Theo phân tích của NHNN, về lợi ích, những thay đổi về fintech đã đóng góp rất lớn trong việc mở rộng tiếp cận dịch vụ tài chính (phổ cập tài chính), giảm chi phí giao dịch, nâng cao tính minh bạch và các sản phẩm đơn giản hơn, thuận lợi và hiệu quả, đồng thời góp phần kiểm soát hiệu quả chi phí và thu nhập.

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng trên đây, sự trỗi dậy của các fintech cũng kèm theo nhiều rủi ro tiềm tàng, tác động trực tiếp đến các ngân hàng và những thành viên fintech mới tham gia vào lĩnh vực tài chính. Những rủi ro có thể kể tới là rủi ro chiến lược, rủi ro nghiệp vụ, rủi ro mạng và rủi ro tuân thủ.

Cụ thể, xu hướng mở rộng dịch vụ ngân hàng từ doanh nghiệp bên ngoài hệ thống ngân hàng và những những doanh nghiệp fintech lớn làm tăng rủi ro lợi nhuận của ngân hàng. Những định chế tài chính hiện hành có thể mất phần lớn thị phần và lợi nhuận cận biên, trước khả năng các doanh nghiệp fintech mới sẽ tăng cường áp dụng công nghệ tiên tiến với hiệu quả cao và cung cấp dịch vụ với chi phí thấp, phù hợp với nhu cầu và kỳ vọng của khách hàng.

Cùng với rủi ro hệ thống, rủi ro hoạt động tăng cao cùng với quy mô mở rộng hệ thống. Sự gia nhập của những doanh nghiệp fintech vào lĩnh vực ngân hàng làm tăng tính phức tạp của hệ thống, trong bối cảnh hầu hết các doanh nghiệp fintech mới còn thiếu kinh nghiệm về quản lý rủi ro về công nghệ thông tin (IT).

Bài liên quan

CEO Ngô Xuân Huy: Thị trường Fintech Việt Nam vẫn còn nhiều 'đất' để triển khai

Các ngân hàng cũng đang đối mặt với xu hướng gia tăng rủi ro bắt nguồn từ bên ngoài hệ thống. Cụ thể là, sự gia tăng các sản phẩm và dịch vụ mới có thể làm tăng tính phức tạp trong việc cung cấp dịch vụ tài chính, gây khó khăn cho quản lý và kiểm soát rủi ro hoạt động. Trong khi đó, di sản của hệ thống IT tại các ngân hàng có thể không đáp ứng yêu cầu về quản lý thay đổi, thậm chí không thích hợp. Xu hướng sử dụng bên thứ ba hoặc những đối tác fintech khác có thể làm tăng rủi ro an toàn dữ liệu, thông tin cá nhân, rửa tiền, an ninh mạng và bảo vệ khách hàng.

Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy, fintech sẽ tăng thêm khó khăn trong việc đáp ứng những yêu cầu về tuân thủ và nghĩa vụ về AML/CFT, nhất là rủi ro tuân thủ liên quan đến dữ liệu riêng tư và rủi ro mạng.

Về dữ liệu riêng tư, rủi ro không tuân thủ các quy định về dữ liệu riêng tư có thể tăng cùng với sự phát triển của dữ liệu lớn, chủ yếu do những trói buộc với các doanh nghiệp fintech và cạnh tranh giành giật các mối quan hệ khách hàng. Về rủi ro mạng, đây là loại hình rủi ro có thể phát sinh trong mọi ngữ cảnh hoạt động. Trong đó, công nghệ và mô hình kinh doanh mới có thể làm tăng rủi ro mạng nếu các chế tài kiểm soát không theo kịp tốc độ thay đổi.

Xa hơn, NHNN lo ngại rủi ro thanh khoản và chao đảo dòng vốn ngân hàng do Fintech mang lại. Việc sử dụng công nghệ mới tạo ra những cơ hội cho khách hàng tự động thay đổi các tài khoản tiết kiệm hay quỹ hỗ tương nhằm tăng thu lợi nhuận, nhưng cũng tác động đến mức độ trung thành của khách hàng và làm tăng bất ổn về tiền gửi, ảnh hưởng tiêu cực đến tính thanh khoản của ngân hàng.

Cho đến nay câu chuyện "tranh chấp" giữa fintech và ngân hàng vẫn chưa ngã ngũ. Có nhiều ý kiến cho rằng fintech sẽ là cánh tay nối dài của ngành ngân hàng, nhưng cũng có ý kiến cho rằng các công ty công nghệ sẽ tranh mất một phần miếng bánh của ngân hàng hoặc tệ hơn là sẽ chiếm lĩnh thị trường, lấy đi phần đa miếng bánh. 

Theo ước tính của nhiều chuyên gia, khoảng 10-40% doanh thu và 20-60% lợi nhuận của ngân hàng bán lẻ trên thế giới sẽ bị fintech đe dọa trong vòng 10 năm tới. Một số liệu khác còn cho thấy khoảng 1/3 các khoản vay trên thị trường phi chính thức do các doanh nghiệp fintech nắm giữ. Nhưng cũng có nhiều chuyên gia không bi quan khi cho rằng, các ngân hàng đủ khả năng thâu tóm các đối thủ này, từ đó nâng cao năng suất và hiệu quả của ngân hàng.

Bài liên quan

CEO Ngô Xuân Huy: Thị trường Fintech Việt Nam vẫn còn nhiều 'đất' để triển khai

Fintech có thể lớn hơn ATM, Paypal và Bitcoin cộng lại

Phát triển Fintech, Trung Đông và Bắc Phi sẽ thu lợi khủng như dầu mỏ

Các tập đoàn lớn nước ngoài "rót" hàng trăm triệu USD vào Fintech Việt Nam