TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC)
Theo dõi sát chuyến “xuyên Tết, xuyên Việt” đầu năm của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, TS. Vũ Tiến Lộc bày tỏ sự đồng tình với một số nội dung Thủ tướng chỉ đạo.
Đặc biệt là phát biểu của Thủ tướng về việc các dự án bị chia nhỏ lẻ các gói thầu: “Nên dành những gói thầu đủ lớn có quy mô thích hợp ưu tiên ngay cho các nhà đầu tư đồng thời là nhà thầu có kinh nghiệm, có tiềm năng vượt trội về quản trị và công nghệ đã được chứng minh qua thực tiễn bằng việc hoàn thành các dự án cao tốc mang tính tương tự trong thời gian qua. Theo cách cha ông thường nói “Chọn mặt gửi vàng” một cách công tâm vì lợi ích chung. Như vậy, mới có thể tạo ra tốc độ “thần tốc” trong việc triển khai xây dựng tuyến đường cao tốc Bắc - Nam nói riêng và các dự án phát triển kinh tế xã hội nói chung trong nhiệm kỳ, góp phần tạo ra những đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội tới theo Nghị quyết của Đảng và của Quốc hội”, Thủ tướng phát biểu tại cuộc họp chiều tối mùng 5 tết Nhâm Dần tại Nghệ An.
TS. Vũ Tiến Lộc cho rằng, chỉ định thầu được áp dụng đối với những dự án quan trọng do tính chất đặc biệt, hoặc do yêu cầu cấp bách về mặt thời gian. Vì vậy, việc Chính phủ quyết định chỉ định thầu để thi công các dự án thành phần tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông là quyết định hợp lý, phù hợp với quy định của pháp luật và yêu cầu thực tiễn.
TS. Vũ Tiến Lộc nhận định, chất lượng công trình qua phương thức chỉ định thầu và phương thức đấu thầu về cơ bản là tương đồng. Về hiệu quả kinh tế, thực tế đấu thầu trong những năm qua đối với các dự án giao thông, thì mức giá bỏ thầu của các của các nhà thầu thường chỉ giao động ở mức vài ba %, ngoại trừ trường hợp đặc biệt như doanh nghiệp là nhà đầu tư đồng thời là nhà thầu như Tập đoàn Đèo cả đã tiết giảm gần 1.000 tỷ đồng tại dự án Cam Lâm - Vĩnh Hảo.
Chủ tịch VIAC đề xuất, khi xây dựng phương án mời thầu cần kiểm soát ngay chi phí đầu vào, quá trình chỉ định thầu phải bảo đảm sự công khai, minh bạch và đề cao trách nhiệm của các bên liên quan là các doanh nghiệp, là nhà thầu thi công. Vai trò của chủ đầu tư (Bộ GTVT) rất quan trọng để chúng ta chọn được nhà thầu phù hợp.
“Tôi cho rằng chủ đầu tư và những người tham gia vào quyết định chọn thầu phải chịu trách nhiệm đến cùng đối với chất lượng và tiến độ của dự án cùng với nhà thầu theo tinh thần cộng đồng trách nhiệm. Nên trích một phần trong số 5% kinh phí tiếp kiệm được để có thể lập quỹ thưởng cho các nhà thầu có thể rút ngắn được thời gian thi công theo hợp đồng mà vẫn đảm bảo chất lượng công trình theo yêu cầu. Đúng như tinh thần của Thủ tướng Chính phủ, thưởng phạt công tâm”, TS. Vũ Tiến Lộc đề xuất.
Nhiều chuyên gia cũng nhận định, quy trình chỉ định thầu sẽ giúp rút ngắn được thời gian chọn thầu và có thể rút ngắn được thời gian triển khai thi công và đưa công trình vào sử dụng sớm, như vậy, sẽ mang lại lợi ích rất lớn cho xã hội. Đây cũng là một giải pháp quan trọng góp phần bảo đảm thực hiện mục tiêu tăng tốc trong phát triển cơ sở hạ tầng giao thông trong nhiệm kỳ này và những năm tiếp theo để đất nước ta có được ta có được 5000 km đường cao tốc trước năm 2030.
Ông Phan Văn Thắng, Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả cho rằng, chỉ định thầu còn là giải pháp loại bỏ hiện tượng “quân xanh, quân đỏ”, giúp cơ hội trúng thầu của các nhà đầu tư lớn rộng mở hơn.
“Chính phủ quy định mức tiết kiệm bắt buộc 5% đối với tất cả các nhà thầu là mức cao, nhưng là cơ sở để tạo áp lực cho các nhà thầu bao gồm cả tư vấn nâng cao năng lực thiết kế, thi công và quản trị dự án mang lại hiệu quả hơn. Điều quan trọng nhất là quy trình chỉ định thầu sẽ giúp rút ngắn được thời gian chọn thầu và có thể rút ngắn được thời gian triển khai thi công và đưa công trình vào sử dụng sớm, như vậy, sẽ mang lại lợi ích rất lớn cho xã hội”, ông Thắng chia sẻ. Theo tính toán, việc chỉ định thầu có thể rút ngắn từ 6 - 8 tháng từ khâu thiết kế đến thi công.
