Chuyển đổi số được áp dụng thế nào khi làm sách giáo khoa?

Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, có nhiệm vụ tổ chức biên soạn, biên tập, in, phát hành sách giáo khoa và các sản phẩm giáo dục phục vụ nghiên cứu, giảng dạy, học tập của các bậc học.

Cấp sách giáo khoa, học liệu điện tử trên hai nền tảng

Theo đó, việc biên soạn, cung ứng sách giáo khoa phục vụ giáo dục phổ thông vừa là nhiệm vụ chính trị, vừa là mảng hoạt động sản xuất, kinh doanh chủ yếu của đơn vị. Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, thị trường sách điện tử, học liệu điện tử, kéo theo sự suy giảm nhu cầu sử dụng của các loại sách giáo dục truyền thống, in trên giấy.

Do vậy, việc triển khai chuyển đổi số không chỉ là nhiệm vụ được thực hiện theo chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, mà còn là nhu cầu tự thân, tất yếu của đơn vị.

Từ năm 2020, Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam cung cấp sách giáo khoa, học liệu điện tử trên hai nền tảng là taphuan.nxbgd.vn và hanhtrangso.nxbgd.vn.

Mục đích của trang taphuan.nxbgd.vn là phục vụ giới thiệu sách giáo khoa, nhận ý kiến góp ý của xã hội và bồi dưỡng, tập huấn giáo viên dạy học theo sách giáo khoa của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Các tài liệu điện tử được đưa lên trang web gồm: Sách học sinh; sách giáo viên, sách bổ trợ, tài liệu bồi dưỡng giáo viên, kế hoạch bài dạy; slide giới thiệu sách, bồi dưỡng giáo viên; video giới thiệu sách; tài liệu giới thiệu thiết bị dạy học; video giới thiệu thiết bị dạy học.

Mục đích chính của nền tảng hanhtrangso.nxbgd.vn là hỗ trợ giáo viên, học sinh dạy, học theo sách giáo khoa của Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam. Các tài liệu điện tử được cung cấp trên trang web bao gồm: Sách học sinh, sách giáo viên, sách bổ trợ theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018; các học liệu, bài tập điện tử có tương tác; học liệu đa phương tiện.

Việc cung cấp sách, học liệu điện tử trên hai nền tảng này đã hỗ trợ đơn vị khắc phục khó khăn khi công tác phát hành sách giấy không triển khai được do giãn cách xã hội trong đại dịch COVID-19. Từ năm 2020 đến năm 2024, công tác giới thiệu sách giáo khoa, tập huấn, bồi dưỡng giáo viên, cán bộ quản lý được triển khai bằng phương thức trực tuyến. Nhờ đó, đơn vị đã tập huấn sử dụng sách giáo khoa cho tất cả giáo viên, cán bộ quản lý của 63 tỉnh, thành phố với chất lượng tốt, hiệu quả cao.

PGS-TS. Nguyễn Văn Tùng, Phó Tổng biên tập Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam cho biết, việc thích ứng với công nghệ số đã được Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam triển khai từ rất lâu. Với học sinh, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam có những học liệu điện tử phụ trợ sách giáo khoa.

"Chẳng hạn với sách giáo khoa lớp 1, chúng tôi đã đưa lên trang https://hanhtrangso.nxbgd.vn/ để học sinh đọc online cùng bản sách giấy. Đó không chỉ là những bản PDF thông thường, mà chúng tôi cài vào đó nội dung phụ trợ sách giáo khoa mà dung lượng của sách giấy không làm được.

Với lớp 1, chúng tôi hướng dẫn viết một chữ T, điểm đặt bút từ đâu, nét bút đưa lên thế nào vòng xuống ra sao. Khi bấm vào chữ T, chúng tôi mô phỏng cách đưa bút của giáo viên viên trong clip nhỏ. Đồng thời, chèn vào hướng dãn viết của sách giáo khoa trên trang PDF hiện ra chỉ dẫn clip hướng dẫn viết chữ T", ông Tùng nói.

Các bài thơ, đoạn văn đọc diễn cảm được thu âm những bản đọc diễn cảm, ngừng nghỉ để hiệu quả người nghe là tốt nhất. Đồng thời, chèn vào file PDF để học sinh nghe được.

Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam cũng tăng cường sự hấp dẫn của sách số bằng nhiều hình ảnh minh họa, động hóa và hoạt hóa thành bức tranh. Cùng với đó đưa chức năng phóng to các biểu bảng để người học có thể đọc chi tiết.

Hướng tới chuyển đổi số toàn bộ

Cũng theo ông Tùng, các phần mềm, tiện ích đã được ứng dụng trong các công đoạn làm sách như đăng ký đề tài, biên soạn, biên tập, thiết kế, chế bản. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình giao nhận file đưa in trên môi trường internet đã góp phần rút ngắn thời gian chuyển file tới các nhà in; đồng thời giúp kịp thời xử lý các lỗi phát sinh.

Vị PGS-TS thông tin thêm, Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam xác định chuyển đổi số là nhiệm vụ trọng tâm và quyết tâm thực hiện thành công trong thời gian tới.

Chuyển đổi số sẽ được triển khai trong hoạt động quản lý điều hành, xuất bản và đặc biệt là phát triển mạnh sách điện tử, học liệu điện tử, ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo phục vụ người sử dụng, trong đó học sinh, giáo viên, phụ huynh học sinh là những người được thụ hưởng nhiều nhất.

Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam hướng tới kết quả chuyển đổi số là toàn bộ các hoạt động quản lý, điều hành và quy trình xuất bản, phát hành, cung cấp sản phẩm tới người sử dụng sách hoàn toàn trên môi trường số.