Vì sao nhiều dự án thuỷ điện ở Kon Tum chậm tiến độ?

Nhiều dự án thuỷ điện "nằm chờ"

Đơn cử, kể từ khi được cấp chứng nhận chủ trương đầu tư đến nay đã hơn 15 năm, dự án thủy điện Đăk Mek 3 do CTCP Đầu tư năng lượng điện Kon Tum làm chủ đầu tư vẫn chưa thể hoàn thành do nhiều nguyên nhân. Mới đây, UBND tỉnh Kon Tum tiếp tục có quyết định điều chỉnh tiến độ hoàn thành đối với dự án này.

Ông Nguyễn Văn Quân, Giám đốc CTCP Đầu tư năng lượng điện Kon Tum cho biết, mặc dù tỉnh đã rất tạo điều kiện cho doanh nghiệp thuỷ điện triển khai dự án, song khó khăn nằm ở sự thiếu đồng bộ giữa các quy hoạch.

Ông Quân lấy ví dụ trạm biến áp 110kV tại huyện Đăk Glei - dù đã nằm trong quy hoạch điện VII và dự kiến hoàn thành từ năm 2018. Nhưng đến nay vẫn chưa được đầu tư, khiến các dự án thủy điện trong khu vực này không thể đấu nối, nằm chờ.

"Dự án thuỷ điện Đăk Mek 3 đến nay tiến độ đã thực hiện khoảng 60%, và công ty cũng đang quyết tâm đẩy nhanh tiến đạo dự án. Hiện tỉnh cũng đang tích cực hỗ trợ, nhưng vì trạm biến áp thuộc quy hoạch của Tổng công ty Điện lực miền Trung nên tỉnh không có thẩm quyền đầu tư", ông Quân cho hay.

Dự án thủy điện Đăk Mek 3 chỉ là một ví dụ điển hình cho hàng loạt dự án đang gặp khó khăn tại Kon Tum. Nhiều chủ đầu tư khác trên địa bàn tỉnh Kon Tum cũng rơi vào tình trạng "tiến thoái lưỡng nan".

Theo đại diện Sở Công Thương tỉnh Kon Tum, nguyên nhân lớn nhất là do hệ thống truyền tải điện chưa đảm bảo để truyền tải công suất các dự án năng lượng tái tạo lên lưới điện quốc gia.

Cụ thể, dù có tới 3 đường dây 500kV đi qua địa bàn tỉnh, nhưng hiện không có trạm biến áp 500kV nào để truyền tải điện từ các nhà máy công suất lớn. Trong khi đó các trạm biến áp 220kV và lưới điện 220kV hiện có trên địa bàn tỉnh chỉ đảm bảo truyền tại công suất các dự án năng lượng hiện có.

Theo Sở Công Thương tỉnh Kon Tum, hệ thống lưới điện truyền tải trên địa bàn tỉnh chưa được đầu tư đảm bảo theo đúng tiến độ; chưa đồng bộ với việc đầu tư xây dựng nhà máy thủy điện, gây khó khăn trong việc đấu nối giải tỏa công suất các nhà máy thủy điện.

Đặc biệt là trên địa bàn huyện Đăk Glei có 11 dự án thủy điện nhỏ với tổng công suất 95,7MW, nhưng hiện chưa có Trạm biến áp và đường dây 110kV để đấu nối, giải tỏa công suất các dự án lên lưới điện quốc gia.

Đại diện Sở Công Thương tỉnh Kon Tum cho biết thêm, ngoài vướng mắc trên thì công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng kéo dài do chậm triển khai công tác kiểm đếm, xác minh nguồn gốc đất; hoàn thiện Phương án bồi thường, hỗ trợ của các dự án thủy điện làm cơ sở để thực hiện công tác bồi thường, bàn giao mặt bằng để nhà đầu tư tổ chức thi công các dự án.

Ngoài ra, quá trình khảo sát, lập thiết kế kỹ thuật cũng kéo dài do phụ thuộc nhiều vào địa hình, địa chất và điều kiện thủy văn phức tạp; việc xin điều chỉnh chủ trương đầu tư, đánh giá tác động môi trường, thiết kế cơ sở… mất nhiều thời gian, kéo theo việc chậm triển khai...

Gỡ khó cho các dự án chậm tiến độ

Trước thực trạng này, đại diện Sở Công Thương tỉnh Kon Tum cho biết, tỉnh đang tích cực kiểm tra, rà soát việc thực hiện đầu tư các công trình thủy điện theo quy hoạch đã được phê duyệt. Trong đó sẽ xem xét chấm dứt hoạt động các dự án chậm tiến độ, chủ đầu tư không có khả năng thực hiện hoặc vi phạm các quy định của pháp luật.

"Đối với các dự án nguồn điện trong Quy hoạch điện VIII, Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII đã được cấp chủ trương đầu tư, chọn nhà đầu tư, tỉnh Kon Tum đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn đôn đốc thực hiện hoàn thành thủ tục chuẩn bị đầu tư, đầu tư, đưa vào xây dựng hoàn thành đảm bảo tiến độ theo quy định", đại diện Sở Công Thương cho hay.

Theo Sở Công Thương tỉnh Kon Tum, tỉnh cũng tăng cường công tác thẩm định các dự án đầu tư thủy điện đúng trình tự, thủ tục theo quy định, đánh giá đúng năng lực đầu tư thi công các dự án thủy điện trên địa bàn tỉnh.

Đồng thời đề nghị các chủ đầu tư cam kết thực hiện dự án theo hợp đồng, kế hoạch đầu tư, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng, quy định về bồi thường, hỗ trợ, di dân, tái định cư, môi trường.

Về công tác hỗ trợ, giải phóng mặt bằng, tỉnh sẽ yêu cầu chủ đầu tư công trình thủy điện phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương trong quá trình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng đảm bảo theo đúng quy định và quyền lợi của người dân.

Nhất là thực hiện tuân thủ đúng các quy định về công tác thu hồi, chuyển mục đích, cho thuê đất trước khi thực hiện dự án; hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng để thi công công trình thủy điện.

Ngoài ra, theo dõi tình hình thực hiện đầu tư các dự án lưới điện trên địa bàn tỉnh theo tiến độ quy hoạch được phê duyệt; hướng dẫn, kiểm tra, giám sát, tạo điều kiện thuận lợi để nhà đầu tư triển khai các thủ tục liên quan, sớm thực hiện dự án.

Theo Sở Công Thương tỉnh Kon Tum, toàn tỉnh hiện có 82 dự án thủy điện, trong đó 57 dự án đã được cấp quyết định chủ trương đầu tư, 16 dự án chưa được chấp thuận, 4 dự án đã bị chấm dứt hoạt động và 1 dự án chưa nằm trong Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII.

Đến nay, 37 dự án đã hoàn thành và phát điện với tổng công suất 405,6 MW; 8 dự án đang trong quá trình xây dựng với tổng công suất 155,5 MW; 13 dự án đang hoàn thiện hồ sơ pháp lý, lập dự án đầu tư, tổng công suất 135,2 MW; 21 dự án khác đang chờ lựa chọn nhà đầu tư, tổng công suất 196,1 MW.