Bỏ độc quyền cung cấp than cho các nhà máy nhiệt điện

TÙNG SƠN
23:57 11/04/2017

Thủ tướng Chính phủ đã “bật đèn xanh” cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam xem xét khả năng các đơn vị có đủ năng lực tham gia cung ứng than cho nhu cầu các nhà máy nhiệt điện than.

Cụ thể, tại văn bản số 46/TTg-CN của về việc cung cấp than cho sản xuất điện, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Định Dũng giao Bộ Công Thương chỉ đạo chủ đầu tư các nhà máy nhiệt điện (Tập đoàn Điện lực Việt Nam –EVN, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam – PVN, Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam – TKV) tính toán nhu cầu than cần thiết cho sản xuất điện trong giai đoạn hiện tại và tương lai, bao gồm cả nguồn than trong nước và nhập khẩu để có kế hoạch cụ thể bảo đảm đủ nguyên liệu cho hoạt động của nhà máy.

nhietdienduyenhai3

Nhà máy nhiệt điện Duyên Hải 3. Ảnh minh hoạ

Bộ này cũng được giao chỉ đạo TKV, Tổng công ty Đông Bắc và các doanh nghiệp khác (đã được cấp phép khai thác, sản xuất kinh doanh than) có tham gia khai thác than rà soát, tính toán năng lực cung ứng than (kể cả sản xuất trong nước, nhập khẩu than) cho các nhà máy nhiệt điện và các hộ tiêu thụ khác để xây dựng kế hoạch cụ thể về khai thác và nhập khẩu, bảo đảm cung cấp đủ, ổn định than và đặc biệt là “đảm bảo giá cạnh tranh cho các nhà máy nhiệt điện”.

“Cởi trói”

Đáng chú ý, Phó Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo “EVN xem xét khả năng các đơn vị có đủ năng lực tham gia cung ứng than cho nhu cầu các nhà máy nhiệt điện than, đảm bảo các yêu cầu sản xuất, kinh doanh theo đúng quy định của pháp luật và phải có nguồn than hợp pháp”. Các đơn vị cung cấp than (TKV, Tổng công ty Đông Bắc và các đơn vị khác) làm việc với EVN để xây dựng kế hoạch cung cấp than ổn định và lâu dài”.

Chỉ mấy chữ “các đơn vị khác” xếp sau TKV và Tổng công ty Đông Bắc nêu trên nhưng văn bản của Thủ tướng đã “cất một hòn đá” vốn đè nặng “lồng ngực” của các nhà máy điện và các doanh nghiệp kinh doanh than bấy lâu nay.

Như Nhà đầu tư từng đề cập, việc đáp ứng đủ về số lượng và chất lượng than là vấn đề sống còn đối với nhà máy nhiệt điện. Tính chung toàn thị trường, nhu cầu than cho các nhà máy nhiệt điện hiện lên tới gần 30 triệu tấn/năm. Thế nên kể cả các chủ đầu tư “đại gia” như PVN, EVN cũng phải nhiều lần “cầu cạnh” TKV trong việc cấp than.

Nguyên nhân oái oăm là vì những mệnh lệnh hành chính can thiệp trực tiếp vào thị trường. Đơn cử như một “ý kiến kết luận” của Tổng cục Năng lượng (thuộc Bộ Công Thương) ngày 20/4/2016. Theo đó, PVN bị yêu cầu chỉ đạo chủ đầu tư Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1 “tập trung mua than của TKV sản xuất”. Đồng thời, “chủ động làm việc với TKV để ký hợp đồng mua bán than năm 2016”, “đàm phán để ký kết hợp đồng mua bán than dài hạn cho nhà máy trước ngày 15/7/2016”.

Có thời điểm, ngay tại chân nhà máy, chênh lệch giữa hai giá (than trong nước và nhập khẩu) tính ra lên tới 5 USD/tấn.

Không chỉ làm méo mó thị trường, những “mệnh lệnh” hạn chế cạnh tranh như thế này còn gây thiệt hại cho người tiêu dùng. Theo Thông tư 56/2014/TT-BCT ngày 19/12/2014 của Bộ Công Thương quy định về phương pháp xác định giá phát điện, trình tự kiểm tra hợp đồng mua bán điện thì giá nhiên liệu (than, khí) là yếu tố đầu vào chiếm tỷ lệ rất lớn trong giá thành sản xuất nhiệt điện.

Giá nhiên liệu cạnh tranh đương nhiên sẽ có giá điện cạnh tranh và ngược lại. Giá bán than trong nước của TKV vẫn bị than phiền đắt đỏ hơn so với thế giới, vì giá thành khai thác than cao hơn so với mặt bằng chung. Có thời điểm, ngay tại chân nhà máy, chênh lệch giữa hai giá (than trong nước và nhập khẩu) tính ra lên tới 5 USD/tấn. Như vậy, nếu dùng mệnh lệnh hành chính để yêu cầu các nhà máy điện tiêu thụ than cho TKV thì thực ra là cũng đang “ép” cũng người tiêu dùng điện.

TKV không còn vị trí "độc tôn"

Trong bài viết “Trớ trêu hai gia than” đăng tải trên Tạp chí Nhà đầu tư số ra tháng 6/2014, chúng tôi từng đặt vấn đề: Tập thể Chính phủ mà đứng đầu là Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đang cho thấy quyết tâm hết sức mạnh mẽ trong việc “giữ vững ngọn lửa đổi mới”, tạo môi trường kinh doanh doanh bình đẳng, thuận lợi cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, để tinh thần này thấm nhuần đến tất cả các cấp, các ngành, các công chức, viên chức là điều không dễ dàng.

Sau chưa đây 1 năm, câu chuyện mà chúng tôi đề cập đã được lãnh đạo Chính phủ giải quyết theo đúng tinh thần “kiến tạo”. Bằng văn bản này, có thể thấy rằng từ nay TKV sẽ không còn vị trí gần như là độc tôn trong việc cung cấp than cho các nhà máy nhiệt điện. Từ phía chủ đầu tư, EVN sẽ có nhiều không gian hơn để tối ưu hoá chi phí. Từ phía các doanh nghiệp kinh doanh nhập khẩu than sẽ có thêm nhiều cơ hội cạnh tranh.

Tuy nhiên, vẫn còn những rào cản cần được xoá bỏ. Như chúng tôi từng phản ánh, một số nhà máy nhiệt điện vẫn đang có tình trạng hạch toán hai loại giá than. Nguyên nhân là vì, theo quy định của Bộ Công Thương, các nhà máy nhiệt điện chỉ được thanh toán chi phí than đã mua từ nguồn khác với giá than bao gồm cước vận chuyển “không vượt quá” giá than trong nước kể cả cước vận chuyển do Tập đoàn Than – Khoáng sản (TKV) cung cấp. Nhưng khi giá than nhập không những không vượt mà còn thấp hơn nhiều, thì giá than trong nước lại không bị điều chỉnh, cứ thế “bình chân như vại”.

Tin rằng, dưới sự điều hành của một Chính phủ kiến tạo, hành động, những rào cản không đáng có như vậy sẽ tiếp tục bị dỡ bỏ để khơi thông động lực cho nền kinh tế./.

  • Cùng chuyên mục
Tập đoàn lớn thứ 2 Hàn Quốc muốn làm dự án điện khí hơn 2 tỷ USD ở Nghệ An

Tập đoàn lớn thứ 2 Hàn Quốc muốn làm dự án điện khí hơn 2 tỷ USD ở Nghệ An

Tập đoàn SK Innovation vừa có đề xuất gửi UBND tỉnh Nghệ An về việc ký kết thỏa thuận hợp tác phát triển để thực hiện dự án điện khí LNG Quỳnh Lập.

Đầu tư - 15/08/2025 10:08

Định hình Trung tâm tài chính quốc tế ở Đà Nẵng gắn với tài sản số, tiền số

Định hình Trung tâm tài chính quốc tế ở Đà Nẵng gắn với tài sản số, tiền số

Với định hướng phát triển tài chính xanh, tài chính thương mại phục vụ doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, các tổ chức và cá nhân không cư trú (dịch vụ tài chính offshore), Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng tập trung vào tài sản số, tiền số, thành lập sàn giao dịch số…

Đầu tư - 14/08/2025 15:39

Quảng Ninh sẽ có 36 cụm công nghiệp vào năm 2030

Quảng Ninh sẽ có 36 cụm công nghiệp vào năm 2030

Quảng Ninh coi việc thu hút doanh nghiệp đầu tư hạ tầng cụm công nghiệp là giải pháp then chốt để mở rộng sản xuất và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

Đầu tư - 14/08/2025 06:45

Diễn biến mới phương án mở rộng cao tốc Bắc - Nam phía Đông theo phương thức PPP

Diễn biến mới phương án mở rộng cao tốc Bắc - Nam phía Đông theo phương thức PPP

Văn phòng Chính phủ vừa có công văn gửi Bộ Xây dựng phương án đầu tư mở rộng các đoạn tuyến cao tốc Bắc Nam phía Đông theo phương thức đối tác công tư (PPP).

Đầu tư - 13/08/2025 15:01

Khánh Hòa nâng quy mô nhà máy đóng tàu HD Hyundai, vốn vượt 351 triệu USD

Khánh Hòa nâng quy mô nhà máy đóng tàu HD Hyundai, vốn vượt 351 triệu USD

Dự án Nhà máy sửa chữa, đóng mới các loại tàu biển và gia công kết cấu thép của Công ty TNHH Đóng tàu HD Hyundai Việt Nam có tổng vốn đầu tư sau điều chỉnh hơn 351 triệu USD, tăng 60,845 triệu USD so với trước.

Đầu tư - 13/08/2025 14:55

Thị trường địa ốc đã sẵn sàng bước vào chu kỳ mới?

Thị trường địa ốc đã sẵn sàng bước vào chu kỳ mới?

Nửa đầu năm nay, nguồn cung các phân khúc bất động sản vẫn chưa đa dạng và dồi dào như giai đoạn 2018-2020, nhưng hoạt động mở bán tại các dự án đã diễn rầm rộ, phản ánh tâm lý thị trường đang dần trở nên tích cực hơn.

Đầu tư - 13/08/2025 13:44

Quỹ đầu tư 'mê' cổ phiếu ngân hàng

Quỹ đầu tư 'mê' cổ phiếu ngân hàng

Trong bối cảnh kinh tế vĩ mô trong nước ổn định, các cổ phiếu ngân hàng - lĩnh vực vốn được ví như “xương sống” của nền kinh tế, đặc biệt được ưa chuộng bởi nhiều quỹ đầu tư.

Đầu tư - 13/08/2025 07:39

Tập đoàn Đầu tư Phù Mỹ làm dự án bến cảng hơn 6.000 tỷ ở Gia Lai

Tập đoàn Đầu tư Phù Mỹ làm dự án bến cảng hơn 6.000 tỷ ở Gia Lai

Dự án Đầu tư xây dựng Bến cảng Phù Mỹ - giai đoạn 1 (tại xã Phù Mỹ Đông, tỉnh Gia Lai) có tổng vốn hơn 6.000 tỷ đồng do CTCP Tập đoàn Đầu tư Phù Mỹ làm chủ đầu tư.

Đầu tư - 13/08/2025 06:45

Hanoi Melody Residences chính thức cất nóc tòa căn hộ đầu tiên

Hanoi Melody Residences chính thức cất nóc tòa căn hộ đầu tiên

Sáng ngày 11/8, dự án Hanoi Melody Residences tại Tây Nam Linh Đàm đã tổ chức lễ cất nóc tòa căn hộ NO4 – đánh dấu cột mốc quan trọng trong tiến trình thi công, đưa tổ ấm an cư đến gần hơn với cư dân tương lai.

Bất động sản - 12/08/2025 14:00

Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Hàn Quốc chứng kiến Lễ trao các thỏa thuận hợp tác

Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Hàn Quốc chứng kiến Lễ trao các thỏa thuận hợp tác

Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Hàn Quốc Kim Min Seok, cùng đại biểu cấp cao hai nước đã chứng kiến Lễ trao các thỏa thuận hợp tác giữa Việt Nam-Hàn Quốc.

Đầu tư - 12/08/2025 13:46

Tái khởi động dự án khai thác vàng ở Nghệ An

Tái khởi động dự án khai thác vàng ở Nghệ An

Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) dự án Đầu tư khai thác vàng gốc tại khu Tà Sỏi, xã Qùy Châu (Nghệ An) của CTCP Đô Linh đang được tham vấn và chờ cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Đầu tư - 12/08/2025 13:36

Chuyển biến mới tại các khu kinh tế cửa khẩu ở Quảng Trị

Chuyển biến mới tại các khu kinh tế cửa khẩu ở Quảng Trị

Giá trị cũng như số lượng hàng hóa, kim ngạch xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu quốc tế tại Quảng Trị đều tăng trong tháng 7 và 7 tháng đầu năm.

Đầu tư - 11/08/2025 13:57

Những lĩnh vực Việt Nam 'trải thảm đỏ' đón nhà đầu tư Hàn Quốc

Những lĩnh vực Việt Nam 'trải thảm đỏ' đón nhà đầu tư Hàn Quốc

Bộ Công Thương đang đẩy mạnh thu hút doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư vào Việt Nam trong các lĩnh vực tiềm năng như năng lượng như điện khí, kho cảng LNG, điện hạt nhân - lò phản ứng mô đun nhỏ, liên doanh đầu tư sản xuất lắp ráp ô tô, sản xuất pin năng lượng dùng cho ô tô, xe máy điện...

Đầu tư - 11/08/2025 11:04

Tăng tốc hai dự án 'mũi nhọn' giao thông, động lực tăng trưởng cho Gia Lai

Tăng tốc hai dự án 'mũi nhọn' giao thông, động lực tăng trưởng cho Gia Lai

Cao tốc Quy Nhơn - Pleiku và đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đoạn qua địa bàn tỉnh Gia Lai là hai dự án trọng điểm quốc gia. Sau khi hoàn thành, hai dự án này sẽ mở ra cơ hội mới cho phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương.

Đầu tư - 11/08/2025 06:40

Đà Nẵng sắp đón sóng đầu tư bất động sản công nghiệp?

Đà Nẵng sắp đón sóng đầu tư bất động sản công nghiệp?

Với cú hích từ Khu Thương mại tự do và Trung tâm Tài chính quốc tế, Đà Nẵng được kỳ vọng sẽ đón làn sóng đầu tư mạnh mẽ, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản công nghiệp.

Đầu tư - 11/08/2025 06:30

Giá căn hộ vẫn 'neo' ở mức cao

Giá căn hộ vẫn 'neo' ở mức cao

Dù không còn tăng nóng như trước đây, nhưng giá nhà ở thương mại đang neo ở mức cao, khiến người lao động tại đô thị lớn "mệt mỏi" cho giấc mơ an cư, lạc nghiệp.

Đầu tư - 10/08/2025 18:56