Dịch COVID-19 đã tác động tiêu cực đến toàn bộ ngành kinh tế, trong đó có ngành nông nghiệp.

Bên cạnh đó, Hiệp định EVFTA đã chính thức có hiệu lực từ 1/8 vừa qua, xuất khẩu nông nghiệp chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đứng trước không ít thách thức.

Nhân dịp Ngày Doanh nhân Việt Nam (13/10), Nhadautu.vn đã có cuộc trao đổi với Bộ trưởng NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường xoay quanh vấn đề này.

Mặc dù chịu tổn hại nặng nề nhất bởi dịch COVID-19, nhưng 9 tháng đầu năm, ngành nông nghiệp đạt được những thành tựu đáng khích lệ, vai trò là “bệ đỡ” của nền kinh tế. Theo đánh giá của Bộ trưởng, đâu là những thành tựu nổi bật nhất và động lực cơ bản tạo nên thành tựu đó?             

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường: Chín tháng đầu năm 2020, ngoài chịu ảnh hưởng trực tiếp của đại dịch COVID-19, ngành nông nghiệp còn bị tác động của thiên tai, dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi; nhưng sản xuất nông lâm thủy sản vẫn duy trì, phát triển và thể hiện được là trụ đỡ của nền kinh tế trong lúc khó khăn, đảm bảo đủ nguồn cung lương thực, thực phẩm, hàng hóa thiết yếu trong nước và cho xuất khẩu. Nhờ thực hiện quyết liệt, sáng tạo, đồng bộ các giải pháp; nên 9 tháng đầu năm ngành nông nghiệp vẫn đạt nhiều thành tựu đáng khích lệ, nổi bật như:

Thứ nhất, duy trì tốc độ tăng trưởng khá cao và xu hướng quý sau cao hơn quý trước. Lũy kế 9 tháng đầu năm 2020, tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành đạt 1,84% (nông nghiệp tăng 1,65%, lâm nghiệp tăng 2,02%, thủy sản tăng 2,44%).

Lĩnh vực trồng trọt có thành công, sáng tạo trong chỉ đạo sản xuất, nên năng suất lúa vụ Đông xuân và Hè thu đều tăng bình quân 0,9 tạ/ha; sản lượng các cây lâu năm tăng khá cao (cây ăn quả chính tăng 4,4 - 15%; điều tăng 17,8%; cao su tăng 5,7%; hồ tiêu tăng 1,8%; chè tăng 3,6%...); lĩnh vực chăn nuôi tuy còn khó khăn trong tái đàn lợn, nhưng lấy lại đà tăng trưởng cao trong Quý III, nên 9 tháng đầu năm tổng đàn lợn tăng 3,76%, đóng góp cho tổng sản lượng thịt hơi đạt 3,9 triệu tấn, tăng 1,1%; ngành lâm nghiệp và ngành thủy sản duy trì đà tăng trưởng, trong đó tổng sản lượng thủy sản 9 tháng đạt trên 6,1 triệu tấn, tăng 1,6%.

Thứ hai, mặc dù có nhiều khó khăn về thị trường tiêu thụ, nhưng tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản 9 tháng vẫn đạt trên 30,05 tỷ USD, tăng 1,6% so với cùng kỳ năm 2019; tiếp tục duy trì xuất siêu, với mức đạt 7,2 tỷ USD, tăng 15,7%.

Thứ ba, gia tăng số lượng, chất lượng đạt chuẩn nông thôn mới: Đến hết tháng 9/2020, cả nước có 5.385 xã (60,63%) đạt chuẩn nông thôn mới, có 184 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, bình quân cả nước đạt 16,38 tiêu chí/xã; có 152/664 đơn vị cấp huyện thuộc 46 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn nông thôn mới; 11 tỉnh đã có 100% số xã đạt chuẩn nông thôn mới. Cả nước có 44/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã đánh giá, phân hạng và công nhận cho 2.013 sản phẩm OCOP (đạt 83,9% so với kế hoạch là 2.400 sản phẩm) của 1.096 chủ thể tham gia.

Có được thành tựu nêu trên, động lực cơ bản có thể kể đến là sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự hỗ trợ của các cấp, các ngành; sự tích cực tham gia hợp tác, kiên kết sản xuất kinh doanh vượt khó, vươn lên của bà con nông dân, cộng đồng doanh nghiệp và sự cố gắng, nỗ lực, phát huy sức mạnh đoàn kết, thống nhất nội lực của toàn ngành trong việc thực hiện các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về chỉ đạo, điều hành phát triển kinh tế - xã hội trong điều kiện đại dịch COVID-19 và thực hiện “mục tiêu kép”; ngay từ đầu năm, toàn ngành đẩy mạnh triển khai hiệu quả các giải pháp chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, khơi thông các nguồn lực cho phát triển sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.

Bộ trưởng nhận định như thế nào về tăng trưởng của ngành nông nghiệp trong cả năm 2020?

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường: Thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2020, ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn xác định phải quyết tâm cao hơn, đồng bộ hơn, sáng tạo hơn để đạt được các mục tiêu phát triển của ngành trong điều kiện phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như: Tác động của biến đổi khí hậu dẫn đến các hình thái thời tiết cực đoan xảy ra bất thường, nghiêm trọng, như: hạn hán, lũ lụt, mưa đá, sạt lở, xâm nhập mặn...

Dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi có nguy cơ xuất hiện và tái diễn trên diện rộng; tác động do xung đột thương mại giữa các nền kinh tế lớn và đặc biệt là những ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 đang diễn biến cực kỳ phức tạp, tác động đến đời sống, kinh tế, xã hội, làm đứt gãy các chuỗi cung ứng toàn cầu và gây ảnh hưởng trực tiếp tới sản xuất và hoạt động xuất, nhập khẩu, tiêu thụ nông sản.

Những tháng cuối năm 2020, dự kiến tình hình thiên tai, dịch bệnh trên gia súc, gia cầm còn diễn biến khó lường; nhưng có những tín hiệu tích cực hơn từ việc tiêu thụ nông sản, nhất là xuất khẩu sẽ tốt hơn, trên cơ sở đó  Bộ đã có chỉ đạo thúc đẩy sản xuất nông lâm thủy sản, nhất là gieo trồng lúa vụ Thu Đông ở Đồng bằng sông Cửu Long và cây vụ Đông ở các tỉnh phía Bắc. Vì vậy, tốc độ tăng trưởng toàn ngành năm 2020 dự kiến vẫn đạt kết quả khả quan, ước đạt 2,6%.

Để đạt mục tiêu tăng trưởng cả năm, các lĩnh vực sản xuất cần tập trung triển khai các giải pháp đồng bộ: Thúc đẩy sản xuất, kiểm soát tốt dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi; chủ động, sẵn sàng ứng phó phòng chống thiên tai; đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, mở cửa thị trường để tiêu thụ nông sản.

Như Bộ trưởng từng nói, chưa bao giờ doanh nghiệp đầu tư lớn vào nông nghiệp như bây giờ, trong đó có sự tham gia của nhiều tập đoàn lớn. Xin Bộ trưởng cho biết những lĩnh vực của ngành nông nghiệp đang được các doanh nghiệp quan tâm đầu tư và chính sách hỗ trợ của Chính phủ đối với các dự án lĩnh vực nông nghiệp?

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường: Thời gian qua, cơ chế chính sách và khung pháp lý ngày càng được hoàn thiện, thu hút, tạo động lực cho doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Giai đoạn 2016 - 2020, Bộ đã trình các cơ quan có thẩm quyền ban hành hoặc trực tiếp ban hành theo thẩm quyền 272 văn bản quy phạm pháp luật, trong đó: Quốc hội ban hành 6 Luật (giai đoạn 2011 - 2015 ban hành 3 Luật), Chính phủ ban hành 52 Nghị định, Thủ tướng Chính phủ ban hành 17 Quyết định, Bộ ban hành 197 văn bản.

Bài liên quan

[Gặp gỡ thứ Tư] Ngành nông nghiệp cần làm gì để tận dụng lợi thế từ EVFTA?

Bộ NN&PTNT đã xây dựng hoặc tham gia xây dựng, trình ban hành nhiều chính sách thu hút các thành phần kinh tế đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn như: chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn (Nghị định số 57/2018/NĐ-CP), chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn (các Nghị định: số 55/2015/NĐ-CP, số 116/2018/NĐ-CP), chính sách bảo hiểm nông nghiệp (Nghị định số 58/2018/NĐ-CP ngày 18/4/2018), chính sách đầu tư theo hình thức đối tác công tư (Nghị định số 63/2018/NĐ-CP), chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong hợp tác, liên kết sản xuất quy mô lớn (Nghị định số 98/2018/NĐ-CP), chính sách phát triển nông nghiệp công nghệ cao (Quyết định số 19/2018/QĐ-TTg); Chương trình tín dụng khuyến khích phát triển nông nghiệp cao, nông nghiệp sạch theo Nghị quyết số 30/NQ-CP ngày 07/03/2017 (“Gói tín dụng 100.000 tỷ”).

Nhờ vậy, lực lượng doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp tăng nhanh, khẳng định vai trò trung tâm thúc đẩy nông nghiệp phát triển; nhiều doanh nghiệp trở thành nòng cốt của chuỗi giá trị và sản xuất nông nghiệp CNC, phát triển thị trường. Đến hết năm 2020, cả nước ước có gần 13.000 doanh nghiệp đầu tư trực tiếp vào nông nghiệp, tăng trên 3 lần so với năm 2015.

Bên cạnh sự đầu tư, phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, một số tập đoàn, doanh nghiệp lớn đẩy mạnh đầu tư, nhất là nông nghiệp ứng dụng CNC như Masan, TH, Vinamilk, Nafoods, Dabaco, Lavifood, Công ty TPXK Đồng Giao, Kim Tín, Thành Thành Công, An Việt Phát, Hùng Nhơn...

Tính riêng lĩnh vực chế biến nông lâm thủy sản, từ năm 2017 đến nay, số lượng nhà máy/cơ sở chế biến lớn khởi công mới, đi vào hoạt động là 60 nhà máy với tổng mức đầu tư 45.307 tỷ đồng.

Mặc dù Việt Nam đã ký kết nhiều Hiệp định thương mại tự do với các nước, gần đây nhất là CPTTP và EVFTA, nhưng đầu tư trực tiếp nước ngoài vào lĩnh vực nông nghiệp vẫn rất nhỏ bé. Theo Bộ trưởng, đâu là nguyên nhân và sắp tới Chính phủ và các doanh nghiệp Việt Nam cần làm gì để thúc đẩy đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực nông nghiệp?

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường: Triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trong Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 05/11/2016 của BCH Trung ương Đảng (khóa XII) về hội nhập kinh tế quốc tế, giữ vững ổn định chính trị - xã hội trong bối cảnh nước ta tham gia các FTA thế hệ mới. Tính tới nay, Việt Nam đã tham gia đàm phán, ký kết và đang triển khai thực hiện 13 FTA.

Trong bối cảnh các nguồn đầu tư công hạn hẹp, Bộ NN&PTNT đã phối hợp với các Bộ, ngành và địa phương tích cực vận động tài trợ, đàm phán và xây dựng dự án sử dụng các nguồn vốn hỗ trợ nước ngoài.

Đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào lĩnh vực nông nghiệp (bao gồm nông, lâm nghiệp và thủy sản), nông thôn là nguồn vốn bổ sung quan trọng trong tổng đầu tư xã hội, giúp ngành nông nghiệp mở rộng thị trường xuất khẩu và tham gia vào chuỗi giá trị nông sản toàn cầu; cải thiện năng suất, nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp…

Tổng số dự án luỹ kế còn hiệu lực đến năm 2019 trong lĩnh vực nông nghiệp là 638 dự án, với tổng lượng vốn 4,65 tỷ USD. Các dự án đầu tư vào nông nghiệp khá đa dạng, tập trung vào tất cả các lĩnh vực: Trồng trọt, chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản, chế biến lâm sản, trồng rừng và sản xuất nguyên liệu giấy,...

Tuy nhiên, số lượng dự án chưa nhiều và phần lớn quy mô dự án còn nhỏ; kết quả thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn còn những hạn chế, chưa thực sự phát huy được hết tiềm năng của ngành.

Những hạn chế nêu trên có nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan; trong đó có nguyên nhân đầu tư vào nông nghiệp có tính rủi ro cao hơn những ngành khác. Mặt khác, những yếu kém nội tại của khu vực nông nghiệp vẫn còn chậm được khắc phục; trong khi đó cơ chế, chính sách cho thuê và sử dụng đất đai, tài nguyên,... đối với các nhà đầu tư, dự án FDI chưa mạnh, thiếu hấp dẫn,...

Thời gian tới, để thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư FDI vào lĩnh vực nông nghiệp, định hướng những ngành, lĩnh vực ưu tiên, như: (i) Các dự án có sử dụng công nghệ tiên tiến, các sản phẩm sạch, đảm bảo chất lượng an toàn sinh học, năng suất cao và bảo vệ tài nguyên môi trường; (ii) Các sản phẩm xuất khẩu, sản phẩm tạo ra nhiều việc làm trong nước; (iii) Các dự án tăng cường kết nối thị trường, gắn thị trường với các hoạt động đầu tư.

Bên cạnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương thực hiện đồng bộ các giải; trong đó tập trung vào: Một là, đổi mới quản lý nhà nước và cải cách thủ tục hành chính; tiếp tục hoàn thiện quy định về phân cấp quản lý đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Hai là, tăng cường đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng nông nghiệp, nông thôn, chuẩn bị quỹ đất “sạch” trong khả năng có thể phục vụ tốt cho các dự án đầu tư nước ngoài.

Ba là, hình thành và phát triển các vùng sản xuất tập trung làm nguyên liệu cho công nghiệp chế biến như: gạo đặc sản, cà phê, chè, ca cao, nguyên liệu giấy, thuỷ hải sản; xây dựng, phát triển các khu, vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao…;

Bốn là, đẩy mạnh xúc tiến đầu tư, kết hợp chặt chẽ giữa hoạt động xúc tiến đầu tư với xúc tiến thương mại ở các nước và vùng lãnh thổ có nhiều tiềm năng; xác định đối tác trọng điểm trong thu hút đầu tư và các lĩnh vực, sản phẩm cụ thể là thế mạnh của các đối tác này.

Năm là, hoàn thiện chính sách thu hút đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.

Xin cảm ơn Bộ trưởng!

Bài liên quan

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường chỉ ra 4 định hướng tái cơ cấu ngành nông nghiệp trung du và miền núi Bắc Bộ

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường: 'Buồn là phải soi kính hiển vi mới thấy một ít sản phẩm chăn nuôi Việt Nam xuất khẩu'

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường: 'Không có lý gì cứ tập trung ăn thịt lợn'

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường: 'Cá tra Việt Nam rẻ, tại sao không ăn?'