh nghiệp thấp hơn thuế suất thông thường áp dụng cho DN theo quy định của (pháp) luật về thuế thu nhập doanh nghiệp”.

Trên thực tế thì có sự khác nhau rõ rệt về tiềm lực kinh tế và năng lực quản trị giữa DN siêu nhỏ và DN nhỏ với DN vừa, do vậy, hỗ trợ thuế nên áp dụng đối với DN siêu nhỏ và DN nhỏ; nên quy định tại luật này về mức thuế thu nhập doanh nghiệp của DN siêu nhỏ và DN nhỏ theo một trong hai hướng:

“DN siêu nhỏ và DN nhỏ được áp dụng mức thuế thu nhập doanh nghiệp thấp hơn 5% thuế suất quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp”, hoặc:

“DN siêu nhỏ và DN nhỏ được áp dụng mức thuế thu nhập doanh nghiệp 15% (hoặc 17%)”.

Đối với DN siêu nhỏ và DN nhỏ thì vấn đề tích lũy ban đầu rất quan trọng, nên nếu chỉ quy định hỗ trợ thuế thu nhập doanh nghiệp thì không có tác động đối với phần lớn DN vì họ còn lỗ, chưa có lãi nên chưa phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp. Nên nghiên cứu hỗ trợ thuế có liên quan đến đầu vào- thuế giá trị gia tăng theo hướng giảm 50% cho những DN mới đi vào hoạt động trong thời gian 3  (hoặc 5) năm, để DN có thể tiêu thụ được hàng hóa với giá cạnh tranh, tích lũy vốn ban đầu, mở rộng quy mô kinh doanh.

(còn tiếp)

* Tựa bài do tòa soạn đặt