Thủ tướng: Người Việt Nam có đầy đủ tố chất bẩm sinh cho sự sáng tạo

Sáng 15/5, sau khi lắng nghe các ý kiến tại hội nghị "Khoa học, công nghệ và dổi mới sáng tạo - Một trụ cột cho phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhận định thứ tài nguyên càng khai thác sẽ càng nảy nở chính là chất xám, sự sáng tạo.

Sáng tạo của con người càng khai thác sẽ càng sinh sôi nảy nở

"Tôi nhớ một khẩu hiệu của một tập đoàn kinh tế hàng đầu Hàn Quốc nêu rằng: Tài nguyên là luôn có hạn, còn sự sáng tạo của con người là vô hạn", Thủ tướng dẫn chứng và cho rằng các mô hình tăng trưởng tân cổ điển nhấn mạnh vai trò của tích lũy vốn và lao động đối với tăng trưởng. Trong các thời kỳ trước, con người chủ yếu khai thác các tài nguyên tự nhiên để tạo ra tăng trưởng và phục vụ cho con người.

Tuy vậy, tài nguyên tự nhiên luôn có giới hạn và nhân loại đang đứng trước sự khan hiếm tài nguyên nghiêm trọng. Nếu vẫn trông chờ vào thứ tài nguyên hữu hạn đó, tăng trưởng sẽ sớm cạn kiệt, đạt trạng thái dừng.

Theo Thủ tướng, mô hình tăng trưởng nội sinh được trao giải Nobel Kinh tế năm 2018chứ ng minh rằng, công nghệ là yếu tố nội sinh quan trọng của tăng trưởng. Ông nói: "Chính công nghệ mới cùng với nguồn nhân lực phù hợp (có khả năng sử dụng, kiểm soát và sáng tạo công nghệ mới) là yếu tố quyết định cho tăng trưởng trong dài hạn, chìa khóa để chúng ta đột phá vượt qua trạng thái dừng, thoát bẫy thu nhập trung bình".

Cũng theo ông Nguyễn Xuân Phúc, nhân loại ngày càng khan hiếm tài nguyên tự nhiên để khai thác và Việt Nam cũng vậy. Nhưng, nước ta có thứ tài nguyên vô tận là chất xám, là sự sáng tạo của con người, của chính tiềm năng trong mỗi chúng ta.

Tài nguyên tự nhiên càng khai thác càng cạn kiệt nhưng tài nguyên sáng tạo của con người càng khai thác sẽ càng sinh sôi nảy nở. Trong doanh nghiệp hay bất kỳ tổ chức nào, không phải máy móc thiết bị, không phải nguyên vật liệu, mà chính sự sáng tạo của con người mới là vốn quý giá nhất. Sáng tạo phải từ con người và vì con người. Con người phải là trung tâm của sáng tạo.

"Người Việt Nam có đầy đủ tố chất bẩm sinh cho sự sáng tạo. Tôi tin nếu có đủ những dưỡng chất tốt sẽ tạo ra những con người xuất sắc và tâm huyết đóng góp cho đất nước vì sự phồn thịnh của đất nước", Thủ tướng nhấn mạnh.

"Không mạnh dạn đầu tư sẽ mắc kẹt trong cái hố năng suất thấp"

Dù vậy, người đứng đầu Chính phủ thẳng thắn nhìn nhận thực tiễn cho thấy rằng phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo của Việt Nam còn nhiều hạn chế, bất cập.

Năng lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo còn hạn chế và hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia còn non trẻ, manh mún. Còn ít hoạt động đổi mới sáng tạo và năng lực Nghiên cứu và Phát triển (R&D) trong khu vực kinh doanh.

Số lượng doanh nghiệp theo đuổi các chiến lược về đổi mới sáng tạo còn khiêm tốn. Các trường đại học thiên về đào tạo hơn nghiên cứu, nếu có nghiên cứu thì tính ứng dụng không cao. Những chính sách tốt, cơ chế tốt hoặc những bài toán hay, đúng tầm để kích thích sáng tạo và sự cống hiến của đông đảo các nhà khoa học và chuyên gia chưa thực sự có.

Cả khu vực Nhà nước và tư nhân, chi cho khoa học công nghệ của Việt Nam hiện nay chỉ khoảng 0,44% GDP, khá thấp so với bình quân của thế giới là 2,23% GDP (Thái Lan 0,78%; Singapore 2,2%; Malaysia 1,3%, Trung Quốc 2,1%).

Thủ tướng khẳng định nếu không mạnh dạn đầu tư cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, nước ta sẽ bị mắc kẹt trong chính cái "hố" năng suất thấp, giá trị gia tăng thấp và bẫy thu nhập trung bình của chính mình.

Do vậy, cả Nhà nước và khu vực tư nhân cần nhận thức đúng tầm quan trọng của đầu tư cho khoa học công nghệ và ưu tiên chi cho khoa học công nghệ một cách tương xứng hơn, hiệu quả hơn. Chú trọng tính thiết thực, hiệu quả, không làm theo phong trào, gây lãng phí, ứng dụng thấp.

"Các doanh nghiệp cũng cần hiểu rằng đầu tư cho nghiên cứu và phát triển là con đường ngắn nhất để đạt được hiệu quả, tăng năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững hơn. Chúng ta cần tìm ra điểm kích hoạt khuyến khích doanh nghiệp hăng hái đầu tư cho nghiên cứu, phát triến chứ không chỉ kêu gọi bằng lời nói", Thủ tướng nêu rõ.

Để có bước chuyển đổi về mặt chiến lược để thúc đẩy nghiên cứu và phát triển khởi nghiệp sáng tạo, ứng dụng kết hợp với phát triển công nghệ trong một số ngành, lĩnh vực mới có thế mạnh, lãnh đạo Chính phủ yêu cầu cần phải xác định khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phải là nền tảng thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững đất nước; lực lượng sản xuất trực tiếp, là động lực chính của mô hình phát triển kinh tế - xã hội.

Các ngành, các địa phương cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong chỉ đạo phát triển khoa học công nghệ, tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế chính sách. Tập trung hoàn thiện hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia với doanh nghiệp là trung tâm, gắn kết chặt chẽ giữa viện nghiên cứu, trường đại học với doanh nghiệp nhằm kiến tạo và tích lũy tài sản trí tuệ, tạo ra nguồn nhiên liệu mới cho tăng trưởng kinh tế nhanh, bao trùm và bền vững.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ làm đầu mối phối hợp các bộ, ngành, tổ chức liên quan tham mưu cho Chính phủ một số vấn đề lớn như đề xuất chính sách khuyến khích và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong khu vực doanh nghiệp, coi doanh nghiệp là trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo. Thúc đẩy liên kết các mạng lưới đổi mới sáng tạo trong và ngoài nước. 

Đồng thời cần tập trung phát triển sản phẩm quốc gia dựa vào công nghệ mới, công nghệ cao để hình thành các ngành nghề mới và các sản phẩm mới, giá trị gia tăng cao, nhất là lĩnh vực mà Việt Nam có thế mạnh như: Nông nghiệp, công nghiệp chế biến chế tạo, công nghệ thông tin...

Bài liên quan

Thủ tướng: Không để mất niềm tin, phải sửa sai và khiếm khuyết

Phó Thủ tướng: Doanh nghiệp Việt - Mỹ cùng kiến tạo và phát huy cơ hội kinh doanh

Phó Thủ tướng chỉ đạo triển khai dự án sân bay Sa Pa hơn 5.900 tỷ

Ngày mai diễn ra hội nghị khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo