Đó là khẳng định của Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Bùi Ngọc Lam tại cuộc họp báo thường kỳ của Chính phủ vào chiều 1/3.

Ông Bùi Ngọc Lam cho biết Thanh tra Chính phủ đã công khai kết luận dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO). Kết luận thanh tra có nhiều nội dung, kể cả những giải pháp nhằm tháo gỡ, khắc phục.

"Thanh tra Chính phủ cũng chuyển kết luận sang Ủy ban Kiểm tra Trung ương để cơ quan này xem xét xử lý lãnh đạo, cán bộ có liên quan theo thẩm quyền. Đồng thời phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an để xem xét xử lý", Phó Tổng Thanh tra Chính phủ thông tin.

Dự án hơn 8.100 tỷ "đắp chiếu", rỉ sét

Theo kết luận thanh tra, dự án cải tạo mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Gang thép Thái Nguyên có tổng mức đầu tư là 3.843 tỷ đồng được Chính phủ giao Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS) tổ chức thẩm định, xem xét phê duyệt, còn Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO) là chủ đầu tư.

Dự án gồm 2 gói thầu chính là gói thầu mỏ sắt Tiến Bộ đã hoàn thành đưa vào sử dụng với giá trị thanh toán là 442 tỷ đồng và gói thầu thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ và thi công xây dựng công trình (gọi tắt là EPC) dây chuyền công nghệ luyện kim trị giá 160,9 triệu USD đấu thầu rộng rãi. Đơn vị trúng thầu là Tập đoàn xây lắp luyện kim Trung Quốc (MCC).

Tháng 7/2007, TISCO và Công ty Tập đoàn xây lắp luyện kim Trung Quốc ký hợp đồng, trong đó cam kết giá hợp đồng tổng thầu EPC là gần 161 triệu USD, không thay đổi trong suốt quá trình thực hiện. Trong đó, giá trị tư vấn, thiết kế là 3,1 triệu USD, phần thiết bị là 114 triệu USD, còn phần xây dựng và lắp đặt là gần 43 triệu USD. Thời gian thực hiện hợp đồng 30 tháng tính từ tháng 9/2007.

Sau khi ký hợp đồng, MCC được tạm ứng 35,6 triệu USD và cùng với TISCO ký 10 phụ lục điều chỉnh nhiều nội dung quan trọng của hợp đồng EPC. Ngày 15/5/2013, Chủ tịch HĐQT TISCO ký quyết định phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án là 8.104 tỷ đồng (tăng 4.261 tỷ đồng). Thời gian thực hiện đến hết năm 2014 đi vào hoạt động. Nhưng gói thầu EPC đã tạm dừng thi công từ năm 2013, các hạng mục đều chưa hoàn thành.

Cơ quan thanh tra cho rằng chủ trương đầu tư dự án là phù hợp với yêu cầu thực tế. Tuy nhiên, quá trình thực hiện dự án, các đơn vị và cá nhân liên quan trong đó có TISCO, MCC, VNS và Bộ Công Thương đã có những khuyết điểm, sai phạm.

Đến thời điểm thanh tra, tổng giá trị TISCO đã thanh toán cho dự án là 4.421 tỷ đồng; tổng dự nợ gốc, lãi vay ngân hàng phải trả là 3.896 tỷ đồng (hiện lãi vay phải trả trên 40 tỷ đồng/tháng), trong đó thanh toán cho MCC trên 92% giá trị hợp đồng nhưng các hạng mục của dự án đều chưa hoàn thành.

Ngoài ra, TISCO đã thanh toán thay MCC tiền thuế 11,6 triệu USD, thanh toán chi phí xếp dỡ, bảo quản thiết bị 4,7 tỷ đồng vượt giá trị hợp đồng. Trong khi đó MCC chưa chuyển đủ thiết bị, cung cấp nhiều máy móc thiết bị sai khác về xuất xứ, thông số kỹ thuật, không phù hợp với quy chuẩn Việt Nam với giá trị xác định bước đầu là 38,8 triệu USD.

Hiện, một số thiết bị đã rỉ sét, hư hỏng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ, chất lượng dự án, thiệt hại vốn đầu tư.

Thanh tra Chính phủ kết luận TISCO đã lập báo nghiên cứu tiền khả thi chưa đủ cơ sở trình. Đặc biệt, TISCO điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án lên 8.100 tỷ không đúng quy định. Khi các bộ, ngành cho rằng không có cơ sở điều chỉnh nhưng TISCO vẫn làm là cố ý vi phạm các quy định pháp luật về đầu tư. Những vi phạm trên của TISCO có dấu hiệu cố ý làm trái các quy định của pháp luật, buông lỏng quản lý, gây thất thoát vốn đầu tư.

Chuyển Bộ Công an điều tra 4 nội dung vi phạm

Từ những vi phạm được kết luận, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an điều tra 4 vi phạm có dấu hiệu hình sự, trong đó có việc Tổng giám đốc TISCO và một số cán bộ thuộc TISCO, VNS, Bộ Công Thương có liên quan trong việc ký các biên bản thỏa thuận phân chia, chuyển công việc phần thi công xây dựng; thanh toán theo đơn giá điều chỉnh không đúng hợp đồng EPC làm phát sinh tăng tổng mức, gây thất thoát vốn đầu tư.

Thanh tra Chính phủ cũng chuyển hồ sơ, tài liệu cho cơ quan điều tra về việc Tổng Giám đốc TISCO và một số cán bộ liên quan trong việc ký các phụ lục hợp đồng EPC và một số văn bản tiếp nhận nhiều loại máy móc thiết bị không đúng chủng loại, thông số kỹ thuật, nguồn gốc xuất xứ và thanh toán nhiều khoản tiền cho MCC, các nhà thầu phụ, các tổ chức tư vấn vi phạm quy định.

Nội dung cuối được kiến nghị điều tra là việc VINAINCON lập dự toán phần xây dựng công trình theo đơn giá điều chỉnh thiếu căn cứ, vi phạm hợp đồng, làm phát sinh tăng tổng mức đầu tư và bán thầu hưởng phí trái pháp luật.

Ngoài ra, Thanh tra đề nghị Thủ tướng giao Văn phòng Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính theo thẩm quyền chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan. Bên cạnh đó, cơ quan này sẽ gửi kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với cán bộ, đảng viên thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý liên quan đến khuyết điểm, sai phạm.

Về kinh tế, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công Thương chỉ đạo VNS và TISCO thu hồi của MCC 11,6 triệu USD tiền thuế TISCO đã nộp, 4,7 tỷ đồng chi phí xếp dỡ, bảo quản thiết bị, 38,8 triệu USD giá trị thiết bị máy móc cung cấp, sai khác về quy cách chủng loại, xuất xứ và 10 triệu USD tiền bảo lãnh thực hiện hợp đồng… VINAINCON phải nộp 3,6 tỷ đồng vào ngân sách là khoản bán thầu không đúng quy định.

Ngày 20/2, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình yêu cầu các đơn vị, cá nhân liên quan thực hiện theo kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ về dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Gang thép Thái Nguyên.

Bài liên quan

Ngân hàng nào "nướng" ngàn tỉ đồng vào dự án Gang thép Thái Nguyên?

Dự án gang thép Thái Nguyên: Chuyển cơ quan điều tra việc Vinaincon bán thầu hưởng phí trái quy định

Dự án Gang thép Thái Nguyên: 'Hành trình' đội vốn lên 8.100 tỷ đồng

Gang thép Thái Nguyên giải trình mối quan hệ giữa công ty Trung Dũng và ngân hàng BIDV thời Trần Bắc Hà