[Cafe Cuối tuần] Từ phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Đàn ong và đại bàng'

THÁI NGUYÊN
10:01 11/01/2025

Khi Tổng Bí thư Tô Lâm đặt câu hỏi mở tại Hội nghị Chính phủ ngày 8/1 với hình ảnh "đàn ong" và "đại bàng" đã tạo nên nhiều thảo luận trên các diễn đàn.

Tổng Bí thư Tô Lâm. Ảnh: TTXVN.

Với tôi, người từng dõi theo khối tư nhân từ Luật Doanh nghiệp 1999, thì cách đặt vấn đề này không chỉ một sự xúc động mà còn một nỗi trăn trở về thực trạng kinh tế tư nhân – khu vực đang chịu nhiều thiệt thòi nhưng lại đóng góp âm thầm và bền bỉ vào nền kinh tế đất nước.

Tổng Bí thư đặt câu hỏi đầy chất vấn: "Chúng ta đã nói rất nhiều về chuẩn bị "tổ" cho "đại bàng", điều này rất đúng, rất nên làm. Nhưng tại sao lại ít đề cập đến kế hoạch chuẩn bị "cánh rừng", "cánh đồng" cho đàn ong lấy hoa làm mật?". Lời ông gợi nhớ tới hàng triệu doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) – những "đàn ong" chịu khó, chăm chỉ – đang vật lộn giữa khó khăn, áp lực cạnh tranh và đôi khi là sự thờ ơ, thiếu hỗ trợ từ chính sách.

Hiện trạng của "đàn ong": Những nỗi bế tắc chưa có lời giải

Theo Tổng cục Thống kê, bình quân mỗi tháng trong năm 2024 có 17.300 doanh nghiệp rời khỏi thị trường, con số này trong cả năm 2023 đã đạt mức kỷ lục 172.600 doanh nghiệp, tăng 20,5% so với năm trước đó. Đó không chỉ là những số liệu khô khan, mà là hàng trăm nghìn "đàn ong" đã gục ngã vì không tìm được "cánh rừng" để tồn tại.

Bản chất của vấn đề nằm ở môi trường kinh doanh chưa thuận lợi. Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2023 tiếp tục phản ánh những rào cản như thủ tục hành chính phức tạp, chi phí không chính thức và khó khăn trong tiếp cận đất đai. Thậm chí, nhiều doanh nghiệp cho biết, chi phí "bôi trơn" cho các đoàn thanh kiểm tra vẫn là "chi phí ngầm" mà họ không thể tránh.

Hơn nữa, các gói kích cầu và hỗ trợ sau dịch bệnh cũng không phát huy hiệu quả như kỳ vọng. Tỷ lệ giải ngân vốn ưu đãi thấp, trong khi lượng tiền gửi tại các ngân hàng lại tăng cao do thiếu kênh đầu tư. Hệ quả là hàng trăm nghìn doanh nghiệp nhỏ đang mắc kẹt trong vòng luẩn quẩn: thiếu vốn – thiếu niềm tin – thiếu cơ hội phát triển.

Áp lực từ cái nhìn xã hội và sự kiểm soát chặt chẽ

Không chỉ đối mặt với khó khăn nội tại, nhiều doanh nghiệp còn phải chịu áp lực từ định kiến xã hội. Không ít doanh nghiệp nhỏ bị nhìn nhận như những "con buôn", "lừa đảo", "bán hóa đơn trốn thuế tiềm năng". Sự nghi kỵ này đã cản trở nỗ lực vươn lên của nhiều cá nhân và tổ chức.

Đặc biệt, các chính sách siết chặt quản lý tài chính – như các quy định mới về thuế, trái phiếu doanh nghiệp – dù đúng đắn về mặt dài hạn, nhưng trong ngắn hạn lại tạo thêm rào cản lớn cho khu vực kinh tế tư nhân.

Sứ mệnh đè lên đôi cánh "đàn ong"

Lời phát biểu của Tổng Bí thư nhắc đến một nỗi lo đáng chú ý: việc cơ cấu lại nền kinh tế không chỉ nằm ở việc thu hút các "đại bàng", mà phải đảm bảo sự phát triển bền vững của khu vực kinh tế tư nhân – những "đàn ong" đang âm thầm giữ vai trò xương sống.

Hãy nhìn vào những con số để thấy rõ gánh nặng. Giai đoạn tới, sẽ có 100.000 lao động rời khỏi khu vực nhà nước do tinh gọn bộ máy, và thêm 100.000 bộ đội xuất ngũ cần được tái hòa nhập vào thị trường lao động. Trong khi đó, chính các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang phải chật vật duy trì hoạt động giữa hàng loạt áp lực từ chi phí kinh doanh tăng cao, giá thuê mặt bằng leo thang và thủ tục pháp lý phức tạp.

Một "đàn ong" kiên trì tạo ra mật ngọt có thể bị lụi tàn vì bị vắt kiệt bởi những đoàn thanh kiểm tra chồng chéo, thiếu minh bạch, hay thậm chí là vòi vĩnh từ một số cán bộ. Việc này không chỉ khiến nhiều doanh nghiệp không thể tiếp tục hoạt động, mà còn làm hao mòn niềm tin vào môi trường kinh doanh.

Niềm hy vọng từ "cánh rừng" và "cánh đồng"

Trong bối cảnh đó hình ảnh ẩn dụ đầy nhân văn của Tổng Bí thư Tô Lâm toát lên một thông điệp sâu sắc: Nếu chúng ta chỉ tập trung xây dựng "tổ" để thu hút các "đại bàng", mà không chăm sóc những "cánh rừng" để đàn ong làm tổ và sinh sôi, nền kinh tế sẽ mất đi nguồn lực tự thân quan trọng nhất.

Để vực dậy các "đàn ong", chúng ta cần:

• Đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thiểu chi phí không chính thức.

• Tạo điều kiện tiếp cận đất đai, vốn vay ưu đãi và các chính sách kích cầu thực sự hiệu quả.

• Định hướng lại nhận thức xã hội, xóa bỏ định kiến tiêu cực về khu vực kinh tế tư nhân, ghi nhận vai trò đóng góp của doanh nghiệp nhỏ và vừa vào tạo việc làm và thúc đẩy đổi mới.

• Xây dựng các chỉ tiêu cụ thể về tạo việc làm, phát triển thị trường lao động phù hợp với cơ cấu kinh tế mới.

Hình ảnh "cánh rừng", "cánh đồng" trong lời Tổng Bí thư không chỉ là một lời gợi mở mà còn là một lời nhắc nhở sâu sắc. Chỉ khi chúng ta thật sự coi trọng và tạo điều kiện cho những "đàn ong" nhỏ bé, nền kinh tế mới có thể đạt được sự cân bằng và phát triển bền vững.

Và chỉ khi đó, "cánh rừng" mới thực sự xanh tốt, "cánh đồng" mới thực sự trù phú, làm nơi cho cả đại bàng lẫn đàn ong cùng chung sức xây dựng một đất nước thịnh vượng.

  • Cùng chuyên mục
Đoàn kết, thống nhất, phản ứng chính sách linh hoạt, thực hiện thành công 3 đột phá chiến lược

Đoàn kết, thống nhất, phản ứng chính sách linh hoạt, thực hiện thành công 3 đột phá chiến lược

Sáng 5/8, tại Hà Nội, đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ dự và chỉ đạo Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Xây dựng lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Cùng dự có đồng chí Trần Hồng Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ.

Sự kiện - 06/08/2025 11:26

Tập đoàn năng lượng Philippines muốn đầu tư vào ngành điện Việt Nam

Tập đoàn năng lượng Philippines muốn đầu tư vào ngành điện Việt Nam

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng bày tỏ ủng hộ dự định mở rộng đầu tư của Tập đoàn AboitizPower tại Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.

Sự kiện - 06/08/2025 11:24

[Gặp gỡ thứ Tư] 'Giám sát phát hiện sớm điểm nghẽn trong thực thi chính sách'

[Gặp gỡ thứ Tư] 'Giám sát phát hiện sớm điểm nghẽn trong thực thi chính sách'

Thông tin từ hoạt động giám sát của Quốc hội sẽ giúp phát hiện sớm những "điểm nghẽn" trong thực thi chính sách để từ đó triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách được thể chế hóa từ các nghị quyết này một cách hiệu lực, hiệu quả hơn.

Sự kiện - 06/08/2025 09:10

Thủ tướng: Tạo phong trào, xu thế để 'cả nước là một đoàn quân' trong phát triển kinh tế tư nhân

Thủ tướng: Tạo phong trào, xu thế để 'cả nước là một đoàn quân' trong phát triển kinh tế tư nhân

Tối ngày 4/8, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia triển khai Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, chủ trì Phiên họp lần thứ nhất của Ban Chỉ đạo.

Sự kiện - 05/08/2025 13:15

Phó Thủ tướng xem xét hỗ trợ thêm Nghệ An 500 tỷ khắc phục hậu quả mưa lũ

Phó Thủ tướng xem xét hỗ trợ thêm Nghệ An 500 tỷ khắc phục hậu quả mưa lũ

Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc giao Bộ Tài chính xem xét bố trí thêm khoảng 500 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương để tiếp tục hỗ trợ tỉnh khắc phục hậu quả mưa lũ.

Sự kiện - 05/08/2025 07:04

Chậm nhất tới 2027 phải thiết kế, chế tạo, kiểm thử một số chíp bán dẫn cần thiết

Chậm nhất tới 2027 phải thiết kế, chế tạo, kiểm thử một số chíp bán dẫn cần thiết

Thủ tướng Phạm Minh Chính giao mục tiêu chậm nhất tới 2027 cả nước phải thiết kế, chế tạo, kiểm thử một số chíp bán dẫn cần thiết.

Sự kiện - 04/08/2025 15:07

Hà Nội hỗ trợ 8 tỷ đồng cho hai tỉnh Sơn La, Điện Biên khắc phục hậu quả thiên tai

Hà Nội hỗ trợ 8 tỷ đồng cho hai tỉnh Sơn La, Điện Biên khắc phục hậu quả thiên tai

Thành ủy - HĐND - UBND - Ủy ban MTTQ Việt Nam TP. Hà Nội đã quyết định trích Quỹ 'Cứu trợ' thành phố hỗ trợ nhân dân hai tỉnh Điện Biên, Sơn La 8 tỷ đồng.

Sự kiện - 04/08/2025 11:56

Cơ hội bứt phá của Việt Nam trước làn sóng áp thuế toàn cầu của Mỹ

Cơ hội bứt phá của Việt Nam trước làn sóng áp thuế toàn cầu của Mỹ

Giữa những biến động của trật tự thương mại toàn cầu, quyết định của Mỹ trong việc siết chặt thuế nhập khẩu đang tái định hình lại chuỗi cung ứng quốc tế. Trong bối cảnh đó, Việt Nam với lợi thế địa chiến lược, mạng lưới hiệp định thương mại sâu rộng và môi trường chính trị - kinh tế ổn định đang nổi lên như một điểm đến thay thế hấp dẫn cho các nhà đầu tư toàn cầu.

Sự kiện - 04/08/2025 06:50

Hà Nội khởi công tuyến đường sắt đô thị số 2 trong tháng 10

Hà Nội khởi công tuyến đường sắt đô thị số 2 trong tháng 10

Ban Quản lý đường sắt đô thị TP. Hà Nội cho biết, tuyến đường sắt đô thị số 2 (Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo) sẽ khởi công vào tháng 10, sau đó, đơn vị sẽ tiến hành đấu thầu các gói thầu khác để triển khai đồng loạt vào 2026 và đặt mục tiêu hoàn thành tiến độ vào 2030.

Sự kiện - 03/08/2025 12:22

Thủ tướng: Trung tâm tài chính quốc tế là nơi pháp luật được 'thiết kế cho tương lai'

Thủ tướng: Trung tâm tài chính quốc tế là nơi pháp luật được 'thiết kế cho tương lai'

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam không phải là một khu đô thị đặc biệt hay một cụm cao ốc tài chính, mà trước hết là một thiết kế thể chế đặc thù,

Sự kiện - 02/08/2025 14:40

Hà Nội ra quân tổng vệ sinh môi trường trên toàn thành phố

Hà Nội ra quân tổng vệ sinh môi trường trên toàn thành phố

Sáng 2/8, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã phát động lễ ra quân tổng vệ sinh môi trường trên địa bàn 126 xã, phường trên địa bàn thành phố.

Sự kiện - 02/08/2025 13:27

Ra mắt chuyên trang đặc biệt 'Lịch sử 80 năm Tòa án nhân dân' và phát động cuộc thi 'Tìm hiểu lịch sử 80 năm Tòa án nhân dân'

Ra mắt chuyên trang đặc biệt 'Lịch sử 80 năm Tòa án nhân dân' và phát động cuộc thi 'Tìm hiểu lịch sử 80 năm Tòa án nhân dân'

Nhằm thiết thực chào mừng Kỷ niệm 80 năm ngày Truyền thống Tòa án nhân dân (13/9/1945 – 13/9/2025), sáng nay (2/8), Tòa án nhân dân tối cao đã tổ chức lễ ra mắt chuyên trang đặc biệt "Lịch sử 80 năm Tòa án nhân dân", đồng thời chính thức khai trương chuyên trang Thi trực tuyến và phát động cuộc thi "Tìm hiểu lịch sử 80 năm Tòa án nhân dân".

Sự kiện - 02/08/2025 13:26

[Café Cuối tuần] Doanh nghiệp Việt trên 'võ đài' nội địa Mỹ: Sẵn sàng nhập cuộc

[Café Cuối tuần] Doanh nghiệp Việt trên 'võ đài' nội địa Mỹ: Sẵn sàng nhập cuộc

Ngày 1/8/2025, Nhà Trắng chính thức công bố các mức thuế đối ứng mới áp dụng cho hàng hóa nhập khẩu từ hàng chục quốc gia, trong đó Việt Nam chịu mức thuế 20% cho hàng hóa có chứng nhận xuất xứ (C/O) Việt Nam và 40% cho hàng trung chuyển từ các nước khác.

Sự kiện - 02/08/2025 11:06

Vụ lật tàu Vịnh Xanh 58: Tổng số tiền bồi thường bảo hiểm dự kiến 23,4 tỷ đồng

Vụ lật tàu Vịnh Xanh 58: Tổng số tiền bồi thường bảo hiểm dự kiến 23,4 tỷ đồng

Bộ Tài chính cho biết, tính đến ngày 31/7/2025, tổng số tiền bồi thường, trả tiền bảo hiểm vụ lật tàu dịch vụ du lịch Vịnh Xanh 58 dự kiến khoảng 23,4 tỷ đồng.

Sự kiện - 02/08/2025 10:27

Thủ tướng làm Trưởng Ban Chỉ đạo về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam

Thủ tướng làm Trưởng Ban Chỉ đạo về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam

Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký quyết định thành lập Ban Chỉ đạo về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Theo quyết định, Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng Ban Chỉ đạo.

Sự kiện - 02/08/2025 07:30

Bộ Công Thương: Mỹ áp dụng thuế đối ứng 20% với Việt Nam

Bộ Công Thương: Mỹ áp dụng thuế đối ứng 20% với Việt Nam

Trong thời gian tới, Việt Nam và Mỹ sẽ tiếp tục thảo luận và triển khai các công việc tiếp theo hướng đến hoàn thành thỏa thuận về thương mại đối ứng.

Sự kiện - 01/08/2025 18:42