Có tiền cũng khó mua được nhà ở xã hội

ĐÌNH SƠN

09:01 22/02/2023

Bộ Xây dựng đang đề xuất Quốc hội, Chính phủ dành gói tín dụng khoảng 110.000 tỉ đồng, tương đương 10% nhu cầu vốn trong giai đoạn 2022 - 2030 cấp cho các ngân hàng thương mại để cho các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân vay theo phương thức tái cấp vốn.

Tuy nhiên đang có nhiều lo ngại về việc người dân, doanh nghiệp (DN) sẽ khó tiếp cận gói tín dụng này khi các dự án nhà ở xã hội (NOXH) đều tắc, không có nhà để mua.

"Đứng bánh" vì vướng pháp lý

Mới đây Sở Xây dựng TP.HCM báo cáo với UBND TP về một số dự án NOXH, nhà ở công nhân (NOCN) trên địa bàn TP.HCM và thấy rằng các dự án gần như bế tắc, khó triển khai. Như dự án NOXH dùng phục vụ tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án nạo vét, cải tạo môi trường xây dựng hạ tầng Rạch Xuyên Tâm. Dù đã có sẵn đất sạch hơn 12.000 m2 do UBND Q.Bình Thạnh bồi thường bằng nguồn vốn ngân sách, đã được đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật hoàn chỉnh theo quy hoạch 1/500, thế nhưng không thể khởi công chỉ vì TP chưa giao đơn vị nào là chủ đầu tư. Mới đây Sở Xây dựng kiến nghị UBND TP.HCM giao Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp làm chủ đầu tư dự án này bằng nguồn vốn đầu tư công nhưng vẫn chưa được chấp thuận, và thế là dự án vẫn "đắp mền".

nha — Một dự án nhà ở xã hội khởi công hồi năm 2022 rồi “trùm mền”. Ảnh Đình Sơn

Hay như một dự án khác là NOXH - chung cư Tanimex (Q.Bình Tân), với 472 căn hộ, do Công ty CP sản xuất kinh doanh xuất nhập khẩu dịch vụ và đầu tư Tân Bình làm chủ đầu tư, dù đã có đất sạch và vốn từ năm 2010 nhưng đến nay vẫn loay hoay, chưa thể xây dựng. Lý do là dự án này xây dựng trên đất với mục đích là nhà lưu trú công nhân, nay đổi sang NOXH nên mục đích ban đầu đã thay đổi, cần phải được "cập nhật" lại. Trước vướng mắc trên, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi đã chỉ đạo Sở TN-MT chủ trì cùng các cơ quan có liên quan thống nhất phương án trình UBND TP điều chỉnh lại mục tiêu dự án, cơ cấu sử dụng đất và thời gian sử dụng đất. Giám đốc Sở Xây dựng cũng đã họp vào tháng 11.2022 để tháo gỡ vướng mắc và đề nghị Sở TN-MT thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP.HCM, nhưng đến nay Sở TN-MT vẫn chưa làm. Cũng vì thế dự án vẫn chưa thể khởi công.

Vấn đề cốt tử hiện nay là thủ tục hành chính. Nếu thủ tục được đẩy nhanh, rút gọn thì dự án mới chạy được, mới vay được và mới xây được để có nguồn cung căn hộ cho người dân mua, thuê mua - ông Lê Hữu Nghĩa, Phó chủ tịch Hiệp hội BĐS TP.HCM.

Dự án của Công ty Lê Thành đã sẵn sàng quỹ đất từ lâu để có thể xây dựng 1.456 căn hộ NOXH cho thuê. Thế nhưng chỉ vì các cơ quan chức năng không thực hiện việc điều chỉnh quy hoạch 1/2.000 cho dự án từ nhà thương mại chuyển qua NOXH để được hưởng ưu đãi tăng hệ số sử dụng đất tối đa lên 1,5 lần theo quy định của pháp luật, nên dự án cũng "đứng bánh" mấy năm nay.

Không những vậy, ngay cả nhiều dự án NOXH, NOCN được Sở Xây dựng phối hợp với các DN rầm rộ khởi công từ dịp 30.4.2022 và 2.9.2022 nhưng đến nay khi kiểm tra thực tế hầu như vẫn đang "án binh bất động" cũng vì vướng các quy định của pháp luật mà đáng ra TP.HCM có thể linh động xử lý.

Giao đất sạch 0 đồng

Lãnh đạo một công ty bất động sản (BĐS) cho biết hiện DN của ông đang dùng một số quỹ đất để làm nhà giá rẻ, NOXH. Tuy nhiên để tiếp cận được nguồn vốn vay, dự án cũng phải đáp ứng được cơ bản về pháp lý. Nhưng hiện nay pháp lý làm NOXH đang chậm không kém gì làm nhà thương mại nên vòng luẩn quẩn mãi không thoát ra được. Ông kỳ vọng chính quyền các địa phương và Chính phủ cần thật sự đi vào thực chất là có những cơ chế riêng để gỡ vướng về thủ tục cho các dự án NOXH. Từ đó DN mới tiếp cận được vốn vay từ các gói tín dụng ưu đãi, xây nhà, bán giá rẻ cho người dân.

Nhiều năm tham gia thị trường BĐS với vai trò là quản lý nhà, ông Nguyễn Duy Thành, Chủ tịch HĐQT Công ty quản lý nhà Toàn Cầu, cho rằng nhu cầu NOXH là rất lớn nhưng nguồn cung bị thắt chặt. Trong khi chủ đầu tư gặp khó khăn trong vấn đề triển khai pháp lý, phải mất nhiều năm mới hoàn thành, còn chi phí vật liệu xây dựng biến động rất lớn khiến giá bán NOXH từ khi triển khai đến khi bàn giao bị trượt giá mạnh, gây khó khăn cho chủ đầu tư.

Theo ông Nguyễn Duy Thành, nhà nước đóng vai trò là người điều tiết thị trường cần tạo điều kiện thông thoáng cho DN làm thủ tục pháp lý trong thời gian nhanh nhất. Quan trọng hơn, nhà nước phải có quỹ đất sạch có thể giao đất 0 đồng hoặc đấu thầu công khai cho các DN có năng lực triển khai, phát triển dự án, hạ tầng của khu NOXH. Nếu làm được điều này sẽ giúp đưa NOXH vào thị trường rất nhanh, rất rẻ vì giá thành chỉ bao gồm chi phí xây dựng, một số chi phí khác cộng với biên độ lợi nhuận 10%.

Còn ông Lê Hữu Nghĩa, Phó chủ tịch Hiệp hội BĐS TP.HCM, phân tích sau khi gói ưu đãi 30.000 tỉ đồng kết thúc hồi năm 2016 thì gần như rất ít DN tham gia làm NOXH, NOCN. Hiện Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chủ trương đẩy mạnh phát triển NOXH, NOCN bằng đề án 1 triệu căn NOXH, nhưng với cách thức làm việc và thủ tục hành chính nhiêu khê như hiện nay thì đề án trên khó lòng thực hiện được, ngay cả khi gói tín dụng 110.000 tỉ đồng được thông qua.

"Vấn đề cốt tử hiện nay là thủ tục hành chính. Nếu thủ tục được đẩy nhanh, rút gọn thì dự án mới chạy được, mới vay được và mới xây được để có nguồn cung căn hộ cho người dân mua, thuê mua", ông Lê Hữu Nghĩa cho hay và tính toán thêm rằng một dự án NOXH muốn làm được phải có đất và có tiền. Tiền có thể có rồi, nhưng muốn giải ngân được phải xong thủ tục pháp lý. Do vậy Chính phủ phải có nghị định hay Quốc hội có nghị quyết, tách riêng pháp lý của NOXH ra mới giải quyết được vấn đề.

Theo thống kê từ Sở Xây dựng Hà Nội, trên địa bàn có gần 18.000 căn hộ tái định cư, phần lớn đã bán và bố trí cho các dự án giải phóng mặt bằng và hiện còn hơn 400 căn dôi dư. Tuy nhiên thực tế số lượng nhà tái định cư chưa có người ở còn rất lớn. Trong khi đó ở TP.HCM hiện có hàng chục ngàn căn hộ, nền đất tái định cư bỏ hoang nằm rải rác ở các quận huyện, nhiều nhất là ở khu tái định cư Vĩnh Lộc B (H.Bình Chánh) và khu tái định cư Thủ Thiêm (TP.Thủ Đức). Những căn hộ, nền đất tái định cư dù TP.HCM đã nhiều lần đem ra đấu giá nhưng không ai mua. Do đó, chuyên gia BĐS Nguyễn Hoàng đề xuất nên cho chuyển đổi số căn hộ tái định cư bỏ hoang gây lãng phí sang làm NOXH để đón đầu gói tín dụng 110.000 tỉ đồng có thể ban hành trong nay mai. Bởi theo quy định, những hộ bị giải tỏa nếu không có chỗ ở nào khác và không đủ tiền mua nhà tái định cư sẽ được mua hoặc thuê NOXH. Nếu chuyển nhà ở tái định cư sang NOXH để bố trí tái định cư sẽ phù hợp quy định và TP tập trung việc này.

(Theo Thanh Niên)

Bài liên quan