Chiều 9/9, tại phiên họp thứ 37, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về sự cần thiết ban hành nghị quyết về quản lý và sử dụng nguồn thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Trình bày báo cáo của Đoàn công tác (Ủy ban Thường vụ Quốc hội) về vấn đề này, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho giai đoạn từ 1/1/2018 đến nay việc quản lý, sử dụng nguồn thu từ thoái vốn, cổ phần hoá được thực hiện thống nhất thông qua quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp.

Tình hình thu, chi quỹ, theo báo cáo của Bộ Tài chính, số dư đến 1/1/2013 là 16.215 tỷ đồng, trong giai đoạn 2013-2018, tổng số thu là 257.497 tỷ đồng (trong đó 186.534 tỷ đồng thu từ cổ phần hóa, chuyển nhượng vốn nhà nước).

Tổng số chi là 221.643 tỷ đồng (trong đó nộp 155.000 tỷ đồng vào ngân sách nhà nước. Phần còn lại 66.643 tỷ đồng thực hiện chi hỗ trợ lao động dôi dư, chi bổ sung vốn điều lệ cho doanh nghiệp nhà nước, chi đầu tư bổ sung vốn để duy trì tỷ lệ phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp). Số dư bằng tiền tại thời điểm ngày 31/12/2018 là 52.067 tỷ đồng.

Theo báo cáo, cơ chế quản lý nguồn thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp bị điều chỉnh bởi nhiều nhóm văn bản quy phạm pháp luật khác nhau, thiếu sự thống nhất, một số văn bản dưới luật trái với quy định của luật.

Chẳng hạn, trong khi Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 quy định các khoản thu hồi vốn ngân sách đầu tư tại các tổ chức kinh tế thuộc Trung ương hoặc địa phương được xác định tương ứng là nguồn thu của ngân sách Trung ương hoặc ngân sách địa phương, thì quy chế ban hành kèm theo quyết định số 21/QĐ-TTg ngày 10/5/2012 của Thủ tướng lại quy định tiền thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước được thu tập trung về Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp.

Điều này đã gây khó khăn cho một số địa phương trong quản lý, sử dụng nguồn thu từ thoái vốn, cổ phần hóa. Cụ thể, Hà Nội đang "treo" số tiền thu từ sắp xếp, cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước trên tài khoản tạm thu tương ứng là 8.416,485 tỷ đồng (tính đến 30/6/2019) và TP.HCM là 1.789,373 tỷ đồng (tính đến 31/12/2017). Trong khi đó, nhu cầu chi ngân sách rất cấp thiết.

Ngoài ra, theo báo cáo đánh giá của Kiểm toán Nhà nước, việc quản lý, sử dụng quỹ cũng còn một số bất cập, như: Tổng công ty Tàu thủy và Tổng công ty lương thực miền Nam sử dụng quỹ vào hoạt động kinh doanh nhưng thua lỗ, tiềm ẩn rủi ro mất vốn.

Tổng công ty Giấy Việt Nam sử dụng nguồn thu từ cổ phần hóa để tăng vốn điều lệ 21 tỷ đồng nhưng chưa có sự chấp thuận của Thủ tướng, Bộ Tài chính chưa kịp thời báo cáo Thủ tướng về việc quyết toán và chuyển số dư về Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp tại các tập đoàn, tổng công ty năm 2017...

Từ những bất cập này, Đoàn công tác kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội không cần thiết ban hành Nghị quyết của Quốc hội về quản lý và sử dụng nguồn thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, vì các quy định liên quan đến quản lý và sử dụng nguồn thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã được quy định tại Luật Ngân sách nhà nước.

Để đồng bộ với nội dung thu, chi trong Luật Ngân sách nhà nước, Đoàn Công tác đề nghị xem xét đưa vào chương trình xây dựng luật năm 2020 sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp năm 2014 (Luật số 69).

Theo đó, điều này vừa sửa đổi được một số bất cập hiện nay của Luật số 69 vừa bảo đảm được việc không ban hành quá nhiều văn bản quy định về cùng một nội dung, dẫn đến mâu thuẫn, chồng chéo, đồng thời tuân thủ đúng quy định tại điều 55 của Hiến pháp.

Phát biểu tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng khẳng định sự ban hành nghị quyết là cần thiết, nếu để đến 2020 sửa đổi, bổ sung Luật số 69 như đề nghị của Đoàn công tác thì quá muộn.

Tuy nhiên, các ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình với quan điểm của Đoàn Công tác là không cần thiết ban hành Nghị quyết của Quốc hội về quản lý và sử dụng nguồn thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Vì, các quy định liên quan đến quản lý và sử dụng nguồn thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã được quy định tại Luật Ngân sách nhà nước.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng chưa thực hiện đúng Luật Ngân sách Nhà nước và cần phải hiểu đúng Nghị quyết của Trung ương, đó là quy định thu ngân sách tập trung, không đưa vào ngân sách chi thường xuyên, nhưng dành một phần cho chi đầu tư, phát triển.

Theo Chủ tịch Quốc hội, Hiến pháp đã quy định rất rõ tất cả các khoản thu của Nhà nước phải được đưa vào ngân sách Nhà nước, tất cả khoản chi của Nhà nước phải được dự toán và chi theo dự toán.

"Tại sao chúng ta thành lập ra một quỹ tài chính nhà nước nằm ngoài cân đối? Chưa kể đây là số tiền lớn, nên tất cả phải đưa vào ngân sách để dự toán chi, không thể đưa cho doanh nghiệp, một tổ chức thu - chi. Thực hiện như vậy là sai so với Hiến pháp", bà Nguyễn Thị Kim Ngân nêu vấn đề.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, không cần thiết ban hành Nghị quyết của Quốc hội về quản lý và sử dụng nguồn thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, thậm chí không cần thiết phải sửa đổi Luật số 69. Bà cũng nhấn mạnh, cần phải quản lý theo đúng quy định của Luật Ngân sách nhà nước, không thể để ngoài ngân sách và thành lập Nghị quyết này.

Phát biểu kết thúc nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất khẳng định hệ thống pháp luật hiện nay là đầy đủ, nhất là quy định rất cụ thể tại Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015 cũng như Luật số 69

Do vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Đoàn Công tác thấy rằng không cần thiết phải ban hành một nghị quyết về vấn đề này và cũng chưa cần phải sửa Luật số 69/2014/QH13.

"Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ thực hiện nghiêm theo quy định của pháp luật có liên quan, trong đó có Luật Ngân sách Nhà nước. Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ thực hiện các nhiệm vụ của mình theo đúng thẩm quyền được quy định trong luật", ông Phùng Quốc Hiển kết luận.

Bài liên quan

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến sửa hàng loạt quy định về đầu tư, kinh doanh

Hà Nội và TP.HCM 'treo' hơn 10.000 tỷ từ cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước

Cổ phần hóa: Vẫn giằng xé giữa các mục tiêu

93 doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa đến hết năm 2020