Chiều 11/1, với 469/474 (93,99%) đại biểu tán thành, Quốc hội thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, gồm các đoạn từ Bãi Vọt (Hà Tĩnh) đến Cam Lộ (Quảng Trị), từ Quảng Ngãi đến Nha Trang (Khánh Hòa) và từ Cần Thơ đến Cà Mau.

2 giai đoạn và 12 dự án thành phần

Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 được kỳ vọng hoàn thành đưa vào khai thác đồng bộ tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông; kết nối các trung tâm kinh tế, chính trị, các khu kinh tế, khu công nghiệp trọng yếu, đặc biệt là các vùng kinh tế trọng điểm. Qua đó, từng bước hoàn thiện kết cấu hạ tầng đồng bộ với các công trình hiện đại, tạo sức lan tỏa cao để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng - an ninh; góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đã được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đề ra.

Giai đoạn 2021-2025, dự án đầu tư khoảng 729 km, chia thành 12 dự án thành phần vận hành độc lập theo hình thức đầu tư công.

Dự ánd được áp dụng các công nghệ tiên tiến, hiện đại, bảo đảm yêu cầu an toàn, đồng bộ, chất lượng và hiệu quả. Khuyến khích ứng dụng công nghệ cao trong tổ chức thi công, thích ứng với biến đổi khí hậu. Thực hiện hình thức thu phí tự động không dừng trong khai thác, vận hành.

Để thực hiện dự án, sơ bộ nhu cầu sử dụng đất khoảng 5.481 ha, trong đó đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên khoảng 1.532 ha, đất rừng phòng hộ khoảng 110 ha, đất rừng sản xuất khoảng 1.436 ha. Giải phóng mặt bằng các dự án thành phần theo quy mô 6 làn xe, riêng đối với các dự án thành phần Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau giải phóng mặt bằng theo quy mô 4 làn xe.

Tổng mức đầu tư của dự án là 146.990 tỷ đồng. Trong đó, giai đoạn 2021 - 2025 bố trí 119.666 tỷ đồng cân đối điều hòa từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 và nguồn vốn ngân sách Nhà nước để phát triển kết cấu hạ tầng theo nghị quyết của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ  hương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Còn giai đoạn 2026-2030, dự án được bố trí 27.324 tỷ đồng.

Về tiến độ thực hiên, trong năm nay, dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông sẽ được chuẩn bị đầu tư, thực hiện từ năm 2021, cơ bản hoàn thành năm 2025 và đưa vào khai thác, vận hành từ năm 2026.

Tiếp tục nghiên cứu và tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội

Tại kỳ họp bất thường lần thứ I Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã cho ý kiến tại tổ và hội trường về chủ trương đầu tư dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025. Qua tổng hợp có 226 lượt ý kiến phát biểu tại tổ, 21 ý kiến phát biểu tại hội trường. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có báo cáo về một số vấn đề mà các đại biểu đã cho ý kiến.

Cụ thể, về tổng mức đầu tư, theo sơ bộ tổng mức đầu tư của dự án thì bình quân 175,4 tỷ đồng/km chưa bao gồm chi phí GPMB, tuy nhiên theo báo cáo của Kiểm toán nhà nước thì tổng mức đầu tư của một số dự án tương tự bình quân là 152,9 tỷ đồng/km. Do đó, sơ bộ tổng mức đầu tư của dự án giảm khoảng 16.330 tỷ đồng so với số liệu đề xuất của Chính phủ.

Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, theo quy định pháp luật, tại bước báo cáo nghiên cứu tiền khả thi chỉ xác định sơ bộ tổng mức đầu tư để ước tính chi phí đầu tư xây dựng dự án. Việc tính toán chính xác tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng công trình sẽ được tiếp tục thực hiện trong các bước tiếp theo (bước dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật), trên cơ sở điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn, khối lượng xây dựng, đơn giá, định mức tại thời điểm thực hiện. Thực tế, dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017-2020 tại bước nghiên cứu tiền khả thi sơ bộ tổng mức đầu tư là 118.716 tỷ đồng, đến bước nghiên cứu khả thi tổng mức đầu tư là 102.513 tỷ đồng. Theo báo cáo của Chính phủ, sơ bộ tổng mức đầu tư của dự án đã được xác định cơ bản phù hợp theo quy định pháp luật.

Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ trong bước nghiên cứu khả thi chỉ đạo các cơ quan liên quan khảo sát chi tiết về địa hình, địa chất... xây dựng chi tiết, chuẩn xác về các giải pháp thiết kế, biện pháp thi công, tính toán khối lượng, đơn giá chi tiết để lập dự toán xây dựng công trình, làm cơ sở để xây dựng giá gói thầu lựa chọn nhà thầu thi công. Đồng thời, để quản lý chặt chẽ về nguồn vốn, bảo đảm sử dụng tiết kiệm và hiệu quả nguồn vốn đầu tư, đề nghị các các cơ quan Thanh tra, Kiểm toán tăng cường công tác thanh tra, kiểm toán để tránh gây thất thoát, lãng phí vốn đầu tư.

Về nguồn vốn, Có ý kiến cho rằng không nên thể hiện giai đoạn 2021-2025 bố trí bao nhiêu vốn từ kế hoạch đầu tư công trung hạn, bao nhiêu vốn bố trí từ gói chính sách tài khóa, tiền tệ vì hiện nay danh mục dự án của gói chính sách tài khóa, tiền tệ chưa đáp ứng yêu cầu.

Trả lời vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy ý kiến đại biểu Quốc hội là xác đáng, xin tiếp thu và thể hiện trong Nghị quyết theo hướng giai đoạn 2021-2025 bố trí 119.666 tỷ đồng cân đối điều hòa từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và nguồn vốn ngân sách Nhà nước để phát triển kết cấu hạ tầng theo Nghị quyết của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Đồng thời, giao Chính phủ khẩn trương rà soát, hoàn thiện danh mục các dự án sử dụng nguồn vốn của chương trình, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi phân bổ vốn, bảo đảm điều hòa nguồn vốn đầu tư công nằm trong kế hoạch.

Bên cạnh đó, có một số ý kiến cho rằng, dự án được đề nghị bổ sung khoảng 72.000 tỷ đồng từ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, tuy nhiên việc giải ngân của dự án chủ yếu là trong các năm 2024 - 2025 là chưa phù hợp với mục tiêu của chương trình, do đó bổ sung làm rõ để bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn đầu tư.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh, để giải quyết vấn đề này, đề nghị Chính phủ xây dựng giải pháp điều hòa linh hoạt giữa các nguồn vốn theo hướng sẽ lựa chọn một số dự án đầu tư công trong danh mục đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 đã hoàn thiện thủ tục có khả năng giải ngân ngay và công tác GPMB cho dự án (19.097 tỷ đồng) để bố trí giải ngân trước trong các năm 2022 và 2023 bằng nguồn vốn thuộc chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Đối với nguồn vốn đầu tư công trung hạn 2021-2025 đã bố trí cho các dự án nêu trên sẽ được bố trí chuyển sang giải ngân cho các dự án cao tốc quan trọng quốc gia trong các năm 2024 và 2025.

Về cơ chế, chính sách đặc thù triển khai đầu tư dự án, đa số ý kiến thống nhất với đề xuất của Chính phủ đề nghị ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét quyết định chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng của dự án trong bước nghiên cứu khả thi.

Ngoài ra, có ý kiến đề nghị cần báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định để bảo đảm tính toàn diện của dự án; để bảo đảm tiến độ cho dự án nên áp dụng cơ chế đặc thù về chỉ định thầu một số gói thầu của dự án; có cơ chế đặc thù cho phép nhà thầu thi công được khai thác mỏ vật liệu phục vụ dự án không thông qua thủ tục cấp phép để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành dự án…. Về những vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội trong quá trình tổ chức thực hiện dự án.

Bài liên quan

Đại biểu Quốc hội: Đầu tư cao tốc vắng bóng tư nhân, cần xem xét lại chính sách PPP

Cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận sẵn sàng thông xe kỹ thuật

Suất đầu tư cao tốc Bắc - Nam quá cao ?

Bộ trưởng GTVT: Cần 146.990 tỷ cho 12 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021-2025