Tịch thu tài sản của giới siêu giàu Nga không dễ

NGỌC PHƯƠNG LINH
07:17 06/03/2022

Các tỷ phú Nga có thể giấu tài sản ở nước ngoài hoặc thông qua mạng lưới công ty vỏ bọc dày đặc. Bên cạnh đó, việc truy thu tài sản có thể vấp phải nhiều rào cản pháp lý.

Theo Bloomberg, tài sản của giới siêu giàu Nga đang trở thành mục tiêu trừng phạt hàng đầu của phương Tây. Tuy nhiên, việc tịch thu và đóng băng những tài sản này không đơn giản như tưởng tượng.

Trên thực tế, những tài sản này thường ẩn nấp sau các công ty vỏ bọc hoặc thiên đường thuế. Giới tinh hoa có thể sang nhượng tài sản cho người thân hoặc đổi với trường hợp siêu du thuyền và máy bay tư nhân, có thể đưa chúng đến những khu vực pháp lý quá tầm với trừng phạt.

Bên cạnh đó, tiền mã hóa cũng khiến cuộc săn lùng này trở nên phức tạp hơn.

Vướng mắc về pháp lý

Hôm 3/3, chính quyền của Tổng thống Joe Biden tuyên bố sẽ trừng phạt 8 tỷ phú Nga và gia đình của họ. Trong bài phát biểu liên bang, ông Biden cũng giới thiệu đơn vị có nhiệm vụ thi hành hoạt động thu hồi tài sản mang tên KleptoCapture. Đơn vị này sẽ có mặt không chỉ ở Mỹ mà còn bổ sung lực lượng xuyên Đại Tây Dương.

Song, sự hiệu quả của các biện pháp trừng phạt này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Các ông chủ người Nga vốn tích lũy tài sản từ nhiều thập kỷ trước và tái đầu tư vào các doanh nghiệp hợp pháp. Đây là lý do vì sao việc tịch thu tài sản đặc biệt khó khăn đối với giới tài phiệt nước này.

Alex Iftimie - đối tác tại hãng luật Morrison & Foerster, cựu quan chức an ninh quốc gia cấp cao tại Bộ Tư pháp Mỹ - cho biết hoạt động tịch thu đòi hỏi quy trình pháp lý dân sự hoặc hình sự với sự chấp thuận từ tòa án. Bên cạnh đó, một trong những cơ sở thi hành phổ biến là phạm tội rửa tiền.

sleeping

Bức tranh “Benefits Supervisor Sleeping” trị giá 17 triệu USD của tỷ phú Nga Roman Abramovich. Ảnh: NYT.

Anders Aslund - Giáo sư tại Đại học Georgetown, người từng viết về sự hiệu quả của các vòng trừng phạt chống lại Nga - cho rằng mọi nỗ lực tịch thu tài sản còn liên quan đến việc thu thập thông tin từ quốc gia khác.

Ngoài ra, sự khác nhau giữa quyền sở hữu tài sản ở Mỹ, Anh… đang để lại nhiều thách thức pháp lý cho biện pháp trừng phạt này.

“Bạn phải xác định rõ ràng số tài sản này là gì. Nó có liên quan đến hoạt động phạm pháp hay không, nếu có thì nó vi phạm gì”, Justine Walker, người đứng đầu toàn cầu về các biện pháp trừng phạt, tuân thủ và rủi ro tại ACAMS, cho biết.

Ori Lev - đối tác của hãng luật Mayer Brown, cựu lãnh đạo bộ phận thực thi của Văn phòng kiểm soát tài sản nước ngoài của Bộ Tài chính Mỹ - cho biết chủ sở hữu vẫn có khả năng khiếu nại hoặc khởi kiện đối với tài sản bị phong tỏa theo lệnh trừng phạt.

Song, theo Lev, các tòa án có quan điểm những cá nhân không hiện diện ở Mỹ sẽ không được quyền xét xử theo Hiến pháp.

Gabriel Zucman - Giáo sư kinh tế tại Đại học California, người nghiên cứu về sự giàu có, bất bình đẳng và các thiên đường thuế - nhận định những lo ngại về quy trình thi hành có thể được giải quyết bằng cách hạn chế tịch thu tài sản đối với những người có quan hệ với ông Putin và duy trì "cường độ cao" cho các mục tiêu.

Nhiều chiêu trò lách luật

Hai vụ tịch thu siêu du thuyền chớp nhoáng ở EU trong tuần này đã minh chứng cho cách các biện pháp trừng phạt không thể tiến xa.

Tại Pháp, các quan chức hải quan đã chặn siêu du thuyền của Igor Sechin - Giám đốc điều hành Rosneft - khởi hành từ cảng La Ciotat của Địa Trung Hải, gần Marseille. Tuy nhiên, tài sản này vẫn chưa bị chính phủ Pháp thu giữ.

Trong khi đó, nhiều du thuyền hạng sang do giới tinh hoa Nga sở hữu vẫn đang nằm ngoài tầm kiểm soát của các quốc gia áp dụng án phạt, tiêu biểu như chiếc du thuyền dài 141 m hiện ở Maldives của tỷ phú ngành thép Alexey Mordashov.

Du thuyền và phản lực cá nhân chỉ là một khía cạnh. Tài sản của các tỷ phú Nga còn bao gồm tài khoản ngân hàng, quỹ tín thác hoặc bất động sản nằm trong một loạt công ty vỏ bọc nước ngoài.

“Cơ quan quản lý có thể sẽ choáng ngợp trước khối lượng tài sản và giao dịch này”, Yuliya Guseva - Giáo sư tại Trường Luật Rutgers - nhận xét.

123496638_amorevero

Du thuyền Lady M Yacht trị giá 70 triệu USD của tỷ phú Nga Alexey Alexandrovits Mordaschov bị tịch thu ở Italy mới đây. Ảnh: BBC.

Công ty vỏ bọc là trở ngại đáng gờm cho giới chức trách. Rebecca Lee – Giám đốc tác động của OpenCor Enterprises – cho biết việc thành lập và kết hợp hàng trăm công ty vỏ bọc sẽ tạo nên mạng lưới phức tạp trên toàn cầu. Những công ty này nằm ở khu vực pháp lý lỏng lẻo và thường không thể truy ra ai là người đứng sau.

Theo báo cáo của Tiểu ban điều tra thường trục của Thượng viện Mỹ, trong vòng 4 ngày vào năm 2014, thời điểm Nga tiến hành sáp nhập Crimea, các công ty vỏ bọc có liên quan đến hai tỷ phú Arkady và Boris Rotenberg, đã chuyển hơn 120 triệu USD vào Nga.

Hai anh em cũng sử dụng trung gian để mua các tác phẩm nghệ thuật cho công ty họ sở hữu hoặc tài trợ với quy mô giao dịch thông qua đấu giá và trung gian ở New York lên tới 18,4 triệu USD.

“Họ sử dụng những cách tinh vi để che giấu tài sản. Càng tiếp cận vấn đề này theo khía cạnh quốc tế, đa phương càng làm tăng hiệu quả của nó”, ông Lev bày tỏ.

Sự xuất hiện của tiền mã hóa

Khả năng qua mặt hệ thống tài chính truyền thống của tiền mã hóa càng làm phức tạp thêm hoạt động truy thu tài sản.

“Chúng ta đang ở ngã giao với tiền mã hóa. Nói thẳng ra là chúng ta cần tập trung vào loại tội phạm mới sử dụng tiền mã hóa”, Phó Tổng chưởng lý Lisa Monaco phát biểu.

Các cơ quan Mỹ đã đạt được một vài bước tiến trong việc theo dõi dòng tiền mã hóa bất hợp pháp. Tuy vậy, Mỹ vẫn mất hơn 5 năm để thu giữ 3,6 tỷ USD Bitcoin bị đánh cắp trong vụ hack sàn giao dịch Bitfinex.

Bánh xe công lý quay chậm, vì vậy lực lượng đặc nhiệm đóng vai trò như một chất tăng tốc

Alex Iftimie, đối tác tại hãng luật Morrison & Foerster

Theo các chuyên gia, điểm khác biệt nằm ở tốc độ mà các biện pháp trừng phạt đang được thi hành. Việc truy thu tài sản được coi như động thái quyết liệt trước khi bước vào quy trình pháp lý.

Tốc độ vẫn là yếu tố hàng đầu. Các chính phủ sẽ phải hành động nhanh chóng và thúc đẩy hợp tác nếu muốn hoàn thành mục tiêu đề ra.

Theo Iftimie, việc tập hợp nguồn lực của cơ quan chính phủ cũng như phát huy tối đa thẩm quyền của Bộ Tư pháp Mỹ sẽ đảm bảo những vụ truy thu tài sản không bị sa lầy vào các cuộc đấu đá tại tòa án.

“Tiền sẽ đi đâu nếu các con đường chạy trốn ở Anh và Mỹ, thậm chí là Thụy Sĩ, Singapore, bị ngăn chặn. Nó sẽ đi đến điểm yếu nhất”, Justyna Gudzowska, Giám đốc chính sách tài chính bất hợp pháp tại tổ chức điều tra Sentry.

(Theo Zing)

  • Cùng chuyên mục
Cách một hãng cà phê Việt mở rộng thị phần, giữa bão giá mặt bằng

Cách một hãng cà phê Việt mở rộng thị phần, giữa bão giá mặt bằng

Nhiều ý kiến cho rằng, việc vận hành Drive-thru của Highlands Coffee là một cách thức kinh doanh hay, nhiều cửa hàng F&B của Việt Nam có thể học hỏi để tối ưu chi phí thời bão giá.

Phong cách - 02/07/2025 15:14

Ông Trump leo thang căng thẳng với Elon Musk, dọa cắt hỗ trợ cho Tesla và SpaceX

Ông Trump leo thang căng thẳng với Elon Musk, dọa cắt hỗ trợ cho Tesla và SpaceX

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Ba đã đe dọa cắt giảm hàng tỷ USD tiền trợ cấp mà các công ty của Elon Musk nhận được từ chính phủ liên bang, trong bối cảnh mâu thuẫn giữa ông và người giàu nhất thế giới tiếp tục leo thang.

Phong cách - 02/07/2025 08:24

Tỷ phú Elon Musk tiếp tục khẩu chiến với Tổng thống Trump

Tỷ phú Elon Musk tiếp tục khẩu chiến với Tổng thống Trump

Tỷ phú Elon Musk hôm 30/6 đăng các dòng trạng thái, chỉ trích gay gắt‎ dự luật cắt giảm thuế và chi tiêu chính phủ của Tổng thống Donald Trump, đồng thời kêu gọi thành lập một đảng chính trị mới ở Mỹ.

Phong cách - 01/07/2025 13:44

Các thành phố giàu nhất châu Âu trong năm 2025

Các thành phố giàu nhất châu Âu trong năm 2025

Cho dù bạn đang nghĩ đến việc chuyển đến nơi làm việc, khám phá nơi đầu tư hay chỉ quan tâm đến các điểm nóng kinh tế của châu Âu, việc biết được thành phố nào dẫn đầu về sự giàu có sẽ giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về tương lai tài chính của khu vực.

Phong cách - 01/07/2025 07:42

Lần đầu tiên Việt Nam có mặt trong đêm chung kết DIFF

Lần đầu tiên Việt Nam có mặt trong đêm chung kết DIFF

Đội Z121 Vina Pyrotech (Việt Nam) và đội Jiangxi Yanfeng (Trung Quốc) đã giành quyền tranh tài vào đêm chung kết Lễ hội pháo hoa Quốc tế Đà Nẵng - DIFF 2025.

Phong cách - 30/06/2025 07:00

Vòng loại DIFF 2025 khép lại ngoạn mục với pháo hoa Hàn Quốc - Ý

Vòng loại DIFF 2025 khép lại ngoạn mục với pháo hoa Hàn Quốc - Ý

Sau năm đêm tranh tài mãn nhãn, vòng loại Lễ hội pháo hoa Đà Nẵng - DIFF 2025 chính thức khép lại tối 28/6, bằng màn thi đấu rực lửa giữa hai đại diện Hàn Quốc và Ý.

Phong cách - 29/06/2025 08:25

Bên trong những dinh thự xa hoa của các ông trùm dầu mỏ thế giới (phần 2)

Bên trong những dinh thự xa hoa của các ông trùm dầu mỏ thế giới (phần 2)

Khi nói đến các dinh thự của các ông trùm dầu mỏ thế giới, người ta nói đến sự xa hoa, xa xỉ và đắt đỏ mà người bình thường khó có thể hình dung được.

Phong cách - 28/06/2025 09:03

Hà Nội tuyên dương 80 gia đình văn hóa

Hà Nội tuyên dương 80 gia đình văn hóa

Ngày 26/6, UBND TP. Hà Nội tổ chức hội nghị tuyên dương gia đình văn hóa Thủ đô tiêu biểu năm 2025, nhân dịp kỷ niệm 24 năm ngày Gia đình Việt Nam (28/6/2001 - 28/6/2025).

Phong cách - 27/06/2025 11:04

Át chủ bài của Apple có giúp hãng này giành lại vị thế?

Át chủ bài của Apple có giúp hãng này giành lại vị thế?

"Những người anh em" iPhone 17 dự kiến ra mắt tháng 9 được kỳ vọng sẽ mang lại cú hích lớn cho Apple. Tuy nhiên, át chủ bài thực sự của hãng này, là chiếc điện thoại gập sẽ sản xuất vào năm sau.

Phong cách - 27/06/2025 06:45

Hà Nội tuyên dương 80 gia đình văn hóa

Hà Nội tuyên dương 80 gia đình văn hóa

Ngày 26/6, UBND TP. Hà Nội tổ chức Hội nghị Tuyên dương Gia đình văn hóa Thủ đô tiêu biểu năm 2025, nhân dịp kỷ niệm 24 năm Ngày Gia đình Việt Nam (28/6/2001 – 28/6/2025).

Phong cách - 26/06/2025 15:13

Bên trong những dinh thự xa hoa của các ông trùm dầu mỏ thế giới

Bên trong những dinh thự xa hoa của các ông trùm dầu mỏ thế giới

Những ông trùm dầu mỏ của hành tinh nổi tiếng là xa hoa khi nói đến bất động sản. Họ đã xây dựng hoặc mua mọi thứ, từ những dinh thự và nhà phố rộng lớn cho đến một tòa nhà chọc trời.

Phong cách - 26/06/2025 07:56

Nỗi lo 'cha làm con phá' trong gia đình giàu nhất châu Á

Nỗi lo 'cha làm con phá' trong gia đình giàu nhất châu Á

Khi sắp bước sang độ tuổi 70, tỷ phú giàu nhất châu Á Mukesh Ambani đang lên kế hoạch để chuyển giao quyền lực cho 3 người con. Quá trình được dự đoán gặp nhiều khó khăn.

Phong cách - 25/06/2025 15:43

Một trường Đại học tại TP.HCM muốn giảm 50% học phí cho doanh nghiệp để thúc đẩy kinh tế tư nhân

Một trường Đại học tại TP.HCM muốn giảm 50% học phí cho doanh nghiệp để thúc đẩy kinh tế tư nhân

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ và startup sẽ được hưởng chính sách ưu đãi 50% học phí cho chương trình E-MBA chuyên biệt về lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp, đổi mới công nghệ và phát triển thương hiệu, để cùng nhau thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân.

Phong cách - 25/06/2025 07:30

10 đất nước có nhiều triệu phú nhất thế giới

10 đất nước có nhiều triệu phú nhất thế giới

Đối với nhiều người trong chúng ta, có hàng triệu USD trong ngân hàng là một giấc mơ nhưng thực tế là trên thế giới, số lượng triệu phú ngày càng nhiều hơn.

Phong cách - 24/06/2025 10:31

Những điểm du lịch sang chảnh nhất thế giới và lựa chọn tiết kiệm nhất

Những điểm du lịch sang chảnh nhất thế giới và lựa chọn tiết kiệm nhất

Bạn không có nhiều tiền nhưng vẫn muốn trải nghiệm tại một số điểm du lịch sang chảnh và đắt đỏ nhất thế giới? Dưới đây là gợi ý các lựa chọn thay thế miễn phí hoặc rẻ hơn, nhưng cũng tuyệt vời không kém.

Phong cách - 23/06/2025 10:26

Bồ Đào Nha và Anh tranh tài pháo hoa trên sông Hàn

Bồ Đào Nha và Anh tranh tài pháo hoa trên sông Hàn

Tối 21/6, khán giả và du khách tận hưởng đêm thi có số lượng pháo hoa nhiều nhất vòng loại, với hai màn trình diễn đầy bất ngờ của hai đội thi Bồ Đào Nha và Vương quốc Anh.

Phong cách - 22/06/2025 07:02