Dịch chuyển FDI sang Việt Nam - miếng bánh ‘phải chốt thật nhanh’
Hàng tuần, ông Thành họp với đồng nghiệp ở Thái Lan, Malaysia, Philippines, nơi doanh nghiệp FDI đang liên hệ đầu tư. Trong cuộc đua mời gọi FDI, Việt Nam cần nhanh chân nữa.

Đại dịch COVID-19 phơi bày hạn chế khi chuỗi thương mại lệ thuộc quá nhiều vào một nước, và các cường quốc đang khuyến khích công ty của mình thay đổi.
Nhiều chính phủ châu Á, vừa ứng phó dịch bệnh, vừa chạy đua mời gọi các tập đoàn chuyển sản xuất về nước mình.
Indonesia đang “dẫn trước” khi vừa “chốt” được 27 nhà máy Mỹ sẽ chuyển đến, sau cuộc điện đàm giữa lãnh đạo Indonesia - Mỹ. Jakarta cũng cam kết dành 4000 ha đất khu công nghiệp tại Trung Java cho các ông chủ Mỹ. Trong khi đó, Ấn Độ lập quỹ đất 461.589 ha để thu hút doanh nghiệp từ Trung Quốc.
Ông Vũ Tú Thành, Phó giám đốc điều hành khu vực của Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN, phụ trách Việt Nam cho biết, “tin vui” là các nhà đầu tư đã ở Việt Nam đang tăng lượng sản xuất tại Việt Nam.
Nhưng để bắt kịp cuộc đua đón thêm doanh nghiệp FDI, các địa phương phải tính trước các ưu đãi và “chốt thật nhanh”.
COVID-19 thêm động lực dịch chuyển sản xuất
Ông Thành cho biết nhiều công ty Mỹ đã dành nguồn lực đi khảo sát, nghiên cứu đầu tư vào Đông Nam Á từ cách đây hai năm, khi thương chiến bắt đầu.
Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN, nơi ông Thành làm việc, đại diện cho hơn 160 tập đoàn Mỹ hàng đầu thế giới, thúc đẩy thương mại giữa họ với 10 nước thành viên ASEAN.
“Nếu nhìn lại lịch sử, thì cách đây cả chục năm, các công ty đã nói đến chiến lược Trung Quốc + 1, vì nguyên tắc của họ là không bỏ trứng vào một giỏ, nên cần có cơ sở sản xuất dự phòng”, ông Thành nói. “Đến khi xảy ra thương chiến, như là người ta lôi (kế hoạch đó) trên ngăn kéo xuống, phủi bụi đi và nghiên cứu lại”.
“Rồi đến COVID-19, người ta có động lực hơn để làm (đa dạng hóa sản xuất)”, ông Thành nói.
Nhưng việc đa dạng hóa sản xuất nhìn chung được triển khai chậm, chỉ một số ít công ty làm được. Nhiều năm nay, các công ty vẫn muốn đề phòng rủi ro, nhưng cơ hội kiếm lợi nhuận ở Trung Quốc quá lớn, chiếm trọn sự chú ý của họ.
ASEAN là điểm đến ưu tiên cho việc chuyển dịch, đa dạng hóa, vì là một trong những động lực của tăng trưởng kinh tế thế giới trong tương lai.
“Trong ngắn hạn, quan tâm thì quan tâm vậy thôi, nhưng với hạn chế đi lại, chưa ai sang được Đông Nam Á ngắm nghía khảo sát được cả, trước mắt vẫn sẽ chưa có kết quả cụ thể”, ông Thành nói.
Theo chuyên gia từ Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN, dấu hiệu của dịch chuyển sản xuất đang nằm ở các con số thương mại, thay vì con số đầu tư. Lượng đặt hàng ở Việt Nam đã tăng trong 12 tháng qua.
“Chẳng hạn trong mảng thiết bị điện, để lập thêm một nhà máy sản xuất thiết bị điện là khá nhanh. Họ muốn tránh thuế cao do thương chiến nên chuyển dịch, nhập linh kiện qua Việt Nam để lắp ráp”.
Các công ty đã sản xuất ở Việt Nam thì theo đà này mở rộng sản xuất. Chẳng hạn, một số hãng bán lẻ của Mỹ - vốn đã có nhà máy ở Việt Nam - đang mở rộng ra để sản xuất thêm mặt hàng khác. Một số công ty thiết bị y tế, dược phẩm đã có nhà máy ở Việt Nam đang mua thêm nhà máy hoặc xây mới.
“Thương chiến đã đẩy mạnh điều này... khiến lượng xuất khẩu Việt Nam sang Mỹ tăng vọt”, ông Thành nói.
“Nhưng lượng đầu tư sẽ tăng chậm hơn nhiều... quy ra các con số về USD thì chưa có gì”, ông phân tích thêm. “Chưa công ty nào kịp đa dạng hóa một cách rõ ràng, vì thời gian vẫn là quá ngắn... chiến lược di chuyển vẫn đang trên giấy tờ”.
Đà dịch chuyển có thể gia tăng do chính sách từ các cường quốc. Cuối tháng 4, Nhật Bản tuyên bố dành hơn 240 tỷ yên (khoảng 2,2 tỷ USD) để hỗ trợ công ty Nhật chuyển nhà máy từ Trung Quốc về nước hoặc đa dạng hóa sản xuất sang Đông Nam Á.
Mỹ cũng muốn lập quỹ 25 tỷ USD hỗ trợ công ty chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc, theo Reuters. Tại Washington, hàng loạt dự luật đang được đề xuất để kiềm chế các ảnh hưởng của Bắc Kinh.
Tập đoàn Mỹ yêu cầu gì về nơi đầu tư?
Các công ty đã liên hệ với ông Thành và Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN để đặt vấn đề đầu tư vào Việt Nam có một số kỳ vọng chung, trong đó có những yếu tố mà Việt Nam cần cải thiện.
Các công ty thường cân nhắc về khuôn khổ pháp lý, chi phí để tuân thủ các điều kiện, đặc biệt là mức độ nhất quán giữa các luật lệ, quy định (luật đầu tư, luật doanh nghiệp, luật thuế), kèm các ưu đãi về thuế và đất đai.
“Các luật khi áp dụng có nhất quán không, giữa trung ương với địa phương, giữa các địa phương với nhau, hay theo thời gian?”, ông Thành giải thích. “Về tiêu chí này, so với các nước khác thì Việt Nam chưa được đánh giá cao”.
Ông Thành nêu một ví dụ, về ưu đãi đầu tư và thuế. Trong đó, Luật Đầu tư quy định ưu đãi thuế một kiểu và Bộ Kế hoạch - Đầu tư nói được miễn giảm thuế. Nhưng luật thuế, do Bộ Tài chính triển khai, lại không ghi rõ, dẫn đến nhiều doanh nghiệp bị kẹt ở giữa.
Các công ty Mỹ mà ông Thành tiếp xúc cũng hỏi về sự sẵn sàng của nguồn nhân lực, “mà là nhân lực chất lượng trung bình, không phải nhân lực giá rẻ”.
Về trình độ tay nghề, thì so với Trung Quốc, Việt Nam “cũng đạt được”, nhưng về số lượng, Việt Nam “không thể đáp ứng được”, và đây là một điểm yếu, theo ông Thành.
“Nhiều nhà đầu tư đến nhưng Việt Nam không đáp ứng được tiêu chí của họ về số lượng lớn”, ông nói. “Như một chị ở hiệp hội cơ khí từng nói về ngành thiết bị cơ khí, thì khách hàng ở Canada lại phù hợp với doanh nghiệp nhà mình, còn Mỹ và EU mình lại không đáp ứng được, vì đơn hàng lớn quá”.
Nhà đầu tư cũng hỏi ông Thành về mức độ sẵn sàng của năng lượng, tức “điện có ổn định không?”. Họ quan tâm đến hạ tầng, cảng để họ nhập và xuất hàng. Một số hàng phải xuất đi bằng đường hàng không.
Một số hãng công nghệ lớn, mảng “big tech” hay Thung lũng Silicon còn hỏi thêm về năng lượng mặt trời, năng lượng gió ở Việt Nam.
“Nhiều khả năng họ muốn định vị sản phẩm, dán mác ‘sản xuất với năng lượng sạch’”, ông Thành giải thích, nhưng cho rằng yêu cầu năng lượng sạch chưa phải xu hướng đại trà, mà dành cho các sản phẩm tính giá cao.
Giá điện của Việt Nam cạnh tranh so với khu vực, nhưng điểm yếu là thiếu điện. Bản thân ngành điện Việt Nam cũng dự báo Việt Nam có thể thiếu điện trầm trọng trong các năm tới.
Cần ‘nhanh chân’ khi ưu đãi, mời gọi
Đội ngũ của ông Thành họp giao ban hàng tuần với các đồng nghiệp ở Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN, phụ trách thị trường các nước Đông Nam Á khác như Thái Lan, Philippines, Malaysia.
“(Họ) thấy được đây là xu hướng”, ông Thành nói về việc các công ty liên hệ, hỏi cơ hội đầu tư.
Theo ông Thành, so với các nước, nhà đầu tư thích nhất ở Việt Nam là chính trị ổn định, “còn ở Thái Lan, Philippines, Malaysia, Indonesia, mỗi khi chính quyền mới lên là chưa rõ ý định thế nào”. Nhưng ưu điểm của các nước là có hệ thống pháp luật về kinh doanh tương đối ổn định.
“Còn Việt Nam thì ngược lại, chính sách chung của chính quyền ổn định, chủ trương luôn là chào đón các nhà đầu tư, nhưng triển khai cụ thể lại thay đổi nhiều, không nhất quán”, ông Thành nhận định.
Sắp tới, số lượng, mức độ quan tâm của doanh nghiệp nước ngoài với Việt Nam có thể rất lớn, phạm vi quan tâm có thể rất rộng, nhưng “mình chưa nên mừng sớm”, ông Thành cảnh báo.
“Khi tự nhiên có quá nhiều lựa chọn, có thể không biết chọn đúng... (các địa phương) phải chủ động rà soát thế mạnh và nhược điểm của mình... rút ngay các đối tượng mình cần theo đuổi”, ông đưa ra lời khuyên.
“Đối tượng khả thi cao nhất, tốt nhất thì mình chốt nhanh. Cần thông qua chính sách ưu đãi gì thì làm trước, để chốt được ngay”, ông giải thích thêm. Nếu Việt Nam chậm chân so với các nước, có thể mất cơ hội.
Chẳng hạn, Ấn Độ, đã hơn 8 tuần phong tỏa và có hơn 122 triệu người thất nghiệp (tính đến đầu tháng 5), đã liên hệ với hơn 1.000 công ty Mỹ để mời gọi, chỉ tính trong tháng 4, theo Bloomberg.
“Nếu không có thứ tự ưu tiên, chờ họ hỏi mới đối chiếu với những gì mình có, lúc ấy muộn rồi... Cả trăm, nghìn người đến hỏi mà câu trả lời của anh không phù hợp thì họ đi cả loạt, nhưng nếu chỉ mời vài chục người, mà được 2/3 trong số đó thì cũng thành công rồi”, ông Thành nói.
(Theo Zing)
- Cùng chuyên mục
Ra mắt liên minh AI Âu Lạc
Trong bối cảnh Quyết định 1131/QĐ-TTg do Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành xác định 11 nhóm công nghệ chiến lược ảnh hưởng sâu rộng đến năng lực cạnh tranh và tự chủ công nghệ của quốc gia, trong đó AI được xếp ở vị trí số 1, lần đầu tiên hơn 20 cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, trường đại học "bắt tay" thành lập Liên minh AI Âu Lạc
Công nghệ - 20/06/2025 19:23
Vốn FDI toàn cầu giảm mạnh - mức thấp nhất sau gần 3 thập kỷ
Savills cho biết, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã suy giảm đáng kể. Giai đoạn 2023-2024, vốn FDI vào 20 nền kinh tế lớn nhất chỉ đạt trung bình 1,3% GDP - mức thấp nhất kể từ năm 1996, thấp hơn nhiều so với ngưỡng trung bình dài hạn là trên 2%.
Đầu tư - 20/06/2025 15:52
Giá nhà đất vẫn tăng sau nhiều chỉ đạo, Chính phủ nói gì?
Đối với việc kiểm soát giá nhà "lên xuống", Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh Chính phủ sẽ có giải pháp tổng thể để không xảy ra tình trạng đầu cơ, trục lợi.
Đầu tư - 20/06/2025 13:49
Ba mỏ cát ở Quảng Nam trúng đấu giá cao gấp hàng chục lần giá khởi điểm
UBND huyện Đại Lộc (tỉnh Quảng Nam) vừa tổ chức đấu giá 6 mỏ khoáng sản, trong đó có 3 mỏ cát, sỏi có giá trúng cao gấp hàng chục lần giá khởi điểm.
Đầu tư - 20/06/2025 11:27
Đầu tư loạt dự án tại miền Trung, tiềm lực Hacom Holdings ra sao?
Hacom Holdings đang mạnh tay đầu tư loạt dự án bất động sản, năng lượng, du lịch nghỉ dưỡng tại các địa phương ở miền Trung.
Đầu tư - 20/06/2025 06:45
Dự án Sangshin Central Việt Nam được tăng vốn
UBND tỉnh Quảng Trị vừa có quyết định chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư, chấp thuận nhà đầu tư dự án Sangshin Central Việt Nam.
Đầu tư - 19/06/2025 16:40
Bất chấp bất ổn, dòng vốn FDI vào Việt Nam 'rất tích cực'
Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, bất chấp tác động bất lợi từ bên ngoài, dòng vốn FDI vào Việt Nam được duy trì rất tích cực. Hiện, cả nước có 44.000 dự án FDI, tổng vốn đăng ký đạt 517 tỷ USD.
Đầu tư - 19/06/2025 13:00
Chưa hoàn thiện KCN VSIP Cần Thơ đã thu hút 300 triệu USD vốn FDI, kiến nghị một loạt vướng mắc
Dự án VSIP Cần Thơ có tổng vốn đầu tư hơn 3.717 tỷ đồng và diện tích gần 294 ha, đang được đẩy nhanh thi công hạ tầng, xúc tiến đầu tư.
Đầu tư - 19/06/2025 08:08
Quỹ đầu tư danh tiếng Thuỵ Sỹ muốn đưa Quy Nhơn thành Trung tâm tài chính toàn cầu
Các nhà đầu tư định hướng đưa Quy Nhơn (Bình Định) trở thành Trung tâm Tài chính toàn cầu. Trong đó, mục tiêu là xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế (IFC) tại Quy Nhơn trở thành điểm thu hút vốn đầu tư toàn cầu, đổi mới sáng tạo và có tầm ảnh hưởng quốc tế.
Đầu tư - 18/06/2025 19:56
Tập đoàn GEO sắp xây Trung tâm đào tạo năng lượng tái tạo 50 triệu USD tại Bình Định
Dự án Trung tâm đào tạo và phát triển nguồn nhân lực năng lượng tái tạo có diện tích dự kiến 20ha (tại huyện Phù Mỹ, Bình Định) với tổng vốn đầu tư là 50 triệu USD.
Đầu tư - 18/06/2025 17:14
ACV làm chủ đầu tư dự án kéo dài đường cất hạ cánh sân bay Vinh
Bộ Xây dựng đề nghị ACV khẩn trương chuẩn bị hồ sơ đề nghị chấp thuận chủ đầu tư dự án, trình UBND tỉnh Nghệ An theo quy định, trong đó nghiên cứu kỹ lưỡng các pháp kỹ thuật để bảo đảm không phải thực hiện đóng cảng hàng không khi thực hiện dự án kéo dài đường cất hạ cánh hiện hữu tại Cảng hàng không Vinh.
Đầu tư - 18/06/2025 11:06
Khánh Hoà thu hút gần 300 nghìn tỷ đồng đầu tư vào bất động sản trong 6 tháng
Từ đầu năm đến nay, Khánh Hòa thu hút 12 dự án đầu tư ngoài ngân sách với tổng vốn đăng ký gần 300 nghìn tỷ đồng. Nhiều dự án quy mô lớn trong lĩnh vực đô thị, công nghiệp, năng lượng... đang tạo lực đẩy mạnh mẽ cho quá trình phát triển kinh tế địa phương.
Đầu tư - 18/06/2025 08:30
Thương mại Đối ứng Việt Nam - Hoa Kỳ: Cơ hội mới cho thị trường chứng khoán
Tiến trình đàm phán Hiệp định Thương mại Đối ứng Việt Nam – Hoa Kỳ đang có bước tiến rõ rệt, mở ra những cơ hội tăng trưởng mới cho kinh tế và thị trường chứng khoán Việt Nam. Các nhóm ngành hưởng lợi sẽ là xuất khẩu, công nghệ, năng lượng tái tạo, logistic.
Đầu tư thông minh - 17/06/2025 15:50
FDI chưa tạo giá trị gia tăng cao, chủ yếu là lắp ráp và gia công
Đại biểu Quốc hội cho biết, FDI chưa tạo giá trị gia tăng cao, vẫn chủ yếu tập trung vào lĩnh vực lắp ráp, gia công. Tỷ lệ nội địa hóa trong khu vực FDI vẫn dưới 30% ở nhiều ngành công nghiệp chế biến - chế tạo và chưa có liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp trong nước.
Đầu tư - 17/06/2025 13:20
Bình Định ưu tiên gần 1.500 căn nhà ở xã hội cho cán bộ Gia Lai
Bình Định ưu tiên bố trí cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động từ tỉnh Gia Lai mua nhà ở xã hội tại 8 dự án với quỹ nhà ở gần 1.500 căn.
Đầu tư - 17/06/2025 13:14
Vietnam Wafer muốn làm nhà máy sản xuất vật liệu thạch anh tại Quảng Trị
CTCP Vietnam Wafer vừa đề xuất với UBND tỉnh Quảng Trị đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất vật liệu thạch anh siêu tinh khiết tại khu công nghiệp Quán Ngang.
Đầu tư - 17/06/2025 06:45
- Đọc nhiều
-
1
Kịch bản Mỹ áp thuế 46% đối với Việt Nam sẽ 'không xảy ra'
-
2
Vốn FDI toàn cầu giảm mạnh - mức thấp nhất sau gần 3 thập kỷ
-
3
Giá nhà đất vẫn tăng sau nhiều chỉ đạo, Chính phủ nói gì?
-
4
Bất chấp bất ổn, dòng vốn FDI vào Việt Nam 'rất tích cực'
-
5
Quốc hội dời lịch thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 1 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 1 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 2 month ago