Một cuộc chuyển giao 'dài hơi' liệu có đang giết chết kế hoạch Brexit?

Người dân Anh đang dần rời xa khỏi chủ đề Brexit.

• Chính quyền thủ tướng Theresa May nhất trí cho một quá trình Brexit dài hơi.
• Người lao động mong muốn nước Anh tiếp tục ở lại thị trường chung và duy trì liên minh thuế quan trong suốt thời gian chuyển giao.
• Cuộc chuyển giao dài hơi có thể khiến cho Brexit ít có khả năng thành hiện thực.
• Nước Anh đang dần trở nên tự do hơn, trung tâm hơn và ít “Châu Âu” hơn sau mỗi năm trôi qua.
• Người ủng hộ Brexit lo sợ một cuộc chuyển giao quá dài có thể dẫn tới kế hoạch Brexit bị hủy bỏ hoàn toàn.

Những nỗi sợ này có vẻ như đã đi quá xa. Sau tất cả, những bộ trưởng kêu gọi gia hạn thời gian chuyển giao hiển nhiên không phải là một phần của những âm mưu lớn lao nhằm ngăn chặn Brexit. Hiển nhiên, theo tờ Financial Times, những lời kêu gọi kéo dài thời hạn chuyển giao chủ yếu đến từ những người ủng hộ Brexit trong chính quyền chứ không phải từ những người muốn ở lại EU.

Bản thân những tiếng nói hợp lý hơn trong chính phủ cũng hiểu rằng một quá trình Brexit quá khắc nghiệt sẽ đẩy chiến dịch này tới bờ vực thẳm, không chỉ đối với nền kinh tế mà còn đối với cả toàn bộ chiến dịch Brexit họ đã dành cả cuộc đời chính trị của mình để theo đuổi.

Tuy nhiên, mặc dù ý định ban đầu về việc kéo dài thời gian chuyển giao không hề nhằm mục đích ngăn cản Brexit, kết quả của sự kéo dài này có thể dẫn tới điều này. Trên thực tế, có rất nhiều những lý do khiến người ta tin rằng một cuộc chuyển giao dài có thể, như những gì người ủng hộ Brexit lo sợ, cuối cùng sẽ dẫn tới sự kết thúc đối với giấc mơ Brexit.

Thời gian

Một trong những lý do khiến cho ông David Cameron gặp phải nhiều áp lực khi tổ chức cuộc trưng cầu dân ý trước Hội đồng châu Âu chính là nỗi sợ rằng họ không có đủ thời gian. Trong một thập kỷ trở lại đây, nước Anh đã dần trở thành một đô thị phát triển, đa quốc gia với xã hội tự do, tuy nhiên trong những năm trước cuộc trưng cầu dân ý, người dân trở nên ngày càng quan ngại về mối quan hệ giữa nước Anh với EU, được cho là đã chạm đáy trong lịch sử mối quan hệ này.

Theo đánh giá của Ipsos Mori, tại một thời điểm ngắn ngủi, ngay sau khi Cameron trở thành Thủ tướng, chỉ có 1% người Anh nhận thấy châu Âu là một trong những vấn đề quan trọng nhất mà đất nước này phải đối mặt.

Theo nhiều cách, cuộc trưng cầu dân ý năm ngoái là chút hy vọng cuối cùng và đẹp nhất của những người ủng hộ Brexit. Đối lập với niềm tin của ông Cameron rằng một cuộc bỏ phiếu sẽ làm dịu nhiệt cho những vấn đề châu Âu tại nước này, trên thực tế, nó lại khơi mào cho một sự bùng nổ chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ.

Xã hội Anh hiện nay đang rất quan tâm đến vấn đề châu Âu nhưng mối lo ngại này chủ yếu chỉ đến từ bản thân cuộc trưng cầu dân ý rời châu Âu. Nếu ông Cameron phớt lờ lời kêu gọi từ Đảng của ông và không kêu gọi bỏ phiếu thì Brexit đã không trở thành một vấn đề đối với đại đa số người dân Anh.

Cuộc bỏ phiếu Brexit đang dần hết hạn

Một trong những sai lầm lớn nhất mà ông Camaron đã mắc phải khi khởi xướng cuộc trưng cầu dân ý Brexit chính là việc không cho phép những thanh niên 16-18 tuổi được phép tham gia. Mọi đánh giá đều chỉ ra rằng những người trẻ có xu hướng bỏ phiếu ở lại EU trong khi những người lớn tuổi ủng hộ việc rời đi.

Với kết quả cuối cùng ở mức quá sít sao, việc cho người trẻ được phép tham gia trưng cầu dân ý có thể đã thay đổi được tình thế. Tuy nhiên, vấn đề không chỉ ở tuổi tác của những người mong muốn ở lại, mà là việc đất nước đang dần không còn thuộc về những người Brexit, điều này mới thực sự đe dọa đến chiến dịch này. Nói một cách thẳng thắn, một trong những nỗi lo với Brexit chính là việc những người ủng hộ nó đang chết dần.

Điều này có thể thấy rõ nhất qua một đánh giá mới đây của YouGov, chỉ ra rằng phần lớn những người dưới 50 tin rằng nước Anh đã sai lầm khi lựa chọn rời EU, với khoảng 64% những người 18-24 tuổi cũng đồng ý với ý kiến trên. Nếu nước Anh dự tính chấp nhận một giai đoạn chuyển tiếp kéo dài 4 năm với EU, đó sẽ là khoảng thời gian phù hợp nhất trong một thập kỷ từ cuộc bỏ phiếu cho tới ngày nước Anh thực sự rời đi.

Tại thời điểm đó, nền chính trị Anh sẽ có những chuyển biến đặc biệt. Trong khi các cử tri Anh có vẻ đồng tình với kế hoạch Brexit trong năm ngoái, điều này cũng không đảm bảo rằng họ vẫn giữ nguyên quan điểm này khi đến năm 2023.

Hối hận vì Brexit

Cho đến lúc này, những cuộc khảo sát ý kiến vẫn chưa chỉ ra bất kỳ sự dịch chuyển lớn lao nào giữa những người ủng hộ việc ở lại EU kể từ cuộc bỏ phiếu. Tuy nhiên, điều này vẫn hoàn toàn có thể thay đổi. Với một nền kinh tế tiền Brexit đang dần bộc lộ những khả năng sụt giảm cao và những lúng túng trong những buổi đàm phán Brexit của Chính phủ Anh, có thể tưởng tượng được tương lai người dân Anh có khả năng cao sẽ xa rời dần với ý tưởng Brexit. Nếu chúng ta học được điều gì trong những năm vừa qua thì đó chính là xã hội đang trong thời kỳ nhạy cảm và dễ thay đổi đối với những vấn đề chính trị. Mặc dù có vẻ như sẽ không có biến động nào đủ lớn để thực sự chấm dứt Brexit, chúng ta vẫn có thể mường tượng được viễn cảnh về những yêu cầu ngày càng tăng cho một chiến dịch Brexit nhẹ nhàng và chậm rãi hơn. Nếu tiêu đề báo trong những năm tiếp theo chỉ tràn ngập những báo cáo về việc các công ty rời khỏi nước Anh, trong bối cảnh đàm phán Brexit đang dần tan rã, người ta sẽ ngày càng mong muốn trì hoãn hoặc làm chiến dịch Brexit trở nên nhẹ nhàng hơn. Điều này, kết hợp với những thay đổi về cơ cấu dân số nhắc tới ở trên, và qua một thời gian chuyển giao dài có thể sẽ đưa những cuộc tranh luận về Brexit trở lại điểm xuất phát.

Nhưng thay đổi ở 'thượng tầng'

Phía Đảng lao động tuần vừa qua đã đưa ra tuyên bố quan trọng theo đó họ mong muốn nước Anh tiếp tục ở lại thị trường chung và duy trì liên minh thuế quan trong suốt thời gian chuyển giao và thậm chí là cả thời gian sau đó.

Điều này không chỉ thể hiện mong muốn giúp đoàn kết Đảng lao động trước một vấn đề lớn đang chia rẽ họ mà còn cho thấy người ta đang dần dịch chuyển từ thế ủng hộ việc đối đầu cứng rắn của bà Thereasa May sang việc ủng hộ việc ra đi nhẹ nhàng hơn của ông Jeremy Corbyn. Với khả năng cao Đảng lao động đang nhận nhiều sự ủng hộ để thành lập chính phủ tiếp theo, tương lai của giấc mơ Brexit đang trở nên mơ hồ hơn bao giờ hết.

Một phần là vì thực tế này mà rất nhiều đảng viên đảng bảo thủ vẫn còn phản đối việc lật đổ bà Theresa May. Sự sợ hãi giữa các nghị sỹ Tory là bất cứ sự thay đổi lãnh đạo nào cũng sẽ buộc một cuộc tổng tuyển cử sớm, và đồng thời sẽ đưa Corbyn lên nắm quyền và đạp bỏ toàn bộ kế hoạch Brexit vào bóng tối.

Niềm tin này đã đoàn kết các nghị sĩ Tory từ khắp đảng phái và là yếu tố lớn nhất giữ bà May ở lại phố Downing. Nói một cách đơn giản, các nghị sĩ Tory muốn bà May ở lại, chỉ với hy vọng rằng trong thời gian này, một điều gì đó mới mẻ sẽ xảy đến. Nhưng chỉ đơn giản bám vào sự lạc quan đó vì lo sợ sự thay đổi sẽ tạo ra điều tệ hơn, đây hoàn toàn không phải là một chiến lược chính trị của người chiến thắng. Và như những tháng và năm trôi qua, các lực lượng có thể loại bỏ May từ Downing Street và giữ Anh ở EU lại đang có xu thế ngày càng gia tăng.

(Theo Businessinsder)