Tadashi Yanai xuất hiện trong buổi phỏng vấn trong chiếc khẩu trang Uniqlo và chiếc áo nịt bên ngoài áo sơ mi cài cúc, sải bước vào phòng họp văn phòng Tokyo. Bức tường được trang trí bằng một tấm bản đồ thế giới nhìn khá phức tạp và một bức thư pháp Nhật Bản đóng khung có nội dung: "Số một thế giới".

Được Forbes xếp hạng là người giàu nhất Nhật Bản, Yanai có thể mua những bộ quần áo đắt tiền hơn bộ đồ ông đang mặc. Nhưng ông ấy đã kiếm được tài sản của mình như một 'nhà truyền giáo cho trang phục bình thường'. Ngày nay, hầu như không thể tìm thấy bất kỳ ai ở quê hương Nhật Bản của ông ấy chưa từng mua sắm ở Uniqlo.

“Trang phục bình thường có thể mặc mọi lúc, mọi nơi, bởi bất kỳ ai, một cách tự do. Nếu chúng tôi có thể bán số lượng lớn quần áo bình thường cho cả nam và nữ, đó sẽ là một thành công lớn", ông viết trong cuốn tự truyện xuất bản vào năm 2003 của mình. Đây chính là câu thần chú của ông kể từ những năm 1980, khi ông mở cửa hàng Uniqlo thứ tư của mình.

Uniqlo giờ đã có hơn 2.200 cửa hàng. Và thương hiệu Uniqlo của ông đã khai thác sức mạnh của chuỗi sản xuất toàn cầu. Con mắt nhìn xa trông rộng của ông về xu hướng tiêu dùng toàn cầu đã giúp ông trở thành nhà bán lẻ quần áo lớn thứ ba thế giới, tính từ thời điểm của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Gần đây, Yanai, vị chủ tịch 71 tuổi kiêm giám đốc điều hành của Fast Retailing, công ty mẹ của Uniqlo, tỏ ra tự tin hơn bao giờ hết và ông cho rằng người theo chủ nghĩa zeitgeist (theo xu hướng thời đại) đã bắt kịp với tầm nhìn ban đầu của mình. Trong một cuộc họp báo năm ngoái, Yanai tuyên bố rằng thời đại mà mọi người mua quần áo để thỏa mãn những ham muốn vật chất của họ đã kết thúc.

Ông nói: “Đã qua rồi cái thời mà mọi người nỗ lực hết mình để làm giàu cho đời sống vật chất của mình. Trước đây, mọi người ăn mặc để gây ấn tượng với người khác, giờ đây mọi người muốn những bộ quần áo cho phép họ sống 'một lối sống chất lượng cao'".

Tại Uniqlo, triết lý và quần áo hòa quyện dễ dàng. "LifeWear" - từ được Uniqlo đặt ra cho các sản phẩm của mình - có nghĩa là 'trang phục hàng ngày tối ưu'. Năm ngoái, Yanai từng nói và hứa hẹn rằng Uniqlo sẽ tiếp tục thích nghi và phát triển bằng cách 'xem xét sâu sắc mọi khía cạnh của nhu cầu cuộc sống hàng ngày'.

Đi trước xu hướng thời trang một cách kỳ lạ, LifeWear của công ty hóa ra lại phù hợp một cách độc đáo cho bối cảnh của đại dịch COVID-19 năm nay: khẩu trang thoáng khí, quần thể thao thân thiện với môi trường cách ly, áo phông quần cộc zoom-call sang trọng. Công ty đang tiếp thị các dòng sản phẩm 'làm việc tại nhà' trên các trang web và trong các quảng cáo của mình.

Ông nói với Nikkei Asia: "[COVID-19] là một cuộc khủng hoảng lớn đối với các công ty trên toàn thế giới, nhưng nó cũng là một cơ hội lớn. Các công ty thành công luôn thoát ra khỏi khủng hoảng".

Ví dụ, khẩu trang AIRism là một biểu tượng thành công và dễ nhận biết nhất của thiên tài xây dựng thương hiệu Uniqlo. Mặc dù thực tế là trong nhiều tháng, Yanai đã quyết định chống lại việc sản xuất khẩu trang. "Chúng tôi sẽ đóng góp [vào cuộc chiến chống lại COVID-19] thông qua quần áo, thay vì khẩu trang", lúc đầu ông ấy nói như vậy. Tuy nhiên, nhu cầu thực tế quá lớn đã nhanh chóng biến khẩu trang trở thành một mặt hàng chủ lực sản phẩm của LifeWear.

Gây tiếng vang lớn ngay khi ra mắt vào tháng 6 tại Nhật Bản, những chiếc khẩu trang này cũng đóng vai trò thu hút khách hàng quay trở lại các cửa hàng vật lý của Uniqlo. Nhiều người đã xếp hàng nhiều giờ để mua chúng.

"COVID-19 là trung tâm sự quan tâm [của người tiêu dùng]. Các biện pháp an toàn là cách tốt nhất để thu hút khách hàng", Yanai cuối cùng thừa nhận.

COVID-19 không tử tế với nhiều nhà bán lẻ quần áo khác: các thương hiệu lớn như Brooks Brothers, J-Crew và J.C. Penney nằm trong số hàng chục hoặc thậm chí hàng trăm doanh nghiệp đã tuyên bố phá sản.

Sau khi COVID-19 bùng phát trong năm nay, Fast Retailing đã buộc phải đóng cửa các cửa hàng trên toàn thế giới, khiến doanh số bán hàng của công ty giảm gần 40% trong quý từ tháng 3 đến tháng 5. Doanh thu của công ty trong năm tài chính kết thúc vào tháng 8 được dự báo đạt tổng cộng 1,9 nghìn tỷ yên (17,9 tỷ USD), giảm 13% so với năm trước.

Nhưng Uniqlo đã được chính những khách hàng của mình cứu. Khách hàng của Uniqlo kiên trì tiếp tục mua sắm, bất chấp rủi ro của dịch bệnh. Akari Ono, 27 tuổi, cho biết: "Tôi đã mua rất nhiều quần áo Uniqlo [và thương hiệu liên quan] trong năm nay", bao gồm nhiều bộ váy để thoải mái thư giãn ở nhà. Akari Ono, 27 tuổi, mua sắm tại một trong những cửa hàng mới nhất của Uniqlo ở Harajuku, một quận của Tokyo, khai trương vào tháng Sáu. Các thương hiệu này "có giá cả hợp lý và chúng đặc biệt hữu ích vì tôi không phải đi ra ngoài nhiều", cô nói.

Bất chấp ngày khai trương không quá rầm rộ, cửa hàng Harajuku với kiểu dáng đẹp đẽ đã hoạt động khá tốt, với một số người mua sắm ở khu vực gần đó đến thử quần áo vào một ngày trong tháng Mười. Một phụ nữ đến từ tỉnh Saitama lân cận cho biết, mặc dù cô mua ít quần áo hơn sau đợt bùng phát virus corona, nhưng cô ấy vẫn chi tiêu để mua đồ Uniqlo cho gia đình mình gồm áo phông, đồ ngủ, áo ngực có đệm và các mặt hàng kỹ thuật Heattech. "Uniqlo là thương hiệu gia đình chúng tôi sử dụng nhiều nhất", cô con gái 12 tuổi của cô nói thêm.

Nhìn chung, những con số thật đáng ngạc nhiên. Vào tháng 6, doanh số bán hàng tại cửa hàng của Nhật Bản, bao gồm cả thương mại điện tử, đã tăng 26% so với cùng kỳ năm ngoái. Doanh số hàng tháng đã tăng cho đến tháng 9, cho thấy mức tăng trưởng 10%.

Yanai cho biết anh vẫn tin tưởng vào các cửa hàng vật lý, bất chấp những khó khăn trong năm nay. Yanai nói: “Thương mại điện tử là một thế giới ảo, là sự bắt chước của thế giới thực. Không có gì có thể thay thế được những thứ nguyên bản cả".

Nhưng anh ấy thấy có lý do để pha trộn hai mô hình. Anh nói: “Các cửa hàng thực tế phục vụ tốt khách hàng sẽ vẫn phát triển. Điều đó cũng tương tự đối với các cửa hàng trực tuyến".

Khi đại dịch tiếp tục diễn ra, công nghệ ngày càng đi sâu vào cuộc sống của con người. Kể cả khi họ làm việc, nghỉ ngơi hay giao tiếp xã hội, công nghệ vẫn giữ một vai trò liền mạch trong cả không gian kỹ thuật số và vật lý. Thành công của Harajuku cũng là một phần trong kế hoạch tiếp tục mở rộng các cửa hàng vật lý kết hợp với thế giới kỹ thuật số. Tại cửa hàng Harajuku, có hơn 200 màn hình hiển thị các gợi ý về phong cách và các mặt hàng do Uniqlo cung cấp tại cả cửa hàng vật lý lẫn cửa hàng trực tuyến.

Do đại dịch, nhiều thương hiệu thời trang đã bị buộc phải đẩy nhanh tốc độ chuyển sang số hóa và đóng cửa các cửa hàng truyền thống, trong đó có các đối thủ toàn cầu của Fast Retailing như Inditex (công ty mẹ của Zara) và Hennes & Mauritz của Thụy Điển.

Doanh thu hàng quý của Inditex đã giảm tới 44% trong năm nay, trong khi H&M giảm tới 50%. Inditex gần đây đã công bố kế hoạch giảm khoảng 700 cửa hàng, trong khi H&M cũng cho biết vào tháng 10 họ có kế hoạch giảm tổng số khoảng 250 cửa hàng vào năm 2021.

Trong khi đó, Uniqlo vẫn chưa thông báo về việc đóng cửa. Số lượng cửa hàng của thương hiệu này thực tế đã tăng kể từ giữa năm 2019.

Vị chủ tịch chưa thể về hưu

Cuộc sống của Yanai chưa bao giờ rời xa nghề bán lẻ. Sau một thời gian ngắn làm việc tốt nghiệp trong chuỗi siêu thị hiện có tên là Aeon, vào năm 1972, ông chuyển đến công ty quần áo do cha mình thành lập ở tỉnh Yamaguchi. Ông mở cửa hàng Uniqlo đầu tiên của mình vào năm 1984, với thời điểm đột phá sau đó vào năm 1998, khi thương hiệu này mở cửa hàng đầu tiên ở Tokyo ở Harajuku. Được tung ra trong bối cảnh nền kinh tế hậu bong bóng của Nhật Bản, chiến dịch mở đầu của thương hiệu bán áo lông cừu nhẹ với giá 1.900 yên đã gây ra một sự chú ý.

Vào thời điểm đó, Uniqlo chỉ đơn thuần đại diện cho quần áo giá rẻ - yếu tố thú vị mãi sau này mới đến. Nhưng điều đó cũng đủ để giúp doanh thu của công ty đã tăng gấp 5 lần từ năm 1998 đến năm 2001. Trong một số năm trước đó, doanh số bán hàng của công ty này bị đình trệ. Sau đó, được hỗ trợ bởi các mặt hàng mới nổi và xu hướng mở rộng ra nước ngoài, Fast Retailing đã tiếp tục tăng trưởng, ngay cả trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.

Takahiro Kazahaya, nhà phân tích bán lẻ tại Credit Suisse Securities, cho biết kể từ khi thành lập, thế mạnh của Fast Retailing luôn là định giá hợp lý cho các mặt hàng cơ bản. Yanai đã "đặt ra một sứ mệnh rõ ràng cho công ty là cung cấp quần áo rẻ hơn và tiện dụng hơn cho mọi người, ở mọi lứa tuổi. Ông đã và đang làm những gì cần thiết để đạt được điều đó".

Bí mật về sức mạnh định giá của Uniqlo một phần là do số lượng lớn đơn đặt hàng của Uniqlo với ngành dệt may. Điều đó cho phép công ty làm việc với các nhà sản xuất dệt may chặt chẽ hơn, để sản xuất hàng loạt các vật liệu độc quyền với giá thấp. Một công ty dệt may Nhật Bản nói với Nikkei: “Hầu hết các nhà sản xuất hàng may mặc chỉ nói với chúng tôi rằng hãy làm mọi thứ với chi phí thấp. "Nhưng Yanai-san hỏi chúng tôi những gì chúng tôi cần để làm những điều ông ấy muốn chúng tôi làm".

Các quan hệ đối tác khác bao gồm mối quan hệ hợp tác với nhà sản xuất máy dệt kim Shima Seiki Mfg. để tạo ra bộ sưu tập "3D Knit" và nâng cao chất lượng thiết kế bằng cách thường xuyên phát hành các bộ sưu tập của các nhà thiết kế hàng đầu trong đó có Christophe Lemaire và Ines de la Fressange.

Cho đến nay, công ty luôn được Yanai, hiện là chủ tịch kiêm giám đốc điều hành dẫn dắt. Trong quá khứ, Yanai đã bày tỏ kế hoạch nghỉ hưu ở tuổi 65 và một lần nữa ở tuổi 70. Nhưng, ở tuổi 71, ông ấy vẫn đang rất mạnh mẽ. Nhiều người tự hỏi liệu động lực không ngừng của Uniqlo sẽ đi về đâu nếu ông ấy về hưu?

Vào năm 2013, Yanai nói: "Khó có thể từ chức khi chúng tôi đang đẩy nhanh việc mở rộng toàn cầu." Khi rời khỏi hội đồng quản trị của tập đoàn đầu tư công nghệ khổng lồ SoftBank vào cuối năm 2019, một phát ngôn viên của công ty cho biết Yanai dự định tập trung vào công việc điều hành Fast Retailing.

Kỷ luật kiên định và các nguyên tắc được tuân thủ chặt chẽ của Yanai cũng đã gây được tiếng vang lớn. Chỉ một lần duy nhất vào năm 2002, Yanai từ chức để Genichi Tamatsuka, một cựu cấp phó, đảm nhận vai trò chủ tịch.

Nhưng ba năm sau, Yanai đã trở lại. Tamatsuka "muốn tăng trưởng ổn định, nhưng tôi muốn chuyển đổi và phát triển hơn nữa", Yanai nói vào thời điểm đó. Tamatsuka rời công ty để trở thành chủ tịch của chuỗi cửa hàng tiện lợi Lawson của Nhật Bản.

Kazahaya cho biết việc Yanai rời bỏ vị trí của mình sẽ là "rủi ro lớn nhất" đối với Fast Retailing.

"Sự cân bằng giữa chất lượng và giá cả đã được thực hiện tốt [bởi khách hàng], dẫn đến việc tăng thị phần chủ yếu ở châu Á. ... Điều đó không thay đổi [với COVID-19]", nhà phân tích Kazahaya đề xuất. Ông nói, ngay cả khi người tiêu dùng trên toàn cầu trở nên chọn lọc hơn, Fast Retailing vẫn có thể phát triển như một trong những người chiến thắng.

Takahiro Saito, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn bán lẻ thời trang Demand Works và là tác giả của cuốn sách "Uniqlo chống lại Zara", cho biết Uniqlo tạo ra một mạng lưới rộng khắp, nhắm mục tiêu đến khách hàng ở mọi lứa tuổi và phong cách sống, có nghĩa là 'thị trường tiềm năng dài hạn lớn hơn [so với Zara]'. Cuối cùng, ông nói rằng Uniqlo sẽ có đủ khả năng để trở thành nhà bán lẻ thời trang số 1 toàn cầu về doanh thu, nhưng vẫn kém Zara về lợi nhuận.

Công ty mẹ Inditex của Zara đã tạo ra doanh thu 31,5 tỷ USD và lợi nhuận ròng 4 tỷ USD trong năm tài chính kết thúc vào tháng 1, trong khi Fast Retailing tạo ra doanh thu 20,7 tỷ USD và lợi nhuận ròng 1,4 tỷ USD trong năm tài chính kết thúc vào tháng 8 năm 2019, dựa trên dữ liệu của Quick-FactSet.

Saito chỉ ra rằng khi ngày càng nhiều người tiêu dùng chuyển sang mua hàng trực tuyến, Uniqlo đang gặp bất lợi so với Zara trong cuộc đua tạo ra lợi nhuận. Các mặt hàng của Uniqlo rẻ hơn so với các mặt hàng chạy theo xu hướng của Zara. Thương mại điện tử chiếm 11% doanh số của Fast Retailing cho năm tài chính 2019, đồng thời công ty đặt mục tiêu nâng tỷ lệ này lên 30%. Đối với Inditex, công ty có doanh số bán hàng lớn hơn Fast Retailing, thương mại điện tử chiếm 14% tổng doanh thu trong năm tài chính 2019.

Ra toàn cầu

Uniqlo đã chứng kiến ​​thành công phi thường trong việc nuôi dưỡng lòng trung thành của khách hàng Nhật Bản, nhưng khả năng phát triển thì còn hạn chế. Thị trường nội địa của Uniqlo đã bão hòa và thu hẹp khi dân số già giảm. Fast Retailing coi châu Á là động lực tăng trưởng của nó.

Yanai nói rằng Trung Quốc đại lục sẽ "sớm" đứng đầu trong tổng số 814 cửa hàng tại Nhật Bản, bao gồm cả các cửa hàng nhượng quyền thương mại. Uniqlo có 782 cửa hàng tại đại lục tính đến cuối tháng 9. Con số này đã vượt qua Nhật Bản về số lượng cửa hàng do công ty trực tiếp điều hành, cũng như vượt qua số lượng cửa hàng của H&M và Zara ở Trung Quốc.

Trung Quốc từ lâu cũng là trung tâm sản xuất chính cho Fast Retailing và cũng là thị trường trọng điểm của công ty. Fast Retailing thành lập cơ sở sản xuất đầu tiên tại Thượng Hải vào năm 1999, trước khi khai trương các cửa hàng đầu tiên vào năm 2002. Trong số các nguồn cảm hứng của Yanai có là thương hiệu Giordano trụ sở tại Hồng Kông do Jimmy Lai thành lập, cũng như các thương hiệu phương Tây như Next và The GAP .

Điều hành một doanh nghiệp trên toàn châu Á có thể gặp khó khăn. Từng học chính trị và kinh tế khi còn là sinh viên, Yanai có một cái nhìn cụ thể về thế giới, theo như ông ấy nói, đang chuyển từ phương Tây làm trung tâm sang châu Á. Nhật Bản và các doanh nghiệp của họ không thể đứng về phía nào. "Nhật Bản đang ở giữa thế giới", Yanai nói. Nhật Bản có thể là cầu nối cho cả hai bên, nhưng trong trường hợp xấu nhất, [Nhật Bản] sẽ là lá chắn cho hàng phòng thủ của Hoa Kỳ", ông nói thêm.

Để dẫn dắt sự thay đổi, "những người làm kinh doanh phải có quan điểm lịch sử, hoặc một cái gì đó như thế giới quan. Người Hoa ở nước ngoài vẫn có sức mạnh kinh tế [ở Đông Nam Á] và bạn phải hợp tác với họ", ông nói.

Uniqlo hiện có khoảng 60 cửa hàng ở Bắc Mỹ và 100 cửa hàng ở Châu Âu. Các cửa hàng ở các thành phố quan trọng như New York, Milan và Paris đã trở thành một phần của thương hiệu toàn cầu. Mặc dù trong năm 2013, công ty có kế hoạch sẽ mở 200 cửa hàng tại Hoa Kỳ vào năm 2020, nhưng công ty đang phải vật lộn để có được lợi nhuận tại quốc gia này và cho đến nay tại đây đã có khoảng 50 cửa hàng.

Theo Yanai, sẽ có một số điều chỉnh đối với các cửa hàng vật lý của họ khi nhà bán lẻ đối mặt với đại dịch. Tại Nhật Bản, thị trường lớn nhất của Uniqlo, ông cho biết khoảng 1/3 trong số hơn 800 cửa hàng sẽ được 'đổi mới' về mẫu mã hoặc địa điểm.

“Một trong những thay đổi lớn trong lối sống của [người tiêu dùng] là họ mua sắm ở các khu vực lân cận,” Yanai nhận xét và nói thêm rằng nhiều cửa hàng có thể chuyển từ các trung tâm bán lẻ đến các khu dân cư nông thôn. Ông giải thích: “Doanh số và giá đất không tương quan. Các cửa hàng ở trung tâm thành phố rất quan trọng để thu hút khách du lịch, nhưng "khách du lịch đến trong tương lai có thể không mua sắm nhiều như trước đây".

Các sản phẩm Uniqlo không được bán trên nền tảng thương mại điện tử Amazon của Hoa Kỳ. Yanai đề cập đến Amazon và cả Tập đoàn Alibaba của Trung Quốc cho biết: “Chúng tôi gần gũi với tất cả họ. Công ty sử dụng các dịch vụ của Amazon như điện toán đám mây, nhưng Uniqlo có rất ít lợi ích khi trở thành một trong nhiều thương hiệu trên các trung tâm mua sắm trực tuyến của những người khác, ông nói.

Fast Retailing đã khẳng định danh tiếng của mình khi trở thành một 'ngành bán lẻ tiêu dùng kỹ thuật số mới' trong những năm gần đây, với nỗ lực đầy tham vọng nhằm số hóa và chuyển đổi tất cả các bộ phận trong chuỗi cung ứng của mình. Những mục tiêu đó 'phải tăng tốc, dù có hay không virus corona', Yanai nhấn mạnh.

Kể từ khi mở một nhà kho tự động để bán hàng thương mại điện tử ở quận Ariake của Tokyo vào năm 2018, công ty đã thiết lập nhà kho thứ hai ở Nhật Bản trong năm nay. Nó cũng đang có kế hoạch mở các kho tương tự ở các thị trường khác.

Uniqlo năm ngoái đã vào Việt Nam và Ấn Độ, đây được coi là một động lực tăng trưởng tiềm năng khác của công ty. Tính đến cuối tháng 9, Uniqlo có 251 cửa hàng ở Đông Nam Á, Ấn Độ và Úc. Năm ngoái, Yanai nói với Nikkei rằng ông dự đoán doanh số bán hàng ở Đông Nam Á cuối cùng sẽ đạt mức tương đương với Trung Quốc.

Sự lạc quan của Yanai đối với sự phát triển một phần lớn đến từ niềm tin của ông vào sự phát triển của tầng lớp trung lưu châu Á. "Chúng tôi sẽ thành lập nhiều cửa hàng hơn trước đây. Đông Nam Á là một 'mỏ vàng đặc biệt'. Khu vực này sẽ tạo ra tốc độ tăng trưởng cao, mặc dù một số nơi đang chậm lại vì COVID-19", Yanai nói.

Yanai cũng được kỳ vọng về châu Á trong việc chiêu mộ nhân tài. Ông nói: "Ở Ấn Độ, chúng tôi tuyển dụng rất nhiều sinh viên mới tốt nghiệp, và tất cả mọi người đều rất tươi sáng".

Trong khi Mỹ và châu Âu có đầy rẫy các đối thủ cạnh tranh bán các mặt hàng cơ bản giá rẻ, các thị trường mới nổi vẫn là chiến trường mới chưa có người chiến thắng rõ ràng. Kensuke Kojima, một nhà tư vấn bán lẻ thời trang, cũng cho rằng Uniqlo có lợi thế hơn Zara và H&M ở châu Á vì nó thường được thiết kế cho hình thể người châu Á.

Yanai đã suy nghĩ về những loại người tiêu dùng sẽ xuất hiện sau đại dịch. Yanai nói: “Thực tế là virus corona lây lan quá nhanh là bằng chứng cho thấy thế giới không bị phân chia. Thay vì chỉ cô lập mọi người, COVID-19 đã khiến mọi người nhận ra rằng 'chủ nghĩa đơn phương hay chủ nghĩa song phương đều là không tốt'. Đó sẽ là tiêu chuẩn mới".

"Mọi người bắt đầu nghĩ về sự sống và cái chết. Là một nhà lãnh đạo doanh nghiệp bán lẻ, bạn luôn cần phải nhận thức được những thay đổi của người tiêu dùng. Điều đó phản ánh trong các phần khác nhau của cuộc sống", ông nói.

Bài liên quan

Việt Nam là một trong những thị trường hiếm hoi của Uniqlo có dấu hiệu phục hồi

Tỷ phú giàu nhất Nhật Bản kiếm được hơn 9 tỷ USD nhờ khách hàng trở lại mua sắm tại Uniqlo

Uniqlo đang 'ngồi' trên đống tiền mặt trị giá 10 tỷ USD

Ông chủ Uniqlo vượt CEO SoftBank trở thành người giàu nhất Nhật Bản