Địa phương kêu cứu cho doanh nghiệp

Doanh nghiệp chế xuất (DNCX) được biết đến với vai trò không chỉ thúc đẩy tăng kim ngạch xuất khẩu của địa phương, tổng kim ngạch xuất khẩu quốc gia mà còn góp phần quan trọng trong việc giải quyết việc làm, tạo cơ hội cho nhiều doanh nghiệp trong nước tham gia sản xuất hàng xuất khẩu thông qua việc cung cấp các nguyên vật liệu, các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho DNCX xuất khẩu.

Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, khi Việt Nam đang hội nhập ngày càng sâu rộng thì nhu cầu các nhà đầu tư/doanh nghiệp FDI đăng ký thành lập DNCX hoặc chuyển đổi từ doanh nghiệp thông thường sang DNCX ngày càng tăng.

Do đó, việc hoàn thiện cơ chế, chính sách để tạo điều kiện hỗ trợ cho DNCX thành lập; kiểm tra, giám sát quá trình hoạt động của DNCX sau khi được cấp phép, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh,… là đòi hỏi tất yếu của quá trình quản lý.

Thời gian gần đây, đối với việc đăng ký và áp dụng loại hình DNCX, các doanh nghiệp trong lĩnh vực này bày tỏ gặp nhiều khó khăn và mong muốn nhận sự hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn của chính quyền.

Cụ thể, UBND TP.HCM vừa có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về khu công nghiệp, khu kinh tế.

UBND TP. HCM cho biết, tại TP.HCM các khu chế xuất (KCX) - khu công nghiệp (KCN) đã thu hút 177 DNCX đang hoạt động đầu tư dự án. Trong đó, có 170 dự án DNCX hoạt động tại 3 KCX gồm Tân Thuận, Linh Trung, Linh Trung II và có 7 dự án DNCX hoạt động trong KCN. Tổng vốn đầu tư đăng ký của 177 dự án DNCX tính đến hết năm 2019 là 3,36 tỷ USD, chiếm 31% trong tổng vốn đầu tư đăng ký KCX và KCN trên địa bàn.

Tuy nhiên, theo UBND TP.HCM, hiện nay các dự án hoạt động theo cơ chế DNCX đang gặp một số khó khăn, vướng mắc.

Tại văn bản gửi Bộ KH&ĐT, UBND TP. HCM cho rằng, về kiểm tra, giám sát hải quan trước khi thực hiện thủ tục đầu tư, theo quy định Khoản 1 Điều 30 Nghị định số 82/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định về quản lý KCN, khu kinh tế, đối với các dự án mới thành lập hoạt động theo hình thức DNCX sẽ gặp khó khăn trong thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận đầu tư, thời gian cấp Giấy chứng nhận đầu tư có thể kéo dài do phải chờ ý kiến của cơ quan Hải quan về khả năng đáp ứng điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan của dự án.

Điều này cũng gây khó khăn cho cơ quan hải quan trong thẩm định điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan do có những dự án đầu tư mới chỉ là chủ trương đầu tư, đang xin cấp phép đầu tư, nhà xưởng, kho bãi chưa được hình thành và chưa có quy định cụ thể về điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan của DNCX.

Theo UBND TP.HCM, hiện nay, trên địa bàn thành phố có 3 KCX (Tân Thuận, Linh Trung, Linh Trung 2) gần như đã lấp đầy, không còn quỹ đất. Do đó, các DNCX gặp khó khăn trong việc mở rộng sản xuất, phải thuê kho bên ngoài KCX, KCN để lưu giữ hàng hóa, nguyên liệu, vật tư sản xuất.

“Tuy nhiên, do quy định hiện hành chưa rõ ràng dẫn tới DNCX không thể thuê kho ngoài để lưu giữ hàng hóa”, văn bản nêu.

Về chi nhánh của DNCX được áp dụng cơ chế đối với DNCX, hiện nay chưa có hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền xác nhận chi nhánh thỏa mãn các điều kiện này để chi nhánh của DNCX được áp dụng cơ chế đối với DNCX.

Mặt khác, 3 điều kiện bảo đảm điều kiện cho sự kiểm tra, giám sát, kiểm soát của cơ quan hải quan; thành lập trong KCX - KCN; hạch toán phụ thuộc vào DNCX do 3 cơ quan quản lý nhà nước khác nhau quản lý (cơ quan hải quan, cơ quan đăng ký đầu tư và cơ quan thuế).

Cũng liên quan đến vướng mắc của DNCX, trước đó, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ đề nghị hỗ trợ, chỉ đạo tháo gỡ khó khăn trong việc tổ chức triển khai thực hiện Nghị định 82/2018/NĐ-CP.

Theo văn bản UBND tỉnh Vĩnh Phúc gửi Thủ tướng Chính phủ nhằm hỗ trợ và tháo gỡ khó khăn cho nhóm đối tượng này đã nêu bật 2 vấn đề mà các doanh nghiệp đang gặp phải.

UBND tỉnh Vĩnh Phúc cho biết, các nhà đầu tư/doanh nghiệp đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (thời điểm từ 10/7/2018 đến trước ngày 12/02/2019 khi Bộ Tài chính ban hành Văn bản số 1728/BTC-TCHQ gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư về vướng mắc liên quan đến DNCX): Hầu hết các DNCX giai đoạn này sau khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đã thực hiện xây dựng nhà xưởng, tiến hành nhập khẩu máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu phục vụ sản xuất.

Mặc dù thời điểm này, cơ quan hải quan địa phương đã cho ý kiến đối với hồ sơ đăng ký DNCX của nhà đầu tư về khả năng đáp ứng điều kiện kiểm tra, giám sát nhưng do quan điểm của Bộ Tài chính tại Văn bản số 1728/BTC-TCHQ ngày 12/02/2019 nên theo yêu cầu của cơ quan hải quan địa phương, các DNCX vẫn phải thực hiện nộp thuế nhập khẩu như các doanh nghiệp bình thường khác.

“Trước thực trạng này, nhiều DNCX mong muốn được xét hoàn thuế nhưng do trên Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đã ghi nhận là DNCX nên việc hoàn thuế đã không thực hiện được (vì nội dung hoàn thuế chỉ áp dụng cho doanh nghiệp thông thường) dẫn đến việc DNCX đã phải bỏ ra lượng kinh phí lớn để thực hiện hoạt động nhập khẩu phục vụ dự án, phục vụ mục tiêu sản xuất. Điều này, trước đó chưa từng có tiền lệ áp dụng đối với DNCX tại Việt Nam. Tạo ra sự bất bình đẳng ngay trong chính việc áp dụng loại hình DNCX”, văn bản gửi Thủ tướng nêu.

Thứ hai, nhà đầu tư/doanh nghiệp thực hiện thủ tục đăng ký đầu tư và đề nghị được áp dụng DNCX (thời điểm sau khi Bộ Tài chính ban hành Văn bản số 1728/BTC-TCHQ ngày 12/02/2019 đến nay): cơ quan hải quan từ chối cho ý kiến đối với hồ sơ đăng ký của doanh nghiệp, do đó đề nghị của nhà đầu tư/doanh nghiệp không thực hiện được, cơ quan đăng ký đầu tư không có cơ sở để ghi nhận loại hình DNCX trên giấy chứng nhận đăng ký đầu tư; vì vậy, nhiều nhà đầu tư/doanh nghiệp rút hồ sơ, không thực hiện đầu tư làm ảnh hưởng lớn đến môi trường thu hút đầu tư của địa phương.

Đề nghị sự vào cuộc quyết liệt của Bộ TC và Bộ KH&ĐT

Từ những khó khăn, vướng mắc đó, UBND TP. HCM kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư xem xét, sửa đổi, bổ sung Nghị định 82/2018/NĐ-CP (hoặc quy định cụ thể tại Thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định 82/2018/NĐ-CP).

Trong đó, quy định các trường hợp được xác nhận là DNCX; quy định về kiểm tra, giám sát hải quan; quy định cụ thể về hoạt động thuê kho ngoài các KCN, KCX, khu công nghệ cao, khu kinh tế của DNCX để lưu giữ hàng hóa, nguyên vật liệu phục vụ sản xuất cho đồng bộ với pháp luật hải quan và phù hợp với quy định tại Luật Đầu tư; xác nhận Chi nhánh của DNCX được áp dụng cơ chế đối với DNCX.

UBND tỉnh Vĩnh Phúc cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính khẩn trương chỉ đạo Tổng cục Hải quan (tổng hợp các điều kiện cơ bản về kiểm tra, giám sát của hải quan đối với DNCX) hướng dẫn các cơ quan hải quan địa phương, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; cho ý kiến về khả năng đáp ứng của DNCX khi nhà đầu tư/doanh nghiệp đề nghị.

Đồng thời, chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Chính phủ xem xét áp dụng thuế nhập khẩu đối với khu phi thuế quan ngay từ thời điểm nhà đầu tư/doanh nghiệp được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư là DNCX (đã được cơ quan hải quan địa phương cho ý kiến) và kiểm tra điều kiện thực tế (doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chí cơ bản của DNCX).

Bên cạnh đó, chủ trì xây dựng quy định về hồ sơ, các điều kiện kiểm tra, giám sát; thẩm quyền kiểm tra, giám sát của cơ quan hải quan đối với DNCX. Có thể xem xét theo hướng sửa đổi, bổ sung Thông tư số 38/2015/TT-BTC ngày 25/03/2015 quy định về thủ tục hải quan; kiểm tra, giám sát hải quan; thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu (tại Chương III, Mục 5: Thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của DNCX); Thông tư số 39/2018/TT-BTC ngày 20/4/2018 sửa đổi Thông tư số 38/2015/TT-BTC ngày 25/03/2015.

UBND tỉnh Vĩnh Phúc cũng đề nghị Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì báo cáo Chính phủ việc cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho Nhà đầu tư/doanh nghiệp đề nghị áp dụng DNCX tương tự như mục tiêu đăng ký đầu tư có điều kiện.

Theo đó, đối với nhà đầu tư/doanh nghiệp đã có sẵn nhà xưởng/hoặc thuê nhà xưởng đảm bảo các tiêu chí cổng, cửa ra vào, lắp đặt hệ thống camera giám sát,… có thể xem xét ghi nhận và áp dụng thuế nhập khẩu khu phi thuế quan cho DNCX ngay từ thời điểm ghi nhận trên Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Trường hợp Nhà đầu tư/doanh nghiệp thuê lại đất, chỉ ghi nhận trên Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư khi doanh nghiệp cam kết đáp ứng đầy đủ các điều kiện của DNCX gắn với điều kiện kiểm tra, giám sát thực tế của cơ quan hải quan.

Đồng thời, phối hợp với Bộ Tài chính đề xuất Chính phủ xem xét áp dụng thuế nhập khẩu đối với khu phi thuế quan ngay từ thời điểm Nhà đầu tư/doanh nghiệp được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư là DNCX (đã được cơ quan hải quan địa phương cho ý kiến) và kiểm tra điều kiện thực tế (doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chí cơ bản của DNCX);

Ngoài ra, chủ trì, nghiên cứu, bổ sung thành phần hồ sơ áp dụng đối với trường hợp Nhà đầu tư/doanh nghiệp đăng ký DNCX theo hướng sửa đổi Thông tư số 16/2015/TT-BKHĐT ngày 18/11/2015 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định biểu mẫu thực hiện thủ tục đầu tư và báo cáo hoạt động đầu tư tại Việt Nam.

Bài liên quan

TP.HCM đẩy mạnh việc tạo quỹ đất thu hút đầu tư trong các khu công nghiệp, khu chế xuất

Vĩnh Phúc kêu cứu Thủ tướng tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp chế xuất

Giải pháp tháo gỡ khó khăn cho Khu kinh tế Đông Nam và các khu công nghiệp

TP.HCM đẩy mạnh xúc tiến thương mại tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp