Nhân dịp đầu Xuân Nhâm Dần 2022, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường đã trao đổi với Nhadautu.vn về những đổi mới, chương trình hành động của Quốc hội khóa XV cũng như kỳ vọng vào thu hút FDI thời gian tới...

Thưa Tổng Thư ký Quốc hội, trong bài phát biểu nhậm chức, Chủ tịch Quốc hội đã 6 lần nhắc đến từ "đổi mới". Vậy, Quốc hội khoá XV đã, đang và sẽ đổi mới như thế nào để đặt người dân và doanh nghiệp là trung tâm của mọi quyết sách?

Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường: Có thể nói rằng, trong hành trình 76 năm qua, Quốc hội Việt Nam luôn không ngừng đổi mới để thực hiện ngày càng hiệu quả hơn chức năng, nhiệm vụ của mình, xứng đáng với trọng trách được Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao cho.

Quốc hội khóa XV được cử tri cả nước bầu ra trong bối cảnh tình hình khu vực, thế giới diễn biến phức tạp, khó dự báo. Đại dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, khó kiểm soát, tác động tiêu cực, kéo dài đến kinh tế khu vực và thế giới, trong đó có nước ta. Do đó, ngay từ đầu nhiệm kỳ, Quốc hội đã nhận thức sâu sắc niềm tin, sự kỳ vọng của cử tri, thấy rõ những khó khăn, thuận lợi, thời cơ, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đang đứng trước những thách thức chưa có tiền lệ.

Trên cơ sở các chức năng, nhiệm vụ được Hiến pháp và pháp luật quy định, kế thừa và tiếp tục phát huy thành tựu 76 năm của Quốc hội và quán triệt ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại phiên khai mạc kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khoá XV, Quốc hội đã và đang quyết liệt hành động theo phương châm "Chủ động, Trí tuệ, Đoàn kết, Đổi mới và Trách nhiệm", tiếp tục phát huy cao độ năng lực, bản lĩnh, trí tuệ, quyết tâm đổi mới, sáng tạo, bám sát thực tiễn nhằm tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội, ban hành quyết sách đúng đắn, kịp thời, luôn đặt người dân và doanh nghiệp là trung tâm của mọi quyết sách, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Trước hết, về quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, trong hai kỳ họp đầu tiên, Quốc hội đã kiện toàn công tác nhân sự và quyết định hệ thống các kế hoạch giai đoạn 5 năm 2021-2025 gồm: Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; kế hoạch tài chính quốc gia, vay, trả nợ công; kế hoạch đầu tư công trung hạn; chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững; kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế; quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2021-2025; thông qua Chương trình giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2022 và Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022…

Trong quá trình tiến hành kỳ họp thứ nhất, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã bám sát tình hình thực tế, chủ động đề xuất và phối hợp chặt chẽ với Chính phủ, các cơ quan hữu quan kịp thời trình Quốc hội thảo luận và ban hành Nghị quyết số 30/2021/QH15, trong đó quy định các biện pháp mạnh mẽ, cấp bách, chưa có tiền lệ, tạo cơ sở pháp lý quan trọng để Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các địa phương chủ động, linh hoạt hơn trong chỉ đạo, điều hành công tác phòng, chống dịch COVID-19, kịp thời kiểm soát, ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh, được cử tri, Nhân dân đồng tình, đánh giá cao. Việc ban hành Nghị quyết này đã thể hiện sự quyết đoán và tinh thần trách nhiệm cao của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội luôn chia sẻ, sát cánh, đồng hành cùng cả hệ thống chính trị và các cơ quan hữu quan vì mục tiêu trước hết và trên hết là chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, sự an toàn của Nhân dân. Ngay sau khi Nghị quyết số 30/2021/QH15 được ban hành, lãnh đạo Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội đã tích cực vào cuộc, đến nay Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 7 Nghị quyết để xử lý các vấn đề cấp bách về phòng, chống dịch theo tinh thần của Nghị quyết số 30.

Đặc biệt, ngay trong những ngày đầu năm mới 2022, Quốc hội đã tổ chức rất thành công kỳ họp bất thường lần thứ nhất, xem xét, thông qua 4 nội dung quan trọng, có ý nghĩa cấp bách đối với tiến trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước gồm: Nghị quyết về chính sách tài khoá, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội với quy mô lớn nhất từ trước đến nay, diện bao phủ rộng và thực hiện trong 2 năm 2022-2023; Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025; Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Cần Thơ và thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật để tháo gỡ những vướng mắc pháp lý trong hoạt động đầu tư, kinh doanh. Đây là minh chứng rõ ràng nhất về tinh thần trách nhiệm của Quốc hội đồng hành với Chính phủ, với người dân và doanh nghiệp, luôn làm hết sức mình vì sự phát triển bền vững của đất nước.

Trong lĩnh vực lập pháp, trên cơ sở chuẩn bị của Đảng đoàn Quốc hội, Bộ Chính trị đã thảo luận và ban hành Kết luận số 19 - KL/TW ngày 14/10/2021 về Định hướng chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử lập pháp của Quốc hội có một Kết luận do Bộ Chính trị ban hành để định hướng các nhiệm vụ lập pháp trong cả nhiệm kỳ. Trong đó, Đề án xác định định hướng tổng thể tập trung "xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển bền vững về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, môi trường..., tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc; khơi dậy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững đất nước" với 8 nhóm định hướng lớn, 70 định hướng cụ thể và 137 nhiệm vụ lập pháp.

Trong lĩnh vực giám sát, ngay tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội đã xem xét, quyết định tiến hành giám sát tối cao 2 chuyên đề "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành"; "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021" và giao Uỷ ban Thường vụ Quốc hội triển khai 2 chuyên đề giám sát "Việc thực hiện các nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2019-2021", "Việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo từ ngày 1/7/2016 đến ngày 1/7/2021". Các chuyên đề giám sát này đều là những lĩnh vực được người dân và doanh nghiệp quan tâm, bức xúc. Việc giám sát hiệu quả các nội dung này không chỉ tạo sự chuyển biến căn bản trong từng lĩnh vực mà còn giúp tháo gỡ, khơi thông các điểm nghẽn trong phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao hiệu quả phục vụ người dân và doanh nghiệp của bộ máy nhà nước, từ đó, tạo động lực mới cho sự phát triển của đất nước.

Công tác dân nguyện của Quốc hội cũng đang có sự đổi mới cơ bản khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết định đưa nội dung này vào xem xét định kỳ tại phiên họp hằng tháng để kịp thời xem xét, giải quyết các vấn đề được cử tri và Nhân dân quan tâm, gửi đến Quốc hội.

Trong thời gian tới, Quốc hội sẽ tiếp tục phát huy cao độ những kết quả đã đạt được trong năm đầu tiên của nhiệm kỳ. Đặc biệt, Quốc hội không ngừng nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong thực hiện quy trình lập pháp, xây dựng hệ thống pháp luật đầy đủ, kịp thời, đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, ổn định, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, bảo đảm yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững. Trong đó, tập trung triển khai thực hiện Kết luận số 19 - KL/TW và Đề án về Định hướng chương trình xây dựng pháp luật của Quốc hội khoá XV.

Lãnh đạo Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội sẽ tiếp tục chủ động vào cuộc từ sớm, từ xa, nghiên cứu các vấn đề đặt ra trong từng dự án luật, mở rộng dân chủ trong xây dựng luật, tổ chức các hoạt động tham vấn chuyên gia, lắng nghe ý kiến của đối tượng chịu sự tác động, điều chỉnh và chú trọng hơn nữa việc “đưa cuộc sống vào luật”. Thực tế từ đầu nhiệm kỳ đến nay cho thấy, Quốc hội đang chuyển mạnh từ trạng thái bị động sang chủ động triển khai thực hiện quyền lập pháp và kiểm soát chặt chẽ hơn quy trình lập pháp, từng bước khắc phục tình trạng cái cần thì chưa có, cái có lại chưa cần thiết. Tới đây, Quốc hội sẽ tiếp tục siết chặt kỷ luật lập pháp hơn nữa, một mặt sẵn sàng làm việc ngoài giờ, làm việc xuyên đêm để kịp thời xem xét, cho ý kiến nhưng đồng thời cũng kiên quyết không chấp nhận các dự án luật không bảo đảm chất lượng.

Quốc hội cũng sẽ tiếp tục đổi mới quy trình lập pháp, mở rộng dân chủ trong xây dựng pháp luật để các quy định của luật có tính khả thi, phù hợp với thực tiễn, có căn cứ khoa học. Bảo đảm công khai, dân chủ trong tiếp nhận, giải trình, phản hồi ý kiến, kiến nghị của cá nhân, cơ quan, tổ chức trong xây dựng và thẩm tra luật; huy động trí tuệ, tăng cường sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, đối tượng chịu tác động trực tiếp của dự án luật và Nhân dân trong quá trình lập pháp. Gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng pháp luật với thi hành pháp luật. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa các cơ quan: ban hành pháp luật, thi hành pháp luật và bảo vệ pháp luật. Tập trung nguồn lực và các điều kiện để thực hiện tốt các nhiệm vụ nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật; cải cách thủ tục hành chính; kiện toàn tổ chức, tinh giảm hợp lý đầu mối, bỏ cấp trung gian trong thi hành pháp luật.

Tiếp tục đổi mới và đẩy mạnh công tác giám sát, coi đây là một trong những khâu trọng tâm, then chốt để góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin để đổi mới phương thức, hình thức giám sát phù hợp với yêu cầu mới. Tiếp tục đổi mới phương thức, cách thức tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn, tăng cường hoạt động chất vấn ở Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hoạt động giải trình ở Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, hoạt động giám sát của đại biểu Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội. Chú trọng giám sát việc thực thi pháp luật và thực hiện các kiến nghị sau giám sát, gắn với trách nhiệm giải trình của tổ chức, cá nhân có liên quan, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu. Tăng cường giám sát việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân và kiến nghị của cử tri.

Tiếp tục đổi mới phương thức hoạt động và nâng cao chất lượng quyết định các vấn đề về mục tiêu, chỉ tiêu, chính sách, nhiệm vụ cơ bản phát triển kinh tế - xã hội; chủ trương đầu tư các chương trình, mục tiêu quốc gia, các dự án quan trọng quốc gia... Nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu lực, hiệu quả quyết định chính sách cơ bản về tài chính, tiền tệ quốc gia, bảo đảm kỷ luật, kỷ cương gắn với trách nhiệm giải trình trong lĩnh vực tài chính - ngân sách.

Tăng cường các hoạt động ngoại giao nghị viện, gắn chặt với hoạt động đối ngoại của Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân, tiếp tục nâng cao uy tín Quốc hội và vị thế của đất nước trên trường quốc tế. Nghiên cứu tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm trong tổ chức và hoạt động của Quốc hội các nước trên thế giới nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội.

Đẩy mạnh chuyển đổi số trong tổ chức, hoạt động của Quốc hội. Tiếp tục đổi mới và tăng cường hoạt động tiếp xúc cử tri, lắng nghe ý kiến, gắn bó chặt chẽ với cử tri; đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tham mưu, giúp việc, phục vụ hoạt động của Quốc hội.

Vừa qua, Tạp chí Nhà đầu tư/Nhadautu.vn tổ chức hội thảo "Những thay đổi của thế giới: Cơ hội, thách thức và giải pháp thích ứng đối với doanh nghiệp Việt Nam", nhiều chuyên gia cho rằng, thế giới đang thay đổi để thích ứng với đại dịch COVID-19 và cách mạng công nghiệp 4.0, Việt Nam cũng cần phải thay đổi. Quốc hội sẽ có chương trình hành động như thế nào, đặc biệt là trong công tác lập pháp để đất nước tiếp tục đổi mới, theo kịp xu thế phát triển của thời đại?

Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường: Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và đại dịch COVID-19 đã tác động sâu sắc, làm thay đổi cấu trúc kinh tế, phương thức quản trị và đời sống kinh tế, xã hội toàn cầu, buộc nhiều nước phải thay đổi định hướng, chiến lược phát triển. Việt Nam cũng không thể nằm ngoài xu hướng này. Đại hội lần thứ XIII của Đảng không chỉ xác định đường hướng phát triển của đất nước trong bối cảnh phải thay đổi để thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và đại dịch COVID-19 mà còn đặt ra tầm nhìn, khát vọng phát triển đất nước trong dài hạn.

Trên cơ sở đó, từ giữa năm 2021, Đảng đoàn Quốc hội đã ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết số 161/2021/QH14 của Quốc hội về tổng kết hoạt động của các cơ quan nhiệm kỳ 2016-2021. Chương trình đã xác định 107 đề án, nhiệm vụ cụ thể, trọng tâm của Quốc hội khoá XV trong từng lĩnh vực lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, đối ngoại, cách thức tổ chức kỳ họp, nâng cao hiệu quả tiếp xúc cử tri, nâng cao chất lượng đại biểu Quốc hội, công tác dân nguyện của Quốc hội…; đồng thời xác định dư địa tiếp tục đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động của Quốc hội.

Đối với công tác lập pháp, Kết luận số 19 của Bộ Chính trị và Đề án định hướng chương trình xây dựng pháp luật của Quốc hội khoá XV là cơ sở quan trọng để Quốc hội chủ động thực hiện quyền lập pháp nhằm bảo đảm cao nhất tiến độ và chất lượng xây dựng pháp luật đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn. Các định hướng và nhiệm vụ lập pháp được xác định trong Đề án đã bao quát toàn diện các lĩnh vực đời sống kinh tế - xã hội của đất nước, đồng thời, quán triệt và thực hiện nghiêm túc ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại phiên khai mạc kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV, là "ưu tiên xây dựng mới, sửa đổi, bổ sung các đạo luật ở các lĩnh vực trọng điểm có ý nghĩa then chốt, có tính khả thi cao, tạo sự bứt phá về phát triển kinh tế - xã hội".

Công tác lập pháp của Quốc hội khoá XV sẽ bám sát, cụ thể hoá các nhiệm vụ tại Đề án và thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận số 19, tạo đột phá thực sự về thể chế, đổi mới mạnh mẽ tư duy xây dựng pháp luật từ quản lý sang kiến tạo phát triển bền vững đất nước. Tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hoàn thiện cơ sở pháp lý để đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa dựa trên nền tảng của khoa học, công nghệ và những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Xây dựng pháp luật để phát huy đổi mới sáng tạo, tận dụng tối đa lợi thế và giảm thiểu tối đa rủi ro, chú trọng giải quyết hiệu quả hàng loạt vấn đề đặt ra trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Xây dựng các "sandbox" về mô hình đầu tư kinh doanh mới, trong đó có mô hình kinh tế chia sẻ, kinh tế tuần hoàn, du lịch thông minh...

Tiếp tục hoàn thiện thể chế về quy hoạch, kế hoạch phát triển vùng và bố trí nguồn lực nhằm phát huy lợi thế vùng, nhất là các vùng kinh tế động lực. Hoàn thiện pháp luật để huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực phát triển, nhất là đất đai, tài nguyên, bảo đảm công khai, minh bạch và khắc phục tình trạng tranh chấp, khiếu kiện, tham nhũng, lãng phí. Đẩy nhanh việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách bảo đảm đồng bộ, minh bạch các yếu tố thị trường để có khả năng vốn hóa, phân bổ hợp lý và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài nguyên.

Giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa phát triển kinh tế, bảo đảm công bằng xã hội, phát triển văn hóa, xây dựng con người với bảo vệ môi trường. Hoàn thiện các lĩnh vực pháp luật về văn hóa, giáo dục, y tế, phúc lợi xã hội, an sinh xã hội, khoa học, công nghệ, môi trường... Nội luật hóa đầy đủ, phù hợp những điều ước và cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Tích cực và có trách nhiệm trong tham gia các hoạt động xây dựng các điều ước quốc tế; chủ động chuyển từ việc tham gia các định chế quốc tế đã có thành chủ động tham gia xây dựng các định chế quốc tế mới.

Qua các chuyến công tác nước ngoài vừa qua, Tổng Thư ký Quốc hội đánh giá như thế nào về cơ hội hợp tác kinh tế thu hút dòng vốn FDI vào nước ta thời gian tới?

Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường: Vài năm trở lại đây, tình hình khu vực và thế giới diễn biến phức tạp, khó dự báo. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn tiếp tục có những điều chỉnh cả về mức độ và phương thức. Sau hai năm bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19, kinh tế thế giới đã có dấu hiệu phục hồi, tăng trưởng trở lại nhưng chưa vững chắc và không đồng đều; thương mại và đầu tư quốc tế suy giảm; nợ công toàn cầu tăng mạnh; thị trường hàng hóa, tài chính - tiền tệ tiềm ẩn nhiều rủi ro. Trong bối cảnh đó, thu hút đầu tư nước ngoài của các nước đều có sự biến động. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn được đánh giá là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài.

Trong các chuyến thăm, làm việc tại các nước châu Âu vừa qua như Áo, Bỉ, Phần Lan hay gần đây là Hàn Quốc, Ấn Độ…, Chủ tịch Quốc hội luôn dành thời gian tham dự các cuộc Toạ đàm/diễn đàn doanh nghiệp giữa Việt Nam với các nước và tiếp các doanh nghiệp, trong đó có nhiều doanh nghiệp hàng đầu thế giới đang hoạt động tại các nước này. Qua trao đổi, các doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài đều thể hiện sự quan tâm và mong muốn đầu tư hoặc mở rộng đầu tư tại Việt Nam bởi bất chấp những khó khăn của đại dịch COVID-19, Việt Nam vẫn có những lợi thế cạnh tranh rất cốt lõi.

Các doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài cho biết rất yên tâm khi Việt Nam luôn giữ vững sự ổn định chính trị và ổn định vĩ mô, đảm bảo sự nhất quán trong chính sách phát triển kinh tế và thu hút đầu tư nước ngoài; môi trường pháp lý ngày càng hoàn thiện theo các chuẩn mực quốc tế; môi trường kinh doanh không ngừng được cải thiện… Với dân số gần 100 triệu người, Việt Nam là nền kinh tế lớn thứ ba trong khu vực ASEAN, thuộc top 40 nền kinh tế lớn nhất thế giới với quy mô GDP lên tới 360 tỷ USD. Việt Nam cũng là một trong 20 quốc gia thu hút FDI thành công hàng đầu thế giới. Các nhà đầu tư nước ngoài đến với Việt Nam không chỉ đến với thị trường gần 100 triệu dân, mà còn là thị trường hơn 5 tỉ dân khu vực châu Á và tiếp cận với các nền kinh tế lớn hàng đầu thế giới bởi Việt Nam đã ký kết 17 Hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương, trong đó có nhiều Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới có quy mô rộng lớn, như EVFTA, CPTPP, RCEP…

Các nhà đầu tư nước ngoài, nhất là các nhà đầu tư châu Âu, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Ấn Độ đều khẳng định với Chủ tịch Quốc hội rằng, họ rất ủng hộ quan điểm phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trong giai đoạn tới, nhất là quan điểm phát triển nhanh và bền vững, dựa chủ yếu vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; ủng hộ chủ trương của Việt Nam trong thu hút, hợp tác đầu tư nước ngoài một cách có chọn lọc, lấy chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường là tiêu chí đánh giá chủ yếu, ưu tiên thu hút các dự án lớn thuộc lĩnh vực công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, nghiên cứu phát triển và có sự lan tỏa. Họ cũng cho biết sẵn sàng hợp tác và hỗ trợ các đối tác Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị của khu vực và toàn cầu, thúc đẩy kinh tế số, đổi mới sáng tạo, các ngành công nghệ cao, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của Việt Nam.

Thực tế đã cho thấy, dù bị tác động rất nặng nề của đại dịch COVID-19 nhưng năm 2021, tổng vốn FDI vào Việt Nam ước đạt 31,15 tỷ USD, bao gồm vốn đăng ký cấp mới, vốn đăng ký điều chỉnh và giá trị góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài, tăng 9,2% so với năm 2020. Trong đó, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện tại Việt Nam năm 2021 ước đạt 19,74 tỷ USD. Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo dẫn đầu trong tổng số 18 ngành có đầu tư FDI với tổng vốn đầu tư lên tới 18,1 tỷ USD, chiếm 58,2% tổng vốn đầu tư đăng ký.

Như thế để thấy rằng, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, sự phát triển năng động của nền kinh tế và những lợi thế cạnh tranh cốt lõi của nước ta thực sự hấp dẫn với các nhà đầu tư nước ngoài và họ đều muốn hoạt động lâu dài tại Việt Nam. Tôi tin rằng, dòng vốn FDI vào Việt Nam trong thời gian tới sẽ tiếp tục gia tăng cả về số lượng và chất lượng, đặc biệt là trong các ngành, lĩnh vực mà nước ta đang ưu tiên thu hút đầu tư như Nghị quyết số 50-NQ/TW về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030 của Bộ Chính trị và các Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã xác định.

Còn những "điểm nghẽn" cơ chế, chính sách nào cần giải quyết để nâng cao chất lượng, hiệu quả đầu tư nước ngoài tại Việt Nam nói riêng và chất lượng nền kinh tế nói chung?

Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường: Những năm qua, khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài ở Việt Nam đã phát triển nhanh, hiệu quả, trở thành bộ phận quan trọng của nền kinh tế, đóng góp tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, việc thu hút, quản lý và hoạt động đầu tư nước ngoài cùng còn một số tồn tại, hạn chế và phát sinh những vấn đề mới.

Ngay tại Nghị quyết số 50-NQ/TW của Bộ Chính trị đã chỉ rõ những tồn tại này, như: thể chế, chính sách về đầu tư nước ngoài chưa theo kịp yêu cầu phát triển; chính sách ưu đãi còn dàn trải, thiếu nhất quán, không ổn định; môi trường đầu tư kinh doanh, năng lực cạnh tranh tuy đã được cải thiện, nhưng vẫn còn hạn chế; chất lượng, hiệu quả thu hút và quản lý đầu tư nước ngoài chưa cao. Số lượng dự án quy mô nhỏ, công nghệ thấp, thâm dụng lao động còn lớn; phân bố không đều; tỉ lệ vốn thực hiện trên vốn đăng ký còn thấp. Tỉ trọng đóng góp cho ngân sách nhà nước có xu hướng giảm.

Liên kết, tương tác với các khu vực khác của nền kinh tế thiếu chặt chẽ, hiệu ứng lan toả về năng suất và công nghệ chưa cao; tỉ lệ nội địa hoá còn thấp. Các hiện tượng chuyển giá, đầu tư "chui", đầu tư "núp bóng" ngày càng tinh vi và có xu hướng gia tăng. Một số doanh nghiệp, dự án sử dụng lãng phí tài nguyên, đất đai, vi phạm chính sách, pháp luật về lao động, tiền lương, thuế, bảo hiểm xã hội, môi trường...; phát sinh nhiều vụ việc tranh chấp, khiếu kiện phức tạp cả trong nước và quốc tế… Khi tôi tiếp các doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài, họ cũng bày tỏ quan ngại về việc tổ chức thực thi pháp luật, các thủ tục hành chính vẫn còn rườm rà, chi phí tuân thủ pháp luật vẫn còn cao…

Do đó, cần tiếp tục khắc phục hiệu quả các tồn tại, hạn chế nêu trên. Với vai trò là cơ quan lập pháp, Quốc hội sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật để nâng cao chất lượng, hiệu quả đầu tư nước ngoài tại Việt Nam nói riêng và chất lượng nền kinh tế nói chung. Việt Nam cam kết tạo lập môi trường kinh doanh tốt nhất hướng đến các chuẩn mực của OECD, giữ vững ổn định chính trị xã hội và kinh tế vĩ mô. Quốc hội Việt Nam sẽ luôn lắng nghe và hành động quyết liệt để kịp thời tháo gỡ những "điểm nghẽn" về thể chế pháp luật; tạo khung khổ pháp lý ổn định, có tính dự báo cao, tăng cường trách nhiệm giải trình và tăng cường giám sát để bảo đảm chính sách, pháp luật được thực thi minh bạch, hiệu quả.

Tại Đề án về định hướng chương trình xây dựng pháp luật của Quốc hội khoá XV, Đảng đoàn Quốc hội đã nghiên cứu, rà soát và xác định các nhiệm vụ nhằm tiếp tục thể chế hoá quan điểm của Đảng tại Nghị quyết số 50-NQ/TW về thu hút đầu tư nước ngoài. Trong đó, Quốc hội sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách chung về đầu tư nước ngoài và thu hút đầu tư; xây dựng thể chế, chính sách ưu đãi vượt trội, cạnh tranh quốc tế tạo điều kiện kinh doanh thuận lợi thu hút các dự án lớn, trọng điểm quốc gia, dự án công nghệ cao..., thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các tập đoàn đa quốc gia đầu tư, đặt trụ sở và thành lập các trung tâm nghiên cứu - phát triển (R&D), trung tâm đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. Xây dựng cơ chế khuyến khích, ưu đãi thoả đáng để tăng liên kết giữa đầu tư nước ngoài và đầu tư trong nước, các lĩnh vực cần ưu tiên thu hút; phát triển cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị, góp phần nâng cao giá trị gia tăng nội địa, sức cạnh tranh của sản phẩm và vị trí quốc gia trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Nâng cấp, hoàn thiện quy định của pháp luật về công nghiệp hỗ trợ, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Hỗ trợ doanh nghiệp trong nước kết nối với doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, nâng cao năng lực hấp thụ công nghệ, dần tiến tới tự chủ công nghệ và tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Cùng với đó là, hoàn thiện thể chế, chính sách nhằm bảo hộ và đề cao trách nhiệm của nhà đầu tư; sửa đổi, bổ sung quy định bảo đảm quyền, nghĩa vụ, công nhận và bảo hộ quyền sở hữu hợp pháp về tài sản, quyền sở hữu trí tuệ, vốn đầu tư, thu nhập và lợi ích hợp pháp khác của nhà đầu tư và chủ thể có liên quan, phù hợp với các cam kết quốc tế; có chế tài xử lý nghiêm các vi phạm; tiếp tục hoàn thiện chính sách quản lý, giám sát đầu tư…

Tôi tin rằng, thế giới sẽ còn nhiều đổi thay nhưng Việt Nam sẽ luôn là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư nước ngoài. Quốc hội Việt Nam sẽ làm hết sức mình để bảo đảm khung khổ pháp lý minh bạch, hiệu quả, ổn định, thống nhất, tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam và các nhà đầu tư nước ngoài cùng phát triển!

Xin trân trọng cảm ơn Tổng Thư ký Quốc hội!

Bài liên quan

Chủ tịch Quốc hội: Làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân vụ mua bán kit xét nghiệm Công ty Việt Á

Quốc hội thông qua Nghị quyết '1 luật sửa 9 luật', tháo gỡ một phần vướng mắc thị trường bất động sản

Quốc hội 'chốt' giảm thuế VAT từ 10% xuống 8%

Đại biểu Quốc hội: Đầu tư cao tốc vắng bóng tư nhân, cần xem xét lại chính sách PPP