Nỗ lực vì mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán

HẢI VÂN
08:57 27/09/2024

Bà Tạ Thanh Bình, Tổng giám đốc Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) cho rằng, với sự quyết tâm cao độ của cơ quan quản lý và sự phối hợp chặt chẽ của các thành viên thị trường, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ sớm được nâng hạng.

Hoạt động bù trừ thanh toán giao dịch chứng khoán theo cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) sẽ góp phần không nhỏ vào việc nâng hạng thị trường

Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã phối hợp với các tổ chức quốc tế, các thành viên thị trường nỗ lực đưa ra các giải pháp nhằm tháo gỡ nút thắt để đáp ứng tiêu chí nâng hạng của các tổ chức xếp hạng quốc tế. Đâu là góc nhìn của bà về lộ trình nâng hạng của thị trường chứng khoán Việt Nam?

Bà Tạ Thanh Bình, Tổng giám đốc Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC): Nâng hạng thị trường chứng khoán là một trong những mục tiêu lớn mà Chính phủ Việt Nam đang hướng tới.

Về khuôn khổ pháp lý, Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn đã từng bước đáp ứng các tiêu chí về nâng hạng thị trường như đơn giản hóa quá trình mở tài khoản cho nhà đầu tư nước ngoài, đặt ra yêu cầu công bố thông tin bằng tiếng Anh, đồng thời hoàn thiện các chức năng giám sát, áp dụng các biện pháp xử phạt nghiêm minh, nâng cao tính minh bạch cho thị trường.

Ngày 18/9/2024, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 68/2024/TT-BTC sửa đổi, bổ sung các thông tư về hoạt động giao dịch, đăng ký, lưu ký và bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán, hoạt động của công ty chứng khoán và công bố thông tin trên thị trường chứng khoán (gồm Thông tư số 119/2020/TT-BTC, Thông tư số 120/2020/TT-BTC, Thông tư số 121/2020/TT-BTC, Thông tư số 96/2020/TT-BTC).

Thời gian tới, các nội dung hướng dẫn nghiệp vụ mang tính kỹ thuật, chi tiết thi hành sẽ được thành viên thị trường, các bên liên quan triển khai thực hiện nhằm mang lại trải nghiệm tốt nhất cho nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức, hướng tới mục tiêu nâng hạng.

Hướng tới điều chỉnh quy trình thanh toán nhằm tháo gỡ vướng mắc trong việc ký quỹ trước khi giao dịch (prefunding) của nhà đầu tư nước ngoài, qua đó hỗ trợ mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi, trong vai trò của mình, VSDC đang thực hiện như thế nào?

Trong khuôn khổ triển khai giải pháp hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging), trong thời gian qua, cơ quan quản lý đã tích cực làm việc với các tổ chức quốc tế, thành viên thị trường, đơn vị có liên quan để làm rõ thêm yêu cầu của nhà đầu tư nước ngoài, nghiên cứu đưa ra giải pháp tháo gỡ yêu cầu ký quỹ trước khi giao dịch. Các giải pháp này đã được cụ thể hóa trong Thông tư số 68/2024/TT-BTC. Trong đó, có hai nội dung giải pháp sẽ tác động đến quy trình nghiệp vụ của VSDC.

Thứ nhất, nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức được phép giao dịch mua cổ phiếu khi không có đủ tiền trên tài khoản theo thỏa thuận với công ty chứng khoán nơi đặt lệnh. Trường hợp nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức không có đủ tiền trên tài khoản trước khi thành viên lưu ký phải chuyển tiền vào tài khoản của thành viên lưu ký tại ngân hàng thanh toán để thực hiện thanh toán giao dịch chứng khoán, công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức đặt lệnh giao dịch có trách nhiệm thanh toán giao dịch mua thiếu tiền của nhà đầu tư thông qua tài khoản tự doanh của mình.

Thứ hai, công ty chứng khoán có thể bán chứng khoán đã nhận về tài khoản tự doanh của mình cho nhà đầu tư nước ngoài nếu nhà đầu tư có đủ tiền để thanh toán vào ngày giao dịch liền kề sau ngày thanh toán giao dịch mua thiếu tiền thông qua phương thức giao dịch thỏa thuận trên hệ thống giao dịch chứng khoán hoặc chuyển quyền sở hữu ngoài hệ thống giao dịch nếu giá chuyển nhượng cổ phiếu nằm ngoài biên độ giá hoặc khối lượng cổ phiếu không đáp ứng khối lượng giao dịch tối thiểu của Sở giao dịch chứng khoán tại ngày thực hiện chuyển quyền sở hữu.

Trên cơ sở Thông tư số 68/2024/TT-BTC, các nội dung hướng dẫn mang tính kỹ thuật nghiệp vụ đang được VSDC tích cực phối hợp với thành viên thị trường, các bên liên quan nghiên cứu hoàn thiện tại 3 quy chế nghiệp vụ của VSDC: Quy chế bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán tại VSDC, Quy chế đăng ký và chuyển quyền sở hữu chứng khoán tại VSDC, Quy chế thành viên lưu ký tại VSDC. Dự kiến, nội dung dự thảo các quy chế này sẽ được lấy ý kiến thành viên thị trường, các đơn vị liên quan trước khi trình Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận để sẵn sàng triển khai.

Bộ Tài chính đang đề xuất Chính phủ trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 8 dự kiến diễn ra vào tháng 10/2024 dự án Luật sửa đổi, bổ sung Luật Chứng khoán 2019 với một số điểm mới liên quan đến nâng hạng thị trường chứng khoán, trong đó cho phép VSDC được thành lập pháp nhân riêng để triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP). Bà đánh giá như thế nào về quy định này?

CCP là cơ chế thanh toán giao dịch chứng khoán trong đó thành viên bù trừ của CCP chịu trách nhiệm nghĩa vụ của khách hàng với CCP. Trong trường hợp thành viên bù trừ không thực hiện được nghĩa vụ của mình, CCP sẽ chịu trách nhiệm thanh toán cuối cùng thông qua các cơ chế đảm bảo thanh toán theo quy định.

Hoạt động bù trừ thanh toán giao dịch chứng khoán cơ sở tại Việt Nam hiện nay chưa thực hiện theo cơ chế CCP, mà vẫn áp dụng cơ chế thanh toán trước đây, trong đó VSDC chỉ là đơn vị cung ứng dịch vụ thanh toán cho các bên liên quan, không có nghĩa vụ bảo lãnh thanh toán như CCP. Trường hợp nhà đầu tư, thành viên mất khả năng thanh toán mà không thể khắc phục được, VSDC sẽ loại bỏ thanh toán giao dịch như một giải pháp cuối cùng để không ảnh hưởng đến hoạt động thanh toán chung của thị trường. Đây chính là điểm khác biệt chính giữa cơ chế thanh toán hiện nay và cơ chế CCP và cũng là lý do mà hầu hết các thị trường chứng khoán trên thế giới (khoảng 80%) đã chuyển sang áp dụng cơ chế thanh toán CCP, chỉ còn một số ít thị trường chưa phát triển áp dụng cơ chế thanh toán không CCP như Srilanka, Mông Cổ, Bangladesh.

Hiện tại, pháp luật chứng khoán đang quy định cho VSDC tổ chức hoạt động bù trừ thanh toán giao dịch chứng khoán (bao gồm chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở) theo cơ chế CCP, mà chưa có quy định về thành lập công ty con để thực hiện cơ chế này. Theo thông lệ quốc tế, hầu hết các thị trường chứng khoán trên thế giới đều thành lập một pháp nhân độc lập, chịu trách nhiệm hữu hạn về mặt tài chính thực hiện vai trò CCP cho hoạt động bù trừ thanh toán giao dịch chứng khoán nhằm khoanh vùng, khu trú rủi ro trong hoạt động bù trừ thanh toán theo cơ chế CCP với các hoạt động nghiệp vụ của khác của công ty mẹ.

Để hướng tới việc thành lập công ty con của VSDC thực hiện chức năng CCP, phù hợp với mô hình hoạt động tổng công ty (bắt đầu hoạt động từ tháng 8/2023) và thông lệ chung của quốc tế, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 63 Luật Chứng khoán 2019, theo đó hoạt động bù trừ, xác định nghĩa vụ thanh toán tiền và chứng khoán được thực hiện thông qua VSDC hoặc công ty con của VSDC. Đồng thời, bổ sung khoản 4 Điều 55 Luật Chứng khoán 2019, quy định về việc công ty con được phân công thực hiện một số quyền, nghĩa vụ của VSDC để thực hiện chức năng theo quy định của Luật Chứng khoán.

Việc thành lập công ty con của VSDC để thực hiện chức năng CCP cho cả thị trường chứng khoán phái sinh và thị trường chứng khoán cơ sở sẽ góp phần hoàn thiện các quy định của pháp luật liên quan đến hoạt động bù trừ thanh toán giao dịch chứng khoán. Đây là cơ chế thanh toán có đảm bảo, góp phần giúp cho hoạt động thanh toán giao dịch của thị trường an toàn hơn, giảm thiểu rủi ro đối tác, từ đó củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường, củng cố vị thế và góp phần vào việc nâng hạng thị trường.

Bà có thể chia sẻ việc chuẩn bị các điều kiện cần thiết để sẵn sàng triển khai cơ chế CCP cho thị trường chứng khoán cơ sở?

Về công tác chuẩn bị triển khai cơ chế CCP cho hoạt động bù trừ thanh toán giao dịch chứng khoán cơ sở, thực hiện ý kiến chỉ đạo của cơ quan quản lý, từ năm 2019, VSDC đã phối hợp với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nghiên cứu mô hình và các điều kiện cần thiết. Mô hình này đã được cụ thể hóa trong bài toán yêu cầu xây dựng chức năng hệ thống công nghệ thông tin quản lý và điều hành giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam (KRX) và là cơ sở để xây dựng khung khổ pháp lý liên quan. Hiện nay, nội dung liên quan đến cơ chế CCP cho thị trường cơ sở đã được quy định tại các văn bản pháp luật trong lĩnh vực chứng khoán như Nghị định 155/2020/NĐ-CP, Thông tư 119/2020/TT-BTC và một số văn bản liên quan khác, đồng thời những nội dung hướng dẫn mang tính kỹ thuật đang được VSDC hoàn thiện song song với quá trình triển khai hệ thống KRX.

Về sản phẩm mới trên thị trường chứng khoán, công tác phối hợp giữa VSDC với các Sở giao dịch trong việc nghiên cứu đưa sản phẩm hợp đồng tương lai VN100 vào giao dịch và bù trừ thanh toán đến nay như thế nào?

Trong khuôn khổ triển khai giải pháp đa dạng cơ sở hàng hóa trên thị trường theo chiến lược phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam đến năm 2030, trong thời gian vừa qua, VSDC đã tích cực phối hợp với các Sở giao dịch chứng khoán nghiên cứu triển khai sản phẩm hợp đồng tương lai chỉ số VN100. Cho đến nay, công tác nghiên cứu triển khai đã cơ bản hoàn tất, mẫu hợp đồng tương lai VN100 đã được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận trong quý II/2024.

Căn cứ kế hoạch triển khai do Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam (VNX) thông báo, dự kiến trong quý IV/2024, VSDC sẽ tiếp tục phối hợp với các Sở giao dịch chứng khoán, thành viên bù trừ và ngân hàng thanh toán tiến hành kiểm thử chức năng hệ thống, rà soát, sửa đổi, bổ sung quy chế, quy trình nghiệp vụ (nếu cần thiết) để đáp ứng triển khai sản phẩm mới, cũng như xác định giới hạn vị thế trình Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận, tính toán tỷ lệ ký quỹ ban đầu và công bố thông tin thị trường theo quy định. Sau khi hoàn thành các công việc này và được cơ quan quản lý chấp thuận, VSDC sẽ phối hợp với các Sở giao dịch chứng khoán, thành viên thị trường và ngân hàng thanh toán chính thức đưa hợp đồng tương lai chỉ số VN100 vào giao dịch và bù trừ thanh toán.

(Theo Đầu tư chứng khoán)

  • Cùng chuyên mục
Mua sắm thông minh và cư dân thông minh là tương lai rất gần

Mua sắm thông minh và cư dân thông minh là tương lai rất gần

Đó là khẳng định của PGS-TS Nguyễn Đình Quân, Đại học Bách Khoa TP.HCM. Ông hiện là cố vấn R&D cho DeepPro, một startup công nghệ tại TP.HCM.

Tài chính - 27/01/2025 15:17

Thận trọng trước sức nóng “đồng bạc xanh”

Thận trọng trước sức nóng “đồng bạc xanh”

Sức mạnh USD dự báo tiếp tục được củng cố trong năm 2025 và gây áp lực lên tỷ giá VND, khiến mặt bằng lãi suất khó duy trì ở mức thấp hơn.

Tài chính - 27/01/2025 06:30

Năm 2024 của Novaland: Lỗ đậm nhưng đạt nhiều bước tiến về pháp lý

Năm 2024 của Novaland: Lỗ đậm nhưng đạt nhiều bước tiến về pháp lý

Novaland ghi nhận doanh thu tăng cao nhờ bàn giao sản phẩm. Tuy nhiên, tập đoàn bị lỗ lớn do trích lập dự phòng theo ý kiến kiểm toán tại BCTC bán niên.

Tài chính - 26/01/2025 16:52

Nhiều công ty chứng khoán, quản lý quỹ bị xử phạt hàng tỷ đồng

Nhiều công ty chứng khoán, quản lý quỹ bị xử phạt hàng tỷ đồng

Nhiều công ty chứng khoán bị UBCKNN xử phạt hàng tỷ đồng do có hành vi vi phạm như APG, SHS, Chứng khoán Sen Vàng…

Tài chính - 26/01/2025 12:15

Hòa Phát lãi lớn 2024, rót hơn 35.000 tỷ đầu tư

Hòa Phát lãi lớn 2024, rót hơn 35.000 tỷ đầu tư

Hầu hết các mảng kinh doanh của Hòa Phát đều khởi sắc trong năm 2024. Tập đoàn đã chi hơn 35.000 tỷ đồng cho hoạt động đầu tư, chủ yếu là giải ngân dự án Dung Quất 2.

Tài chính - 26/01/2025 10:50

Nhiều nhóm cổ phiếu 'sáng cửa' tăng trưởng

Nhiều nhóm cổ phiếu 'sáng cửa' tăng trưởng

Năm 2025, thị trường chứng khoán Việt Nam có triển vọng tích cực đến từ sự tăng trưởng mạnh mẽ của nền kinh tế và lợi nhuận các doanh nghiệp niêm yết. Bên cạnh đó, kỳ vọng nâng hạng cũng sẽ giúp thị trường thu hút được dòng vốn từ nhà đầu tư nước ngoài lẫn sự quan tâm của dòng tiền trong nước.

Tài chính - 25/01/2025 12:27

Bán một phần dự án 23 Lê Duẩn, Techcombank lãi 473 tỷ đồng

Bán một phần dự án 23 Lê Duẩn, Techcombank lãi 473 tỷ đồng

BCTC quý IV/2024 của Techcombank cho thấy ngân hàng này lãi gần 473 tỷ đồng từ giao dịch bán một phần dự án số 23 Lê Duẩn (tổng diện tích sàn chuyển nhượng 5.776m2) cho The Sherpa, công ty con của Masan.

Tài chính - 25/01/2025 10:13

Doanh thu của Vingroup vượt 7,6 tỷ USD

Doanh thu của Vingroup vượt 7,6 tỷ USD

Tính cả năm 2024, tổng doanh thu thuần hợp nhất của Vingroup đạt 192.159 tỷ đồng (khoảng 7,6 tỷ USD), tăng 19% so với năm trước và cũng là mốc doanh thu cao nhất lịch sử.

Tài chính - 25/01/2025 10:10

Vì sao công ty quản lý quỹ của nhà chủ VNDirect bị phạt 260 triệu đồng?

Vì sao công ty quản lý quỹ của nhà chủ VNDirect bị phạt 260 triệu đồng?

IPAAM – công ty liên quan đến nhà chủ VNDirect, đã bị UBCKNN xử phạt 260 triệu đồng do một số sai phạm.

Tài chính - 25/01/2025 07:00

Cổ đông không đồng ý, thương vụ KIDO bán KIDO Foods sẽ ra sao?

Cổ đông không đồng ý, thương vụ KIDO bán KIDO Foods sẽ ra sao?

Cổ đông Tập đoàn KIDO đã thông qua việc không đồng ý giao dịch bán hơn 24% vốn KIDO Foods, không đồng ý chuyển nhượng nhãn hiệu Celano, Merino và KIDO.

Tài chính - 24/01/2025 15:30

FPT Retail báo lãi 527 tỷ đồng, cổ phiếu liên tục phá đỉnh

FPT Retail báo lãi 527 tỷ đồng, cổ phiếu liên tục phá đỉnh

FPT Retail công bố lợi nhuận trước thuế năm 2024 đạt 527 tỷ đồng, gần sát mức kỷ lục thiết lập 2021. Cổ phiếu FRT phá đỉnh lên vùng 200.000 đồng/cp.

Tài chính - 24/01/2025 11:41

Đạt Phương báo lãi hơn 303 tỷ đồng, tăng 7,3%

Đạt Phương báo lãi hơn 303 tỷ đồng, tăng 7,3%

Kết thúc năm 2024, Tập đoàn Đạt Phương ghi nhận lợi nhuận sau thuế hơn 303 tỷ đồng, tăng 7,3% so với cùng kỳ năm trước.

Tài chính - 24/01/2025 11:14

YeaH1 báo lãi đột biến quý IV

YeaH1 báo lãi đột biến quý IV

YeaH1 cán mốc doanh thu 1.000 tỷ đồng trong năm 2024 nhờ các chương trình, sự kiện giải trí ăn khách. Lợi nhuận tăng cao nhờ hoạt động thoái vốn công ty con.

Tài chính - 24/01/2025 08:38

VNDirect bị xử phạt 651 triệu đồng tiền thuế

VNDirect bị xử phạt 651 triệu đồng tiền thuế

VNDirect cho biết đã nộp đủ số tiền nêu trên vào ngân sách nhà nước, hoàn thành nghĩa vụ vào cùng ngày.

Tài chính - 23/01/2025 18:39

VN-Index tăng mạnh trước kỳ nghỉ Tết

VN-Index tăng mạnh trước kỳ nghỉ Tết

Lực mua dâng cao trong phiên 23/1 giúp VN-Index bứt phá mạnh, kết phiên chỉ số này tăng 17,1 điểm (+1,38%), lên 1.259,63 điểm.

Tài chính - 23/01/2025 15:54

Lãnh đạo bị bắt vì đánh bạc, Phú Tài trấn an cổ đông

Lãnh đạo bị bắt vì đánh bạc, Phú Tài trấn an cổ đông

Phú Tài cho biết ông Đỗ Xuân Lập không tham gia điều hành doanh nghiệp nên không làm ảnh hưởng đến công tác điều hành sản xuất kinh doanh tại công ty.

Tài chính - 23/01/2025 09:19