Bất chấp những nỗ lực xoay sở của Venezuela, quốc gia Nam Mỹ này đang rơi xuống vực thẳm của khủng hoảng khi không thể thanh toán các khoản trái phiếu sau nhiều lần gia hạn và bị hãng xếp hạng tín nhiệm S&P xếp vào danh sách quốc gia vỡ nợ. 

Tình trạng khủng hoảng ở Venezuela đã đặt dấu hỏi về hiệu quả cũng như số phận các khoản đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam trong các dự án tại đây. Trong đó có dự án khai thác dầu của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam - PVN).

Cách đây 8 năm, chính phủ Venezuela dưới thời Tổng thống Hugo Chavez đã quyết định dành cho Việt Nam lô Junin 2. 

Bài liên quan

Venezuela vỡ nợ, số phận các dự án đầu tư của PVN và Điện Quang sẽ ra sao?

Tháng 6/2010, hai bên chính thức ký hợp đồng thành lập Công ty Liên doanh PetroMacareo mà phía Việt Nam, cụ thể là Tổng công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí (PVEP) thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, góp vốn 40% để phát triển khai thác, nâng cấp dầu nặng tại lô Junin 2 thuộc vành đai dầu Orinoco, một trong những vùng trầm tích có trữ lượng dầu thô lớn nhất thế giới.

Dự án phát triển mỏ Junin 2 tại Venezuela là dự án phát triển khai thác dầu khí khổng lồ với trữ lượng được đánh giá khoảng 31 tỷ thùng dầu, khai thác trong vòng 25 năm và có thể được gia hạn thêm.

Cựu Bí thư Thành ủy TP. HCM Đinh La Thăng, khi còn là Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, là một trong những người tiền khởi quan hệ hợp tác Việt Nam - Venezuela trong lĩnh vực dầu khí.

Dự án ở Venezuela lần đầu tiên xuất hiện trong báo cáo thường niên 2010 của PVN. "Về hoạt động tìm kiếm thăm dò, khai thác dầu khí ở nước ngoài: Triển khai nhiệm vụ trong Quyết định số 386/QĐ-TTg ngày 9/3/2006 của Thủ tướng Chính phủ về định hướng và mục tiêu cơ bản của chiến lược đầu tư ra nước ngoài. Năm 2010 Petrovietnam đã ký được 02 hợp đồng dầu khí mới tại Uzbekistan (Lô Kossor), Venezuela (Lô Junin 2), nâng tổng sốcác dự án đã và đang triển khai thực hiện là 18 dự án thămdò khai thác tại 15 quốc gia và vùng lãnh thổ", báo cáo thường niên 2010 của PVN nêu rõ.

Báo cáo này cũng cho biết thêm: "Hoạt động khai thác và phát triển mỏ ở nước ngoài năm 2010 của Tập đoàn có những bước tiến vượt bậc. Tập đoàn ký được hợp đồng thành lập Công ty liên doanh khai thác và nâng cấp dầu nặng tại Venezuela (mỏ Junin-2) đưa tổng số các mỏ đang phát triển và khai thác ở nước ngoài của Tập đoàn lên 6 dự án. Dự án phát triển mỏ Junin -2 tại Venezuela là dự án phát triển khai thác dầu khí khổng lồ với trữ lượng dầu khí rất lớn, khai thác trong vòng 25 năm và có thể được gia hạn thêm".

Bài liên quan

Venezuela: 'Thiên đường dầu mỏ' chính thức vỡ nợ

Theo báo cáo thường niên 2011, “Công ty liên doanh Petromacareo Venezuela, tỷ lệ vốn góp của Việt Nam 40%, hoạt động chính khai thác dầu thô Công ty Liên doanh Petromacareo thành lập tại Venezuela giữa Tổng công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí và Công ty CorporaciónVenezolana del Petróleo S.A. (CVP) để khai thác và nâng cấp dầu lô Junin 2, vành đai dầu Orinoco, Cộng hòa Boliva Venezuela theo thỏa thuận ký ngày 1 tháng 7 năm 2010. Thời hạn hoạt động của công ty liên doanh là 25 năm và có thể gia hạn tối đa thêm 15 năm".

Đến báo cáo tài chính hợp nhất đã kiểm toán năm 2012, con số đầu tư vào dự án này lần đầu được nêu ra. Cụ thể, báo cáo có nêu, Tổng công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí đã đầu tư 1.523,4 tỷ đồng vào liên doanh Petromacareo. Khoản đầu tư này được phản ánh trên báo cáo tài chính hợp nhất theo phương pháp giá gốc.

Về dự án này, báo cáo tài chính hợp nhất năm 2015 của PVN cho biết, trong năm 2014, PVEP đã có công văn gửi Tập đoàn Dầu khí Việt Nam về việc phân bổ chi phí các dự án dầu khí không hiệu quả năm 2014.

Theo công văn này, PVEP đã thực hiện đánh giá hiệu quả của các dự án tại thời điểm bắt đầu dự án và đề xuất thực hiện phân bổ vào kết quả kinh doanh chi phí "có thể không thu hồi được" trong năm 2014 với số tiền 5.983,6 tỷ đồng (tương đương 298,32 USD theo tỷ giá bấy giờ) và đã trình Tập đoàn Dầu khí phê duyệt. Con số này bao gồm, chi phí trả trước dài hạn 792,67 tỷ đồng, chi phí tìm kiếm, thăm dò dầu khí 860,95 tỷ đồng và chi phí phát triển mỏ 4.332,69 tỷ đồng.

Ngày 8/1/2015 Tập đoàn đã có công văn gửi Bộ Công Thương để xin ý kiến chỉ đạo phê duyệt.

Như vậy, đến năm 2015, số tiền mà PVN đã đầu tư và có thể không thu hồi được vào dự án khai thác dầu ở Venezuela lên tới gần 6.000 tỷ đồng, tương đương gần 300 triệu USD?

Cũng theo báo cáo tài chính năm 2015 của PVN, chi phí phát triển mỏ tại ngày 31/12/2015 bao gồm khoản phí tham gia trả lần đầu và lần thứ hai với tổng số tiền là 442 triệu USD, PVEP đã chuyển cho nước Cộng hòa Bolivar Venezuela để được tham gia đầu tư khai thác lô Junin 2.

Trong báo cáo này, Công ty Kiểm toán Deloitte cho biết, PVN đang ghi nhận khoản đầu tư vào Công ty Liên doanh Petromacareo và khoản phí tham gia trả lần đầu và lần thứ hai để được tham gia đầu tư khai thác tại lô Junin 2 (Venezuela) theo giá gốc trên bảng cân đối kế toán hợp nhất ngày 31/12/2015.

"Chúng tôi không thể thu thập được đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp về khả năng thu hồi của các khoản đầu tư này tại ngày 31/12/2015 do chúng tôi chưa thể thu thập được báo cáo tài chính của Petromacareo đã được kiểm toán cho năm tài chính kết thúc cùng ngày", Kiểm toán Deloitte cho biết.

Năm 2016, báo cáo tài chính hợp nhất của PVN cho thấy, theo hợp đồng thành lập và quản lý Công ty Liên doanh Petromacareo S.A và thỏa thuận tham gia lần đầu ký ngày 29/6/2010, khoản phí tham gia phải trả Chính phủ Venezuela lần cuối cùng là 142 triệu USD.

"PVEP đã xin gia hạn khoản phải thanh toán này cho đến khi hoàn thành các hoạt động thẩm định và đánh giá đầy đủ trữ lượng của lô Junin 2", báo cáo cho biết.

Hiện nay, trên trang web của PVN chưa công bố báo cáo tài chính nửa đầu năm 2017 nên chưa thể cập nhật tình hình tài chính, cũng như số phận các khoản tiền đã đầu tư, các khoản chi phí để được tham gia đầu tư dự án ở Venezuela.

Nói về tương lai của dự án trong bối cảnh Venezuela vỡ nợ, trả lời phỏng vấn Nhadautu.vn, ông Ngô Hữu Hải - Tổng giám đốc Tổng công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí (PVEP) cho biết hiện nay dự án vẫn đang trong thời gian tạm dừng, giãn tiến độ đầu tư.

"Khi nào tình hình xã hội, kinh tế, môi trường đầu tư của Venezuela đảm bảo hiệu quả kinh tế cho các nhà đầu tư và có lợi nhuận thì sẽ khởi động lại. Lúc phức tạp khó khăn như thế này, nhà đầu tư phải chờ thôi", ông Hải nói.

Bài liên quan

[Infographic] Khủng hoảng kinh tế Venezuela qua những con số

Lãnh đạo PVEP bác thông tin khởi động lại dự án khai thác dầu ở Venezuela

PVN mất trắng cả chục ngàn tỉ đồng ở Venezuela

Nikkei: Bê bối ở PVN phơi trần sự chững lại trong cải cách doanh nghiệp nhà nước