[Café Cuối tuần] Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm
"Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm" là một trong những thông điệp hết sức quan trọng của Tổng Bí thư Tô Lâm. Thông điệp này cung cấp tầm nhìn chiến lược cho những cố gắng cải cách của Việt Nam chúng ta hiện nay.

Để "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm", thì quan trọng nhất là phân cấp, phân quyền đầy đủ, rõ ràng cho địa phương.
Trên thế giới có 4 mô hình phân quyền cơ bản. Vấn đề là chúng ta cần lựa chọn mô hình hình phù hợp với định hướng chiến lược đã được đề ra, cũng là phù hợp với đòi hỏi của quá trình cải cách hiện nay. Bốn mô hình đó là:
1. Song trùng giám sát (Pháp): Chính quyền địa phương chịu sự giám sát đồng thời từ Bộ Nội vụ (về hành chính) và các bộ chuyên ngành (về kỹ thuật). Ngoài ra, chính quyền trung ương có đại diện của mình ở tất cả các cấp của chính quyền địa phương. Mô hình này bảo đảm kiểm soát chặt chẽ từ Trung ương đối với các chức năng của địa phương. Một phần của mô hình này đã từng được áp dụng ở nước ta trước Cách mạng tháng Tám năm 1945.
2. Song trùng trực thuộc (Xô viết): Các cơ quan hành chính địa phương vừa trực thuộc cấp trên theo ngành dọc, vừa trực thuộc của UBND cùng cấp, tạo ra sự phối hợp đa chiều trong quản lý. Về cơ bản, đây là mô hình đang được áp dụng ở nước ta. Tuy nhiên, một số địa phương đã xin được cơ chế đặc biệt để vượt ra khỏi mô hình này trong một số lĩnh vực.
3. Điều chỉnh (Regulation - Anh, Mỹ): Trung ương và địa phương có quyền hạn rõ ràng, độc lập theo quy định của pháp luật. Thẩm quyền giao cho Trung ương hoặc địa phương không bị chồng lấn, bảo đảm sự minh bạch và hiệu quả.
4. Bổ trợ (Subsidiary - Đức, Nhật): Thẩm quyền được giao tối đa cho cấp thấp nhất có khả năng thực hiện. Chỉ những nhiệm vụ vượt quá khả năng của cấp dưới mới được chuyển lên cấp cao hơn, thúc đẩy tính tự chủ và sáng tạo.
Trong 4 mô hình trên, thì rõ ràng mô hình bổ trợ là phù hợp nhất để thực hiện phương châm "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm", theo như tầm nhìn của Tổng Bí thư Tô Lâm. Theo mô hình này, thẩm quyền được giao cho cấp thấp nhất có khả năng thực hiện, giúp địa phương tự chủ trong việc ra quyết định và triển khai chính sách, sát với thực tế địa phương. Khi địa phương tự quyết và thực thi, họ phải chịu tự trách nhiệm toàn diện, từ đó nâng cao năng lực quản trị và trách nhiệm giải trình.Địa phương cũng được quyền sáng tạo trong khuôn khổ pháp luật, tận dụng tối đa nguồn lực sẵn có để phát triển bền vững.
Trung ương chỉ can thiệp khi vấn đề vượt ngoài khả năng địa phương, nhờ vậy giảm được sự chồng chéo và tập trung được vào định hướng chiến lược quốc gia.
Phân quyền theo mô hình bổ trợ, thì phân ngân sách cũng phải theo nguyên tắc này. Địa phương chỉ có thể "quyết, làm và chịu trách nhiệm", khi có đủ nguồn lực tài chính để thực hiện nhiệm vụ. Nếu không, quyền tự quyết sẽ trở nên hình thức, và mọi việc lại cũng đều phụ thuộc vào Trung ương.
Khi địa phương kiểm soát ngân sách, họ sẽ chủ động lên kế hoạch, ưu tiên sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả và phù hợp với điều kiện thực tế, thay vì chờ phân bổ từ trên. Phân ngân sách theo bổ trợ cũng giúp cấp thấp nhất sử dụng nguồn lực sát nhu cầu, giảm thiểu tình trạng chồng chéo, lãng phí do sự điều chỉnh không phù hợp từ Trung ương. Khi địa phương quản lý tài chính, họ phải chịu trách nhiệm toàn diện về việc sử dụng ngân sách, từ đó nâng cao minh bạch và trách nhiệm trước dân.
Để thực hiện hiệu quả tầm nhìn "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm", ngoài việc phân quyền theo mô hình bổ trợ và phân bổ ngân sách phù hợp, một số điều kiện quan trong khác cũng cần được bảo đảm.
Trước hết là một khung luật pháp rõ ràng, đồng bộ, tạo hành lang pháp lý vững chắc để địa phương có quyền tự quyết mà không bị vướng mắc bởi sự chồng chéo trong quy định. Đồng thời, cần quy định rõ ràng cơ chế giám sát, trách nhiệm giải trình để bảo đảm việc thực thi đúng hướng.
Điều kiện thứ hai là nâng cao năng lực lãnh đạo và quản lý của địa phương. Cần đào tạo, bồi dưỡng cán bộ địa phương về kỹ năng lãnh đạo, quản trị, và xử lý tình huống. Cán bộ địa phương cũng cần được tăng cường năng lực phân tích và lập kế hoạch chiến lược để bảo đảm các quyết định mang tính dài hạn và bền vững.
Điều kiện thứ ba là tăng cường cơ chế giám sát và kiểm tra. Cần đảm bảo sự giám sát hiệu quả từ Trung ương, Hội đồng nhân dân và người dân để ngăn ngừa lạm quyền và tham nhũng. Đồng thời cần xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả dựa trên kết quả đầu ra thay vì quy trình.
Điều kiện thứ tư là tăng cường vai trò giám sát của người dân và doanh nghiệp. Cần phát huy vai trò của người dân và doanh nghiệp trong việc giám sát, góp ý và hỗ trợ triển khai các chính sách; Tạo cơ chế đối thoại thường xuyên giữa chính quyền địa phương và các bên liên quan để bảo đảm mọi quyết sách sát thực tế.
Kết hợp các giải pháp trên cùng với phân quyền và phân ngân sách phù hợp sẽ giúp xây dựng một chính quyền địa phương năng động, tự chủ, và chịu trách nhiệm, thực hiện đúng tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".
Cuối cùng, hiện thực hóa tầm nhìn "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm" của Tổng Bí thư Tô Lâm không chỉ là một bước tiến lớn trong tư duy cải cách, mà còn là giải pháp chiến lược để nâng cao chất lượng nền quản trị quốc gia. Khi địa phương được trao quyền tự chủ thực sự, đi kèm với trách nhiệm giải trình minh bạch, sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho sự sáng tạo, linh hoạt và hiệu quả trong quản lý. Đồng thời, mô hình này giúp Trung ương tập trung vào vai trò định hướng chiến lược, giảm thiểu tình trạng can thiệp vi mô, tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao hiệu suất điều hành.
Khi các địa phương được quyền quyết định, thực thi và chịu trách nhiệm với chính những quyết định của mình, năng lực quản lý địa phương sẽ được cải thiện, nguồn lực địa phương sẽ được khai thác tối đa, và niềm tin của người dân vào chính quyền sẽ được củng cố. Tầm nhìn này chính là chìa khóa mở ra con đường phát triển bền vững và vượt bậc, đưa Việt Nam vững bước trên hành trình trở thành một quốc gia hiện đại, tự cường và thịnh vượng. Đây là cải cách mang tính thời đại, phản ánh rõ quyết tâm và tầm nhìn chiến lược cho tương lai của đất nước.
- Cùng chuyên mục
Thiếu tướng Vũ Hồng Văn giữ chức Bí thư Đồng Nai
Trước khi làm Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai, Thiếu tướng Vũ Hồng Văn đã kinh qua các chức vụ như: Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Phó Chính ủy, Phó Tư lệnh Cảnh sát cơ động; Giám đốc Công an tỉnh Đắk Lắk; Giám đốc Công an tỉnh Đồng Nai; Cục trưởng Cục An ninh chính trị nội bộ.
Sự kiện - 25/01/2025 10:54
Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị làm Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP.HCM
Bộ Chính trị quyết định điều động, phân công, chỉ định ông Nguyễn Thanh Nghị, Bộ trưởng Xây dựng tham gia Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Thành ủy và giữ chức Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP.HCM, nhiệm kỳ 2020-2025.
Sự kiện - 25/01/2025 10:37
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio mong muốn sớm thăm Việt Nam
Ngoại trưởng Rubio khẳng định mối quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ là hình mẫu tiêu biểu trong quan hệ quốc tế, và cùng chia sẻ nhiều lợi ích chung, nhân tố nền tảng để quan hệ tiếp tục phát triển trong thời gian tới.
Sự kiện - 25/01/2025 09:43
Tinh gọn bộ máy Chính phủ giảm 5 bộ trưởng, 13 tổng cục trưởng, 519 cục trưởng
Bộ máy Chính phủ tinh gọn giảm 5 bộ, 3 cơ quan trực thuộc Chính phủ, 13/13 tổng cục và hàng ngàn cục, vụ; đi cùng đó là giảm tương ứng số bộ trưởng, tổng cục trưởng, cục trưởng, vụ trưởng...
Sự kiện - 25/01/2025 09:28
Toàn văn phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương của Tổng Bí thư Tô Lâm
Nhadautu.vn trân trọng giới thiệu phát biểu bế mạc của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII vào chiều 24/1.
Sự kiện - 25/01/2025 00:23
Tạp chí Nhà đầu tư được tặng bằng khen về thu hút đầu tư
Ngoài việc đoạt giải 3 giải "Búa liềm vàng" Nghệ An năm 2024, nhà báo Nguyễn Văn Dũng còn được nhận bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An vì đã có thành tích xuất sắc về công tác tuyên truyền thu hút đầu tư năm 2024 trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Sự kiện - 24/01/2025 15:31
Chân dung Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Nguyễn Duy Ngọc
Chiều 23/1, ông Nguyễn Duy Ngọc, Chánh văn phòng Trung ương Đảng, được Ban Chấp hành Trung ương bầu bổ sung vào Bộ Chính trị và giữ chức Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương.
Sự kiện - 24/01/2025 07:52
Ông Nguyễn Duy Ngọc giữ chức Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương
Ông Nguyễn Duy Ngọc, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng giữ chức Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương.
Sự kiện - 23/01/2025 23:31
Trungnam Group trao tặng Trường THPT Tây Tiền Hải phòng máy tính hiện đại
Hoạt động này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng học tập cho thế hệ trẻ mà còn khẳng định vai trò tiên phong của Trungnam Group trong việc kiến tạo giá trị tích cực cho cộng đồng và đất nước.
Sự kiện - 23/01/2025 21:09
Tổng Bí thư Tô Lâm: Hội nghị Trung ương bàn 5 nội dung, trọng tâm là sắp xếp bộ máy
Chiều 23/1, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã khai mạc trọng thể tại Thủ đô Hà Nội. Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì, phát biểu khai mạc Hội nghị.
Sự kiện - 23/01/2025 18:58
Quảng Ninh khai mạc Hội sách, báo Xuân Ất Tỵ 2025
Ngày 23/1, tại Thư viện tỉnh, Hội Nhà báo và Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Quảng Ninh phối hợp tổ chức Hội sách, báo Xuân Ất Tỵ 2025. Chương trình nằm trong chuỗi các hoạt động chào đón Tết Ất Tỵ của tỉnh Quảng Ninh.
Sự kiện - 23/01/2025 17:32
Thượng tá Nguyễn Viết Hoàng giữ chức vụ Phó Giám đốc Công an TP. Huế
Thượng tá Nguyễn Viết Hoàng, Trưởng Công an quận Thuận Hóa (TP. Huế) được điều động, bổ nhiệm giữ chức vụ Phó Giám đốc Công an TP. Huế.
Sự kiện - 23/01/2025 17:28
Việt Nam muốn gia nhập OECD, tổ chức diễn đàn kinh tế tầm cỡ thế giới tại TP.HCM
Tổng thư ký OECD khẳng định tổ chức này sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam trong tư vấn chính sách và những vấn đề Việt Nam cần.
Sự kiện - 23/01/2025 07:20
Hà Lan xem xét đầu tư vào lĩnh vực chip bán dẫn tại Việt Nam
Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị xem xét mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực mà Hà Lan có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu, trong đó có thiết kế và sản xuất chip bán dẫn.
Sự kiện - 23/01/2025 07:17
Thủ tướng: Việt Nam sẵn sàng nhập khẩu các mặt hàng mạnh của Mỹ để cân bằng thương mại
Việt Nam mong muốn phát huy các lợi thế cạnh tranh, tăng cường nhập khẩu và hợp tác trong các lĩnh vực mà Mỹ có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu.
Sự kiện - 22/01/2025 18:09
[Gặp gỡ thứ Tư] 'Việt Nam cần gửi tín hiệu rõ ràng về cam kết cải thiện mạnh mẽ cơ sở hạ tầng'
"Nếu Chính phủ Việt Nam gửi đi các tín hiệu rõ ràng, mục tiêu tăng trưởng kinh tế 7% năm 2025 nằm trong tầm tay", ông Jonathan London, Cố vấn kinh tế của UNDP nhận định.
Sự kiện - 22/01/2025 08:31
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Phó Đức Nam - Mr.Pips, đằng sau sự hào nhoáng xa hoa tuổi 30
Pháp luật - Update 1 month ago
Doanh nhân Chu Lập Cơ - Từ đỉnh cao đến vực sâu
Pháp luật - Update 1 month ago
Bộ Tài chính Mỹ: Việt Nam không thao túng tiền tệ
Thị trường - Update 2 month ago