Gỡ 'nút thắt' làm ESG cho doanh nghiệp SME

Tại Diễn đàn ESG Việt Nam lần thứ nhất với chủ đề "Chiến lược phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới" do báo Dân trí tổ chức chiều 23/4, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thị Hà cho biết ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) đã trở thành một xu hướng tất yếu trên toàn thế giới, là thước đo quan trọng cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp và quốc gia.

“Các nhà đầu tư, người tiêu dùng và cộng đồng ngày càng quan tâm đến 3 yếu tố trên trong các quyết định của mình. Doanh nghiệp nào thực hiện tốt các tiêu chuẩn ESG sẽ có lợi thế cạnh tranh, thu hút đầu tư và tạo dựng được uy tín bền vững", Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh.

Để các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), có thể tiếp cận và triển khai ESG một cách hiệu quả, theo Thứ trưởng Hà, thực tiễn cho thấy, cần có những giải pháp thiết thực, phù hợp với điều kiện và năng lực đặc thù của từng loại hình doanh nghiệp.

Thứ hai là bài toán về nguồn nhân lực. Làm thế nào để xây dựng một lực lượng lao động bền vững, có đủ kỹ năng và kiến thức để đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn?.

Vấn đề thứ ba là hướng đến tầm nhìn dài hạn, đặt khoa học công nghệ vào trung tâm của quản trị và phát triển bền vững. Theo Thứ trưởng, khoa học công nghệ với sức mạnh kỳ diệu sẽ là chìa khóa để mở ra một tương lai - nơi mà các vấn đề môi trường được giải quyết hiệu quả, tài nguyên được sử dụng tối ưu, và chất lượng cuộc sống được nâng cao nhờ các sản phẩm, dịch vụ thân thiện với môi trường.

Chia sẻ tại Diễn đàn, ông Nguyễn Tiến Huy-Giám đốc Văn phòng Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững VCCI cho biết, các chính sách phát triển bền vững của Việt Nam trong những năm gần đây đã có nhiều chuyển biến tích cực, thể hiện qua việc lồng ghép các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) vào chiến lược quốc gia, thúc đẩy nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và tăng trưởng bao trùm.

Nhiều chính sách liên quan đến giảm phát thải carbon, năng lượng tái tạo, chuyển đổi số và nông nghiệp bền vững đã được ban hành, tạo nền tảng cho doanh nghiệp định hướng phát triển theo ESG. Tuy nhiên, tác động thực tế vẫn còn ở mức khiêm tốn, đặc biệt đối với khu vực SME (doanh nghiệp nhỏ và vừa). Một trong những "nút thắt" lớn nhất là vấn đề tiếp cận vốn.

Theo ông Nguyễn Tiến Huy, mặc dù nhiều chương trình tín dụng xanh được công bố, nhưng điều kiện vay vẫn phức tạp, đòi hỏi minh bạch về tài chính và tiêu chuẩn ESG mà đa số SME chưa đủ năng lực đáp ứng.

Thêm vào đó, SME cũng gặp khó trong tiếp cận công nghệ sạch và hiện đại do chi phí đầu tư cao và thiếu thông tin về các giải pháp phù hợp. Chuẩn ESG vẫn còn là khái niệm mới với nhiều doanh nghiệp, nhất là ở cấp độ quản trị, khiến việc áp dụng bị chậm trễ hoặc mang tính hình thức.

Ngoài ra, cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành chưa nhất quán, chính sách thiếu tính kết nối và hỗ trợ cụ thể cho SME khiến tác động lan tỏa bị hạn chế.

“Do đó, để chính sách phát triển bền vững thực sự phát huy hiệu quả, Việt Nam cần tập trung tháo gỡ các rào cản thể chế, thúc đẩy khung pháp lý minh bạch, hỗ trợ đào tạo ESG và thiết lập cơ chế tài chính linh hoạt hơn cho SME, từ đó giúp họ tiếp cận được nguồn lực và bắt kịp xu hướng phát triển toàn cầu”, ông Nguyễn Tiến Huy nói.

Về vấn đề này, TS. Mạc Quốc Anh-Viện trưởng Viện Kinh tế và phát triển doanh nghiệp, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP. Hà Nội chia sẻ, theo thống kê chỉ có 30% doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận được các chuẩn mực báo cáo phát triển bền vững. Nhiều doanh nghiệp chưa nghe đến ESG, không có nhân sự, khó giữ chân nhân sự am hiểu về ESG.

Để tháo gỡ những "nút thắt" mà doanh nghiệp đang gặp phải, nhất là khối SME, trong việc tiếp cận vốn, công nghệ và chuẩn ESG, TS. Mạc Quốc Anh đề xuất ngân hàng cần cho vay xanh với hình thức bảo lãnh với tỷ lệ 30-50%.

Vị chuyên gia này cũng cho rằng SME rất khó để đạt được nhiều chỉ tiêu về chuẩn mực xanh, vì vậy đề xuất rút ngắn hơn các chỉ tiêu. Bên cạnh đó, cần tận dụng các nền tảng để giảm được năng lượng, khí thải.

Ông Mạc Quốc Anh còn đề xuất miễn thuế cho doanh nghiệp thực hành xanh 2-4 năm đầu tiên. Ngoài ra, cố vấn theo chuỗi giá trị cũng rất quan trọng với doanh nghiệp nhỏ và vừa, marketing, truyền thông.