[Café cuối tuần] Bế tắc vì sản xuất 'Ba tại chỗ'

Nhiều doanh nghiệp và hiệp hội ngành nghề cho biết mô hình "Ba tại chỗ" hay "Một cung đường, hai điểm đến" đang không phát huy được hiệu quả, doanh nghiệp lâm cảnh bế tắc, thà đóng cửa công ty còn ít lỗ, ít lo hơn là phải sản xuất trong điều kiện như vậy.

Mô hình “Ba tại chỗ” là sản xuất, ăn, ở cùng một chỗ; còn “Một cung đường, hai điểm đến” là một cung đường vận chuyển tập trung người lao động từ nơi ở đến nơi sản xuất và ngược lại. Cả hai mô hình này được áp dụng thời gian qua tại nhiều địa phương vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam như TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai…

Theo quy định, doanh nghiệp nếu không đáp ứng được điều kiện sẽ phải tạm đóng cửa. Ngay lập tức, quy định này đã "bức tử" hàng loạt doanh nghiệp vốn vẫn còn có thể vùng vẫy để duy trì sản xuất, nuôi người lao động trong khi dịch COVID-19 đang bùng phát.

Theo số liệu của một số hiệp hội ngành nghề, hiện có khoảng 90% doanh nghiệp đã phải tạm dừng hoạt động vì dịch bệnh và không đáp ứng được các yêu cầu “Ba tại chỗ” hay “Một cung đường, hai điểm đến”. Ngay cả đáp ứng được, doanh nghiệp cũng chỉ đạt khoảng 30% năng lực sản xuất. Trong khi chi phí đầu tư trang bị phương tiện lưu trú, đi lại, ăn ở là quá lớn so với khả năng và hiệu suất công việc.

Đáng nói nhất, mục tiêu chính của mô hình “Ba tại chỗ” và “Một cung đường, hai điểm đến” là ngăn dịch tấn công vào nhà máy để đảm bảo sản xuất, đã không đạt được kết quả như mong muốn, thậm chí tác dụng ngược. Nhiều nhà máy, xí nghiệp đã trở thành ổ dịch mới bởi tập trung quá nhiều người trong một không gian hẹp, khép kín và kéo dài nhiều ngày. Do quá sức chịu đựng, nhiều doanh nghiệp đã phải rời bỏ sân chơi “Ba tại chỗ” và đóng cửa khiến hàng vạn lao động bị đẩy ra đường.

TS. Hồ Quốc Lực - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần thực phẩm Sao Ta (Fimex VN) nêu ra một thực tế: Khi xây dựng nhà xưởng, không doanh nghiệp nào có khu lưu trú trong khuôn viên. Chỗ ngủ - nghỉ khi thực thi “Ba tại chỗ” là tận dụng khoảng trống trong nhà xưởng, nhà kho, văn phòng… Vì thế, không có nhiều chỗ và không thể chịu đựng được lâu dài.

Ông Trần Văn Phẩm, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần thủy sản Sóc Trăng (Stapimex) cho biết, hơn tuần nay công ty đã thực hiện phương án sản xuất “3 tại chỗ”. Việc thực hiện sản xuất theo mô hình này là tình huống bất khả kháng, tốn kém thì doanh nghiệp gồng mình chịu đựng được; tuy nhiên trong quá trình thực hiện đã phát sinh nhiều vấn đề ngoài tầm kiểm soát. Ví như việc quản lý hàng ngàn công nhân sau ca sản xuất sẽ vô cùng khó khăn.

Đồng quan điểm, ông Phan Văn Tâm, Trưởng phòng Tổ chức Hành chính, Tập đoàn thủy sản Minh Phú khẳng định: Việc quản lý, lo chỗ ăn, nghỉ, đưa đón hàng ngàn công nhân đã rất khó khăn, không những thế còn phải điều phối bố trí ca kíp cho công nhân xen kẻ xét nghiệm, chích ngừa COVID-19… Điều đó đã khiến nhân viên quản lý quá tải. "Sản xuất theo phương án “B tại chỗ” hay “Một cung đường, hai điểm đến” chỉ là giải pháp tình thế, chúng tôi đóng cửa còn ít lỗ, ít lo hơn phải sản xuất trong điều kiện như vậy”, ông Tâm chia sẻ.

Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) mói đây có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ cũng cho biết, thực tế hiện nay, chỉ có khoảng 30% các doanh nghiệp thủy sản tại các tỉnh thành phía Nam đảm bảo được điều kiện “Ba tại chỗ” và số lượng công nhân có thể huy động cũng chỉ 30-50% số lượng lao động.

Trong khi sản xuất bị sụt giảm, nhiều đơn hàng phải gác lại hoặc bị mất, thì các chi phí cho doanh nghiệp đảm bảo được “Ba tại chỗ” lại tăng vọt và đang tạo áp lực lớn cho doanh nghiệp. VASEP cho rằng, thực hiện “Ba tại chỗ” chỉ là biện pháp tình thế tạm thời trong thời gian ngắn hạn và chỉ có thể kéo dài từ 2-3 tuần đối với các doanh nghiệp vừa, các doanh nghiệp lớn hơn cũng duy trì tối đa 4-5 tuần.

Có thể nói, quan điểm xuyên suốt của Chính phủ là siết chặt kiểm soát dịch nhưng không "ngăn sông cấm chợ", không để đứt gẫy chuỗi sản xuất và cung ứng hàng hóa. Tuy nhiên, trong thực tế, những hàng rào thép gai ngăn đường và cả hàng rào chính sách của một số bộ ngành và địa phương vẫn không ngừng mọc lên, cắt đứt các chuỗi sản xuất và cung ứng hàng hóa, kéo theo nhiều hệ lụy.

Chính sách “Ba tại chỗ” hay “Một cung đường, hai điểm đến” chỉ là một trong nhiều hàng rào như thế. Do phải đóng cửa hoặc thu hẹp sản xuất, nguyên vật liệu nhập về không được giải phóng nên ùn ứ tại các cảng, gây lãng phí và ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động logistics.

Việc hạn chế tiếp xúc giữa người với người để tránh lây lan dịch bệnh không đồng nghĩa với chặn dòng lưu thông phân phối, đóng cửa sản xuất. Mặc dù vậy, ở nhiều nơi vẫn đang có sự nhầm lẫn tai hại này, áp dụng những chính sách, giải pháp không những không giúp hoặc chưa kịp giúp ngăn chặn dịch bệnh lây lan thì đã khiến chuỗi sản xuất - lưu thông - phân phối bị đứt gãy.

Thiết nghĩ, dỡ bỏ rào cản, bỏ tình trạng "ngăn sông cấm chợ" để đảm bảo mục tiêu kép vừa chống dịch, vừa phát triển sản xuất là điều vô cùng cần thiết trong tình hình hiện nay. Có như vậy, mới có thể tiếp sức cho doanh nghiệp vượt qua tác động của đại dịch COVID-19.

Bài liên quan

Doanh nghiệp sắp hụt hơi với sản xuất '3 tại chỗ'

Nhiều doanh nghiệp muốn dừng '3 tại chỗ'

Chỉ có 30% doanh nghiệp thủy sản đủ điều kiện sản xuất ‘3 tại chỗ’

Doanh nghiệp kêu cứu vì bị dừng sản xuất dù đã chi hàng chục tỉ đồng cho '3 tại chỗ'