Đại dịch COVID-19 tác động thế nào tới các hộ gia đình Việt Nam?

Nhàđầutư
Ngân hàng Thế giới (WB) đã thực hiện khảo sát đánh giá tác động của COVID-19 đến các hộ gia đình tại Việt Nam, đặc biệt các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Khảo sát này tập trung vào các khía cạnh: thu nhập hộ gia đình, tình trạng việc làm và tiếp cận trợ giúp từ chính phủ.
THANH TRẦN
30, Tháng 11, 2020 | 06:30

Nhàđầutư
Ngân hàng Thế giới (WB) đã thực hiện khảo sát đánh giá tác động của COVID-19 đến các hộ gia đình tại Việt Nam, đặc biệt các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Khảo sát này tập trung vào các khía cạnh: thu nhập hộ gia đình, tình trạng việc làm và tiếp cận trợ giúp từ chính phủ.

vietnamdichft_jabd (1)

Đại dịch COVID-19 tác động thế nào tới các hộ gia đình Việt Nam?  Ảnh: Financial Times

Trong khi các tác động về sức khỏe của đại dịch đã được kiểm soát hiệu quả, tác động tiêu cực về kinh tế ảnh hưởng lớn đến người lao động và các hộ gia đình. Gần một phần ba số hộ gia đình cho biết thu nhập của họ bị giảm trong tháng 7-8 so với tháng trước đó.

Tại 6 vùng khảo sát ở Việt Nam, mức giảm thu nhập dao động từ 29% ở vùng Trung du và Miền núi phía Bắc đến 38% ở vùng Bắc Bộ và Duyên hải miền Trung. Tỷ lệ giảm thu nhập cũng tương đối đồng đều giữa các nhóm dân số thành thị và nông thôn cũng như các nhóm có mức giảm lớn nhất và nhỏ nhất.

Trong khi tốc độ giảm thu nhập tương đối đồng đều giữa các nhóm dân số, mức thu nhập hộ gia đình tại một số địa phương có sự thay đổi lớn. Tại thành phố Đà Nẵng, khoảng 67% hộ gia đình có mức thu nhập hộ gia đình giảm so với tháng trước đó.

Trong số các hộ gia đình bị giảm thu nhập, khoảng 40% cho biết mức thu nhập hộ gia đình của họ giảm ít nhất 50% so với tháng trước đó. Một số (1,3% tổng số hộ gia đình) cho biết họ bị mất thu nhập hoàn toàn.

Các hộ nằm trong nhóm 40% thu nhập thấp hơn dường như có biên độ giảm thu nhập lớn hơn một chút so với những hộ nằm trong nhóm 60% thu nhập cao hơn. Những hộ có hoạt động kinh doanh quy mô gia đình hầu hết đều bị giảm thu nhập, trong khi những người được khảo sát làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp hoặc khu vực công lập ít bị giảm thu nhập nhất.

Các lý do dẫn đến mức thu nhập hộ gia đình giảm thể hiện sự khác biệt trong hoạt động kinh tế giữa các nhóm. Ví dụ, với các hộ gia đình thành thị, việc giảm thu nhập từ hoạt động kinh doanh hộ gia đình là lý do chính.

Trong khi đó, tỷ lệ các hộ gia đình nông thôn bị gián đoạn trong hoạt động canh tác, dẫn đến thu nhập giảm, cao gấp 3 lần so với khu vực thành thị. Hầu hết các hộ gia đình có đa dạng các nguồn thu nhập khác nhau.

Mức thu nhập từ hoạt động nông nghiệp và phi nông nghiệp giảm, mức độ đầu tư ban đầu có thể bị ảnh hưởng - và dẫn đến gián đoạn trong hoạt động canh tác. Các tín hiệu về giá thực phẩm cho thấy nông nghiệp là ngành không bị ảnh hưởng nhiều.

Ngoài ra, những hộ nghèo vẫn tiếp tục chịu tác động về kinh tế của đại dịch. Khoảng 4/10 hộ bị mất thu nhập trong vòng khảo sát trước cũng bị giảm thu nhập trong lần này. Với những hộ không bị giảm thu nhập trong vòng khảo sát trước, chỉ có 17% cho biết họ bị giảm thu nhập trong lần này.

Mặc dù số lượng hộ gia đình bị giảm thu nhập đã thu hẹp lại, điều kiện sống của trên nửa số hộ gia đình thấp hơn so với năm 2019. Trên một nửa số hộ gia đình đã báo cáo mức thu nhập giảm trong tháng trước đó so với cùng kỳ năm ngoái.

Việc một số nhóm hộ gia đình vẫn có điều kiện sống thấp hơn cho thấy một số thành phần kinh tế chịu ảnh hưởng lớn hơn trong bối cảnh đại dịch. Các hộ kinh doanh gia đình gần như đều bị giảm thu nhập so với năm trước đó.

Các hộ có hoạt động canh tác ít có khả năng bị giảm thu nhập. Trên phạm vi vùng và địa phương, khu vực Bắc Bộ và Duyên hải miền Trung có tỷ lệ hộ gia đình bị giảm thu nhập cao hơn một chút so với năm trước, được cho là do ảnh hưởng bởi làn sóng lây nhiễm lần thứ 2; Đà Nẵng cũng là địa phương nằm trong khu vực này.

Theo báo cáo của WB, mất việc làm và thay đổi công việc là những vấn đề chính. Tỷ lệ xáo trộn việc làm vẫn còn cao, trong số những người tham gia khảo sát hiện vẫn đang làm việc, có tới 17% đã làm một công việc khác so với một tháng trước đó.  Khoảng 10% tổng số hộ gia đình bị giảm thu nhập từ tiền lương và tiền công.

Trong khảo sát lần này, số lượng người ở khu vực thành thị và mới nghỉ việc đã tăng lên. Theo số liệu thống kê chính thức, tỷ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị đã đạt mức cao nhất trong 10 năm qua vào quý II năm 2020.

Tương tự như nhiều quốc gia trong khu vực châu Á, khu vực thành thị tại Việt Nam chịu ảnh hưởng nặng nề hơn khu vực nông thôn trong cuộc khủng hoảng hiện nay; xu hướng này tạo ra một nhóm hộ gia đình dễ bị tổn thương mới trong các ngành dịch vụ và bán lẻ.

Phần lớn các doanh nghiệp gia đình vẫn tiếp tục hoạt động, nhưng một phần nhỏ đang gặp khó khăn. Số lượng các doanh nghiệp gia đình dừng hoạt động cũng tăng lên trong khảo sát lần này. Gần một nửa số doanh nghiệp đã đóng cửa cho biết, họ bị giảm hoặc không có khách hàng để duy trì hoạt động kinh doanh.

Một số cũng quan ngại cho rằng những doanh nghiệp tạm thời đóng cửa có thể sẽ chuyển sang trạng thái đóng cửa vĩnh viễn. Tỷ lệ doanh nghiệp gia đình dừng hoạt động không có sự khác biệt đáng kể giữa các vùng, lĩnh vực hoạt động hoặc theo vị trí thành thị - nông thôn. Tuy nhiên, doanh nghiệp gia đình có quy mô lớn hơn, số lượng nhân viên nhiều hơn có nhiều khả năng tiếp tục hoạt động.

Vào cuối tháng 7 và giữa tháng 8, rất ít hộ gia đình đã nhận được hỗ trợ từ ba chương trình cứu trợ COVID-19 mới được ban hành. Trong một nhóm khoảng 4.000 hộ gia đình, khoảng 13% số hộ đã nộp đơn đề nghị hỗ trợ từ ít nhất một trong ba chương trình này kể từ tháng 2, tuy nhiên, chỉ 2,3% trong số đó đã nhận được tiền hỗ trợ vào tháng 7/tháng 8.

Phần lớn các hộ gia đình vẫn đang tiếp nhận trợ cấp từ các chương trình bảo trợ xã hội hiện có. Tuy nhiên, các hộ gia đình bị ảnh hưởng bởi đại dịch không nhất thiết là những hộ gia đình có điều kiện sống thấp nhất, vốn đã nhận được bảo trợ xã hội.

Thực tế, đa phần số hộ nộp đơn xin hỗ trợ từ các chương trình hỗ trợ do COVID-19 đều là ở khu vực thành thị. Ngoài những đối tượng thụ hưởng hiện tại, cần tiếp tục đánh giá, xác định những nhóm dân số dễ bị tổn thương mới.

Ngoại tệ Mua tiền mặt Mua chuyển khoản Giá bán
USD 24620.00 24635.00 24955.00
EUR 26213.00 26318.00 27483.00
GBP 30653.00 30838.00 31788.00
HKD 3106.00 3118.00 3219.00
CHF 26966.00 27074.00 27917.00
JPY 159.88 160.52 167.96
AUD 15849.00 15913.00 16399.00
SGD 18033.00 18105.00 18641.00
THB 663.00 666.00 693.00
CAD 17979.00 18051.00 18585.00
NZD   14568.00 15057.00
KRW   17.62 19.22
DKK   3520.00 3650.00
SEK   2273.00 2361.00
NOK   2239.00 2327.00

Nguồn: Agribank

Điều chỉnh kích thước chữ