Bộ Công Thương vừa thông tin về tình hình xử lý 12 dự án thua lỗ, yếu kém trong ngành với nhiều con số đáng giật mình về vốn đầu tư, số lỗ, nợ mà các dự án này để lại.

Tổng vốn đầu tư 63 nghìn tỷ, tổng nợ phải trả 55 nghìn tỷ

Trong số 12 dự án, tới thời điểm hiện nay, có 6 nhà máy đang được vận hành sản xuất, kinh doanh nhưng bị thua lỗ (gồm 4 nhà máy sản xuất phân bón; DQS và Nhà máy thép Việt Trung); 3 dự án đang bị dừng thi công do chi phí tăng cao và thiếu vốn (dự án sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ; dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên; dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam); 3 nhà máy đang bị dừng sản xuất do giá thành cao, thua lỗ lớn (Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Dung Quất; Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Bình Phước; Nhà máy sản xuất sơ sợi Đình Vũ - PVTex).

Tổng mức đầu tư ban đầu của 12 dự án trên là: 43.673,63 tỷ đồng, và sau đó được phê duyệt điều chỉnh tăng lên: 63.610,96 tỷ đồng (tăng 45,65%). Trong đó, vốn chủ sở hữu là: 14.350,04 tỷ đồng, chiếm 22,56%; vốn vay là: 47.451,24 tỷ đồng, chiếm 74,6%; còn lại 2,84% là từ các nguồn khác. Trong tổng số vốn vay, vốn vay các ngân hàng trong nước là 41.801,24 tỷ đồng, trong đó vay Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) là: 16.858,63 tỷ đồng và vay nước ngoài có bảo lãnh của Chính phủ là 6.617,24 tỷ đồng.

Tổng số lỗ luỹ kế của 10 nhà máy đang sản xuất hoặc đã dừng sản xuất tới thời điểm 31/12/2016 là: 16.126,02 tỷ đồng, trên tổng số vốn chủ sở hữu của các nhà máy này còn lại là 3.985,14 tỷ đồng. Tổng tài sản của 12 nhà máy là: 57.679,02 tỷ đồng. Tổng nợ phải trả là: 55.063,38 tỷ đồng, trong đó nợ phải trả VDB là: 10.633,43 tỷ đồng, nợ phải trả nước ngoài có bảo lãnh của Chính phủ là: 4.299,83 tỷ đồng.

Tổng số vốn đã giải ngân của 3 dự án dở dang, đang bị dừng thi công là 8.614 tỷ đồng, trên tổng nguồn thanh toán dự kiến là 13.066 tỷ đồng.

Một số dự án có chuyển biến tích cực

Bộ Công Thương cho biết song song với quá trình rà soát, đánh giá, xử lý các dự án như nêu trên, với tinh thần khẩn trương, tập trung xử lý ngay những khó khăn, vướng mắc ở từng dự án theo chỉ đạo chung của Chính phủ và Ban Chỉ đạo, đến nay kết quả bước đầu xử lý ở một số dự án đã có những chuyển biến tích cực.

Với nhóm các dự án nhà máy sản xuất phân bón: Nhà máy Đạm Ninh Bình đã vận hành sản xuất trở lại ở mức công suất 85% vào tháng 1/2017 sau gần 6 tháng dừng sản xuất. Các nhà máy đang vận hành sản xuất ổn định với phương án sản xuất kinh doanh được xây dựng theo hướng tăng cường các biện pháp quản trị doanh nghiệp, tiết giảm các chi phí sản xuất để giảm lỗ.

Kết quả hoạt động trong quý I/2017 của các nhà máy, đặc biệt là nhà máy DAP số 1 - Lào Cai, đạm Hà Bắc đã thực hiện tiết giảm chi phí sản xuất, tiêu hao nguyên nhiên vật liệu đạt và vượt kế hoạch, đồng thời thực tế chi phí biến đổi khi sản xuất các sản phẩm của các nhà máy đã giảm so với trước (DAP 1 - Lào Cai giảm 27%; đạm Hà Bắc giảm 1% và đạm Ninh Bình giảm 6,9%).

Với nhà máy thép Việt - Trung (VTM), kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong tháng 1 và tháng 2/2017 vẫn ghi nhận lỗ. Tuy nhiên, sang tháng 3/2017, tình hình sản xuất kinh doanh của VTM có nhiều tiến bộ rõ rệt, sản lượng sản xuất, tiêu thụ quặng sắt và phôi thép đều tăng cao, chất lượng cải thiện hơn và công ty đã có lãi 28,4 tỷ đồng, góp phần làm giảm bớt lỗ của quý I/2017 xuống còn -39,9 tỷ đồng trên tổng doanh thu đạt 1.165,5 tỷ đồng (bằng 140% so với cùng kỳ năm 2016). Mức lỗ này so với cùng quý I/2016 (lỗ 272,25 tỷ đồng) đã giảm 85%.

Dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên hoàn tất việc rút 1.000 tỷ đồng vốn góp của Tổng công ty Đầu tư kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) khỏi dự án theo đúng quy định của pháp luật để bảo toàn một phần vốn góp nhà nước tại dự án này.

Đề xuất phương án xử lý trình Bộ Chính trị

Bộ Công Thương ngày 28/4 cho biết đã hoàn thiện báo cáo tổng hợp rà soát đánh giá tình hình và phương án đề xuất xử lý cụ thể đối với 12 dự án nghìn tỷ, doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả của ngành Công Thương để gửi Thủ tướng Chính phủ xem xét, trình Bộ Chính trị.

Trong đó, đối với 4 dự án đầu tư sản xuất phân bón, phương án xử lý là tiếp tục tập trung thực hiện xử lý các khó khăn, vướng mắc theo các chỉ đạo của Ban Chỉ đạo của Chính phủ, đặc biệt là các giải pháp liên quan tới quản trị doanh nghiệp để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các dự án. Sau khi đã hoạt động có hiệu quả sẽ thực hiện cổ phẩn hóa, thoái vốn nhà nước khỏi doanh nghiệp (dự kiến sau năm 2018). Riêng dự án Đạm Ninh Bình phải tiến hành xử lý dứt điểm tranh chấp vướng mắc đối với hợp đồng EPC.

Với dự án sản xuất nhiên liệu sinh học, phương án được đề xuất là các công ty sẽ chuyển nhượng hoặc thoái vốn khỏi dự án.

Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên phương án là thoái vốn nhà nước và tái cơ cấu lại TISCO. Dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Quý Xa và Nhà máy gang thép Lào Cai sẽ được tháo gỡ những khó khăn để tiếp tục triển khai, nâng cao hiệu quả sản xuất - kinh doanh với nhiều giải pháp kèm theo.

Riêng dự án Nhà máy đầu tư sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ, vẫn còn 2 phương án được cân nhắc là khởi động lại nhà máy, tái cơ cấu, cổ phần hóa, thoái vốn theo phương thức hợp tác với đối tác nước ngoài để sản xuất - kinh doanh xơ PSF trong 2 năm và sau đó thoái vốn hoặc PVTex chuyển nhượng công ty.

Đối với Công ty TNHH một thành viên Công nghiệp tàu thủy Dung Quất (DQS), Bộ Công Thương đề xuất ưu tiên lựa chọn phương án cho phá sản. Tuy nhiên, có xem xét đến việc chuyển đổi sở hữu thông qua định giá, bán đấu giá tài sản, công nợ nếu tìm được nhà đầu tư đáp ứng đầy đủ các điều kiện.

Dự án đầu tư sản xuất bột giấy Phương Nam đã được “định đoạt” bán đấu giá toàn bộ tài sản cố định và hàng hóa tồn kho. Hiện Bộ Công Thương đã thực hiện xong bước thuê tư vấn thẩm định giá khởi điểm, phương án bán đấu giá dự án và đang chuẩn bị các thủ tục pháp lý để tổ chức bán đấu giá công khai.

Ngoài việc rà soát 12 dự án nêu trên, trong thời gian tới Bộ Công Thương sẽ tiếp tục rà soát các dự án đầu tư trong ngành có nguy cơ kém hiệu quả kinh tế, từ đó có giải pháp phù hợp, kịp thời để tránh thiệt hại cho Nhà nước.