Doanh nghiệp 'hiến kế' để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 2 con số

Cần quản lý giá đất, nghiên cứu mô hình "Tổ hợp nhà thầu"

Phát biểu tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 diễn ra mới đây, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) cho rằng, muốn được mục tiêu tăng trưởng GDP 8%, mọi ngành đều phải có sự đóng góp tích cực, đặc biệt là ngành bất động sản và xây dựng với tỷ trọng 10% - 12% trong tổng GDP.

Tuy nhiên, để ngành bất động sản và xây dựng đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế thì vấn đề đầu tiên là phải quản lý được giá đất, đây được xem là vấn đề tiên quyết để thị trường phát triển bền vững.

Ông Hiệp dẫn ví dụ, nếu như năm 2022, một căn hộ ở Hà Nội chỉ 45 triệu đồng/m2 thì năm nay đã tăng lên 120 triệu đồng/m2. Hai nguyên nhân được chỉ ra là: Cung - cầu vẫn còn lệch pha và giá trị trường.

Chủ tịch VACC cũng đề nghị cần xem xét đánh giá lại các văn bản liên quan đến việc tạo ra các thủ tục làm ách tắc việc triển khai các dự án về quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất; thủ tục định giá đất và thủ tục hành chính rườm rà, phức tạp.

Trong bối cảnh đất nước đang tập trung đầu tư vào các dự án hạ tầng kỹ thuật trọng điểm như đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, Chủ tịch VACC đề nghị cần có những thay đổi lớn trong quy định về đấu thầu để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam phát triển.

Trong trường hợp hoàn cảnh nhà thầu Việt Nam năng lực còn hạn chế, Chính phủ cần nghiên cứu mô hình "Tổ hợp nhà thầu" nhằm giúp các doanh nghiệp Việt Nam kết hợp thế mạnh, phân công công việc, quyền lợi và nghĩa vụ rõ ràng để đủ sức đảm đương các gói thầu lớn, phức tạp.

Đối với thực tế đang tồn tại trong ngành xây dựng là sự song hành của hai cơ chế: một dành cho các dự án đầu tư công (theo định mức, đơn giá nhà nước) và một dành cho các dự án vốn ngoài ngân sách và FDI (theo thị trường), Chủ tịch VACC cho rằng sự tồn tại này gây ra sự thiếu thống nhất trong quản lý, và nợ đọng lớn trong xây dựng. Vì vậy, VACC kiến nghị Nhà nước cần sớm thống nhất quản lý, xóa bỏ hai cơ chế trong một thị trường.

Điều kiện tiên quyết là gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu

Cũng phát biểu tại Diễn đàn, ông Nguyễn Xuân Phú, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội (Hanoisme), Chủ tịch Tập đoàn Sunhouse thẳng thắn chỉ ra nhiều rào cản mà doanh nghiệp tư nhân đang gặp phải.

Theo ông, hiện nay doanh nghiệp rất khó mở rộng sản xuất hay đầu tư do thủ tục hành chính rườm rà, quy định chồng chéo và thiếu tính nhất quán.

"Mặc dù Chính phủ đã có nhiều nỗ lực tháo gỡ, nhưng tiến độ còn chậm và thiếu triệt để, khiến cơ hội kinh doanh và hội nhập quốc tế bị cản trở. Vì vậy, để các doanh nghiệp vươn ra các thị trường lớn như Mỹ, điều kiện tiên quyết là phải gia nhập được chuỗi cung ứng toàn cầu cũng như môi trường kinh doanh phải thật sự thông thoáng, minh bạch và hiệu quả", ông Phú nhấn mạnh.

Không chỉ dừng lại ở việc tháo gỡ rào cản, Phó Chủ tịch Hanoisms đặc biệt nhấn mạnh vai trò "đồng hành" của Nhà nước cần thể hiện rõ nét hơn trong giai đoạn khởi động và xác lập lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp. Những chính sách ưu đãi thuế, hỗ trợ ban đầu về thị trường, công nghệ hay vốn sẽ là đòn bẩy quan trọng giúp doanh nghiệp Việt đủ sức cạnh tranh quốc tế.

Cải thiện thực chất môi trường kinh doanh

Ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) chia sẻ, quy mô xuất khẩu của ngành dệt may của Việt Nam đã đạt hơn 45 tỷ USD, nếu kỳ vọng tăng trưởng 10% mỗi năm đến 2030, con số xuất khẩu cần đạt khoảng 80 tỷ USD.

"Đây là điều này là bất khả thi nếu chỉ phát triển theo chiều rộng trong khi tổng cầu thế giới vẫn chưa phục hồi sau đại dịch", ông Trường nhấn mạnh.

Thay vì chạy theo tăng trưởng số lượng, Chủ tịch Vinatex đề xuất Chính phủ cần có thêm chính sách khuyến khích đầu tư vào công nghệ, thúc đẩy năng suất và đặc biệt là chuyển đổi xanh.

Đặc biệt, phát triển ngành dệt may theo hướng tuần hoàn, thân thiện môi trường chính là chìa khóa để ngành hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (Vinasme) cho rằng, mặc dù là lực lượng đóng góp quan trọng vào sự phát triển của nền kinh tế, song các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang đối diện với nhiều thách thức hơn cả cơ hội.

Với tỷ trọng chiếm tới 97% tổng số doanh nghiệp cả nước, đóng góp khoảng 80% việc làm trong khu vực kinh tế tư nhân và không dưới 20% GDP cả nước, doanh nghiệp vừa và nhỏ cần được tạo nhiều cơ hội hơn nữa để đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế của quốc gia.

Một trong những đề xuất quan trọng được Chủ tịch Vinasme nêu ra là cần dành ít nhất 30% các dự án đầu tư công cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia. Họ cũng cần cơ hội, không thể mãi chỉ làm thuê cho các tập đoàn lớn.

Ngoài ra, doanh nghiệp nhỏ và vừa cần được hỗ trợ thêm về vốn thông qua các đơn vị tài chính trung gian, chẳng hạn như các quỹ đầu tư thử nghiệm (sandbox) cho mô hình fintech và ngân hàng số… với lãi suất thấp hơn và điều kiện phê duyệt đơn giản hơn. 

"Chúng tôi kiến nghị cần mạnh tay xử lý tình trạng tham nhũng, lãng phí, và dẹp bỏ cơ chế 'xin – cho' vốn vẫn đang tồn tại. Phải có chế độ thưởng – phạt minh bạch, bình đẳng giữa cơ quan công quyền và doanh nghiệp. Khi môi trường kinh doanh được cải thiện thực chất, mục tiêu tăng trưởng hai con số hoàn toàn khả thi", Chủ tịch Vinasme thắng thắn.