Sự thay đổi về cơ chế, chính sách là một trong những nguyên nhân khiến hoạt động buôn bán, xuất nhập khẩu tại cửa khẩu quốc tế Lao Bảo giảm cực mạnh trong những năm qua.

Theo đó, từ tháng 10/2014, Thông tư 109 ra đời, hàng hóa nhập vào hay xuất đi từ Khu kinh tế đặc biệt Lao Bảo đều phải chịu thuế. Điều đó đồng nghĩa hàng hóa phải chịu thuế 2 lần. Rào cản chính sách làm cho nhiều doanh nghiệp tại đây phải đóng cửa. 

Bên cạnh những vường mắc về thuế nhập nhẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, việc quy hoạch và xây dựng cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, phí cao cũng là những nguyên nhân được các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Trị xác định để tìm giải pháp tháo gỡ.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị, ông Nguyễn Đức Chính cho biết: Với mục tiêu của nghiên cứu mà các nhà chức trách của địa phương có các cửa khẩu thông qua biên giới ngồi lại với nhau là để phân tích sâu về tạo thuận lợi thương mại biên giới đối với các mặt hàng nông sản/vật tư nông nghiệp tại cả 2 phía của khu vực cửa khẩu của 3 cặp tỉnh liền kề, gồm Savannakhẹt và Quảng Trị, Khammouane và Nakhon Phanom, Kayin và Tak; mở rộng ra khu vực biên giới của cặp tỉnh Savanna khẹt và Mukdahan ở quy mô nhỏ.

Kết quả phát hiện chính về những thách thức/rào cản được tổng hợp theo 5 chủ điểm, gồm: khối lượng thương mại hàng nông sản; các biện pháp phi thuế quan; hợp tác kinh doanh qua biên giới; thủ tục thông quan và cơ sở hạ tầng phục vụ vận tải.

Theo đó, các đại biểu đã tập trung nghiên cứu, thảo luận, thống nhất cao về các chủ đề, các kế hoạch hành động do các tư vấn quốc tế của Viện Mê Kông đề xuất. Trong đó, tập trung xây dựng các tiêu chuẩn chung để đảm bảo sự minh bạch về thủ tục và các loại phí. Cẩm nang hướng dẫn cụ thể từng nước về thuế sản xuất nông nghiệp cho các nhà đầu tư trong nước và quốc tế. Cẩm nang hướng dẫn song phương về đầu tư kinh doanh qua biên giới.

Dù các ngành chức năng tại cửa khẩu quốc tế Lao Bảo và La Lay đã đưa ra nhiều giải pháp thu hút người và phương tiện qua cửa khẩu, nhưng khung cảnh vắng vẻ vẫn diễn ra.

Thu hút đầu tư và thu ngân sách tại Quảng Trị trong hơn 2 năm qua đang bị ảnh hưởng trước tình hình xuất nhập khẩu hàng hóa, cũng như lượng người xuất nhập cảnh giảm mạnh tại cửa khẩu quốc tế Lao Bảo và La Lay. Hình ảnh sầm uất tại các cửa khẩu này chỉ còn trong quá khứ, thay vào đó là khung cảnh đìu hiu.

Theo lực lượng chức năng tại cửa khẩu, nguyên nhân của tình trạng trên là nước bạn Lào thực hiện 2 chỉ thị hạn chế lao động nước ngoài, cũng như xuất khẩu lâm sản đã phần nào tác động đến lao động Việt Nam. Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp đang khó khăn về thị trường xuất nhập khẩu.

Cửa khẩu không còn sôi động, người dân buôn bán ế ẩm, vì vậy, tỉnh Quảng Trị cần có phương án và quyết sách thiết thực hơn để tháo gỡ khó khăn đối với 2 cửa khẩu này.