Trong báo cáo cập nhật kinh tế quý I vừa công bố, HSBC dự báo kinh tế Việt Nam 2022 tăng 6,2%. Con số này thấp hơn mức 6,5% được đưa ra hồi đầu năm. Tuy vậy, với mức tăng trưởng này, nhiều khả năng Việt Nam vẫn là một trong những quốc gia tăng trưởng vượt bậc trong khu vực.

HSBC cũng điều chỉnh tăng dự báo lạm phát lên 3,7%, thay vì 2,7% như dự báo trước đó, trong bối cảnh giá nhiên liệu tăng cao. Theo HSBC, bối cảnh này đòi hỏi phải có chính sách thắt chặt tiền tệ. Theo đó, ngân hàng này dự báo Ngân hàng Nhà nước sẽ điều chỉnh lãi suất tăng 50 điểm cơ sở trong quý III tới.

Năm ngoái, Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng thấp nhất trong vòng 30 năm trở lại đây. Năm 2022 lại khởi đầu với những bước đi vững chắc. Quý I vừa qua, GDP tăng 5% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn mức kỳ vọng 4,7% của HSBC và thấp hơn so với mức dự báo chung của thị trường 5,5%. Con số này cho thấy Việt Nam đã lấy lại đà phục hồi ổn định vững vàng. Mặc dù vậy, Việt Nam vẫn cần cẩn trọng trước những khó khăn ảnh hưởng đến tăng trưởng đang ngày một gia tăng trong bối cảnh thiếu hụt nhiên liệu toàn cầu.

Tương tự quý IV/2021, lĩnh vực sản xuất của Việt Nam tiếp tục là động lực tăng trưởng chính trong quý I. Sản lượng sản xuất tăng 7,8% so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu nhờ tăng trưởng hai con số của mảng điện tử. Thực tế, kết quả tích cực cũng phần nào được thể hiện ở động lực tăng trưởng bên ngoài đã mạnh mẽ trở lại.

Xuất khẩu tháng 3 tăng trưởng đạt gần 15% so với cùng kỳ năm trước, kéo theo tăng trưởng quý I lên gần 13% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này chủ yếu đạt được là nhờ nhu cầu hàng điện tử tăng cao, mặc dù cũng phản ánh phần nào tình hình giao hàng chậm mẫu điện thoại chủ lực Galaxy S22 của Samsung.

Bên cạnh đó, điều kiện thuận lợi do chu kỳ công nghệ được kéo dài, xuất khẩu các mặt hàng khác của Việt Nam cũng mạnh mẽ không kém như dệt may, da giày, máy móc và đồ gỗ. Kết quả xuất khẩu vượt bậc cũng cho thấy tình trạng thiếu hụt lao động nói chung đã bớt nghiêm trọng, đặc biệt là sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, dù một số nơi vẫn phải đối mặt với tình trạng không đủ nhân công. Để ứng phó với tình hình đó, Chính phủ đã tăng số giờ làm thêm mỗi tuần từ 40 lên 60 nhưng không quá 300 giờ/năm áp dụng cho tất cả các ngành nghề, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu đặt hàng tăng cao từ nay đến cuối năm 2022.

Mặc dù xuất khẩu phục hồi mạnh mẽ, thặng dư thương mại của Việt Nam trong quý I thu hẹp xuống mức tối thiểu 0,8 tỷ USD. Kết quả này không nằm ngoài dự đoán vì bản chất lĩnh vực sản xuất của Việt Nam luôn cần phải nhập khẩu nhiều. Thực tế, nhập khẩu tăng 16% so với cùng kỳ năm trước và một nửa trong số đó là linh kiện điện tử. Tuy nhiên, trong bối cảnh thiếu hụt nhiên liệu, giá nhiên liệu tăng cao là vấn đề thu hút sự quan tâm. Trước đó, HSBC đã từng nhắc đến tình trạng thiếu xăng dầu trong nước của Việt Nam, dữ liệu gần đây là minh chứng cho thấy xu hướng nhập khẩu dầu tăng cao sẽ còn tiếp diễn. Chỉ tính riêng trong tháng 3 nhập khẩu dầu thô đã tăng gấp đôi còn nhập khẩu xăng tăng gấp 4 lần bức bình quân tháng cùng kỳ năm trước.

Có thể thấy cán cân thương mại bị thu hẹp lại khiến lợi thế tài khoản vãng lai của Việt Nam cũng giảm sút. Thực tế, Việt Nam ghi nhận thâm hụt tài khoản vãng lai 1,1% GDP năm 2021, lần thâm hụt đầu tiên trong vòng 4 năm gần đây.

Bất chấp lượng kiều hối đổ về Việt Nam tăng mạnh, thặng dư thương mại nhỏ hơn đạt khoảng 5% GDP không đủ bù đắp cho thiếu hụt nguồn thu nhập chính và nguồn thu từ du lịch sụt giảm. Điểm sáng của năm 2022 chính là việc Việt Nam mở cửa lại biên giới chắc chắn sẽ thúc đẩy doanh thu ngành du lịch. Tuy nhiên, tốc độ phục hồi có khả năng sẽ chậm.

Trước tác động do giá dầu thế giới tăng cao, HSBC dự báo Việt Nam sẽ có thêm một năm thâm hụt tài khoản vãng lai trong năm nay, dù không lớn, khoảng 0,2% GDP. Theo đó, HSBC đã điều chỉnh mức dự báo tỷ giá USD - VNĐ trong ngắn hạn song dự báo đến cuối năm vẫn ở mức 22.800.

Bên cạnh đó, động lực tăng trưởng bên ngoài vững vàng, nhu cầu trong nước cũng dần phục hồi khi Việt Nam kiên trì theo đuổi chiến lược “sống chung với virus”. Mặc dù số ca nhiễm Omicron vẫn tăng, các cơ quan chức năng đã không tăng mức độ các biện pháp hạn chế như năm trước. Việt Nam có thể tự tin như vậy chủ yếu là nhờ tăng tốc phủ vaccine Covid-19 80% dân số đã được tiêm phòng đủ hai mũi, gần 50% được tiêm mũi tăng cường. Mặc dù vậy, một vài địa phương vẫn áp dụng biện pháp hạn chế khiến khả năng di chuyển của người dân nói chung trong quý I giảm xuống dẫn đến tiêu dùng cá nhân tăng trưởng chậm lại ở mức 4,3% so với cùng kỳ năm trước, dưới mức trước đại dịch.

Trong khi đó, doanh thu bán lẻ phục hồi mạnh mẽ từ giai đoạn chạm đáy hồi tháng 10 năm ngoái, tốc độ tăng trưởng còn khá chậm, quý I đạt mức 2,5% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, TP HCM vẫn còn ghi nhận mức chênh lệch 5% thấp hơn nhiều so với trước đại dịch. Một phần lý do là thị trường lao động của Việt Nam còn yếu. Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp không còn ở mức đỉnh, giảm xuống còn 2,5% trong quý I, cả nước có thêm 200.000 người lao động chưa có việc làm so với quý IV/2019 và mức lương giảm sút trong tất cả các ngành nghề. Mặt khác, giá dầu tăng cao cũng có khả năng khiến thu nhập thực tế của người dân bị giảm, nhất là khi thị trường lao động đang trong giai đoạn đầu phục hồi.

Mặc dù vậy, theo HSBC vẫn có một tia sáng trong câu chuyện phục hồi trong nước của Việt Nam. Việc mở cửa hoàn toàn là rất quan trọng cho sự phục hồi của ngành dịch vụ bởi phần lớn ngành này phụ thuộc vào du lịch. Sau hai năm đóng cửa, Việt Nam đã mở cửa hoàn toàn cho du khách quốc tế đã tiêm chủng đầy đủ từ 15/3. Chỉ tính riêng trong tháng 3, hơn 40.000 khách du lịch đã đến Việt Nam, tăng gần gấp ba so với mức bình quân tháng của hai năm đại dịch. Số lượng khách đến từ Mỹ và châu Âu tăng mạnh, số còn lại đến từ châu Á. Cơ quan chức năng đặt mục tiêu thu hút 8 đến 9 triệu khách du lịch quốc tế trong năm nay, tương đương khoảng 40-50% mức của năm 2019. Đây chắc chắn là một bước tiến lớn của Việt Nam tuy nhiên HSBC dự báo du lịch sẽ phục hồi chậm trong năm nay.

Nhìn chung, đà phục hồi của Việt Nam trở nên ổn định trong quý I nhờ các trụ cột tăng trưởng bên trong và bên ngoài. Mặc dù vậy, thử thách vẫn còn đó, đặc biệt trong bối cảnh thiếu hụt nhiên liệu toàn cầu. Đây là lý do khiến HSBC đã điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng kinh tế năm nay.

Báo cáo của HSBC cũng chỉ ra rằng lạm phát năng lượng tiếp tục đà gia tăng, không ngừng tác động lên giá cả tiêu dùng. Lạm phát tháng 3 tăng 0,7% so với tháng trước khiến mức tăng so với cùng kỳ năm trước đạt 2,4%. Tương tự như những tháng trước đây, chi phí vận chuyển tăng cao vẫn là nguyên nhân chính. Thực tế, giá xăng trong nước đã được điều chỉnh tăng bẩy lần liên tiếp kể từ đầu tháng 12, đạt mức cao kỷ lục trong tháng 3. Để ứng phó với tình hình này, các cơ quan chức năng đã quyết định giảm 50% thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu từ 1/4 tới cuối năm 2022.

Trước tình hình giá dầu thế giới tăng cao, HSBC dự báo xu hướng sẽ còn kéo dài một thời gian nữa, tạo áp lực khiến lạm phát gia tăng. Vì vậy, HSBC đã điều chỉnh dự báo lạm phát lên 3,7% trong năm 2022, vẫn dưới mức mục tiêu 4% của Ngân hàng Nhà nước. Điều may mắn là lạm phát của Việt Nam về cơ bản vẫn trong tầm kiểm soát so với các thị trường mới nổi khác, xét bối cảnh giá thực phẩm và áp lực giá do nhu cầu về cơ bản đã được kiểm soát.

Mặc dù vậy, rủi ro lạm phát gia tăng, dù là do cung, sẽ vẫn là dấu hiệu cho thấy cần phải thắt chặt chính sách tiền tệ. Vì vậy, HSBC đã đẩy dự báo mức điều chỉnh tăng 50 điểm cơ sở lên quý III thay vì quý IV như dự báo trước đó. Nhiều khả năng lãi suất điều hành tăng lên 4,5% vào cuối năm 2022.

(Theo NDH)

Bài liên quan

FLC đề nghị kiểm tra giao dịch đột biến trong phiên 1/4

Đảng ủy UBCKNN nghiêm túc rút kinh nghiệm

Bluechips kéo VN-Index bật tăng gần 25 điểm phiên cuối tuần

Cổ phiếu họ FLC được 'giải cứu'