[CAFÉ Cuối tuần] Lan man về bằng giả, hàng giả
Cuối tuần, tâm trạng chán òm, đọc trên mạng, trên báo chí, thấy liên miên nhiều những chuyện liên quan đến bằng giả, hàng giả, hàng nhái…

Minh hoạ: Internet
Đang chuyện bằng cấp “lình xình” của một quan chức trẻ cao cấp bị kỷ luật. Vừa luận bàn thế nào là thật, là giả, “chín ép”, “chín nhanh”. Thì lại “va” ngay phải vụ phân bón giả Thuận Phong. Vụ này cũng lòng vòng, khơi lên xong, một thời gian tưởng “chìm xuồng”, rồi lại nóng trở lại.
Tiếp đến là vụ thuốc chữa ung thư giả VN Pharma. Tòa xử hai lần, lần thứ hai đang đợi tuyên án vào ngày 30/10 tới đây. Bị cáo đầu vụ hôm trước còn tươi cười, hôm sau đã ôm mặt khóc như sắp chết. Rồi ngay đây, lại phát hiện thêm vụ thuốc Vidatox giả, cũng thuốc chữa ung thư của BIDU Pharma…
Nhoằng một cái, lại ồn ào, rúng động vụ “Khăn lụa tơ tằm thay mác China” của Khaisilk. Chắc là rồi sẽ đi tong cái thương hiệu của anh chàng nhà buôn, có dáng vẻ nghệ sỹ, bao năm nay kiếm tiền từ lãi thặng dư cảm xúc và tự hào người Việt. Anh chàng đã trở thành nhân vật của công chúng, vừa là thương nhân vừa có màu sắc “sâu bít”, từng vào top nhân vật có ảnh hưởng. Giờ thì… ngao ngán.
Ngẫm ra, các thứ “đồ giả” trên là thuộc về mấy lĩnh vực, đều nguy hại. Bằng giả là sự thoái hóa về nhân cách. Phân bón giả làm hại sản xuất, phát triển. Thuốc giả hại chết người bệnh. Hàng giả làm mất uy tín của thương mại, làm ảnh hưởng đến thương hiệu quốc gia. Tất cả đều nguy hại lâu dài…
Câu chuyện bằng giả thì đã bàn đi luận lại từ lâu lắm rồi. Đủ kiểu bằng cấp giả: Bằng làm giả như thật, đi mua ngoài “chợ trời” để nộp hồ sơ, hợp thức hóa để “chạy” đề bạt, bổ nhiệm. Bằng thật biến thành bằng giả, dùng các kiểu phép thuật, tẩy xóa để thay tên đổi họ trên bằng thật để biến thành bằng giả. Bằng thật, nhưng là giả, vì là học giả, học kiểu quay cóp, chép phao, rồi giả đi học, thuê người điểm danh, thuê học hộ, thi hộ, viết luận án hộ. Cũng có bằng thật, học thật, nhưng rồi thành… giả, vì bị lừa học, cơ sở đào tạo không được cấp phép, chương trình học không đúng tiêu chuẩn, bằng không hợp thức. Có bằng thật, học thật như đi học đại học, tốt nghiệp đàng hoàng, nhưng trước đó lại dùng bằng phổ thông giả, thành ra bằng đại học thật… thành giả, vô dụng. Rồi cả loại bằng “không phù hợp”, bằng “chưa được công nhận”… Chắc chả đâu như ở ta, muôn kiểu bằng giả, học giả, kiến thức giả. Tình trạng này dẫn đến lộn tùng phèo: Nhiều lúc, nhiều nơi, thằng dốt cưỡi đầu anh khôn. Đứa ngu si chỉ bảo người học thức. Bậc hiền đức lép vế trước lưu manh...
Tình trạng bằng thật, bằng giả rối như canh hẹ trên có phần là hậu quả của cơ chế dùng người của ta, có phần từ thói sính bằng cấp hơn là đánh giá thực tài và tôn trọng năng lực thực tế, nhiều năm vừa qua.
Nhưng tôi lại thấy lạc quan. Đang có nhiều chuyển biến để ta tin rằng sự phát triển kinh tế hiện nay, những thách thức của thương trường sẽ cho người ta nhận chân ra năng lực thực sự mới quan trọng hơn bằng cấp. Hơn nữa, bây giờ đang loạn đào tạo cao học, thạc sỹ, tiến sỹ. Tiến sỹ, thạc sỹ dễ dàng quá, đông quá, thì tất mất giá. Lúc đó thì thực tài càng lên giá, được trọng dụng. Tôi thành thật đề nghị, Bộ GD&ĐT cứ cho phép các trường ĐH thoải mái thu tiền và mở rộng đào tạo thạc sỹ, tiến sỹ đi, vừa thu được tiền của những kẻ sính bằng cấp, vừa nhanh phổ cập thạc sỹ, tiến sỹ. Cứ thế rồi thì sẽ nhanh đến lúc hết chuyện bằng giả đè đầu cưỡi cổ người thực tài. Thật đấy!
Về phân bón giả, thuốc trừ sâu giả, giống má giả, gây ra nguy hại đối với bà con nông dân, đã nghèo lại càng khổ. Thuốc chữa bệnh giả hại người bệnh, gia cảnh đã khốn cùng lại càng cùng khốn. Luật pháp đã đề ra chế tài. Đã có bao nhiêu cơ quan chức năng để xử lý và ngăn chặn. Luật pháp bất vị thân. Dư luận xã hội phải lên án mạnh mẽ. Ngay hai vụ, phân bón giả Thuận Phong và thuốc chữa ung thư của VN Pharma, báo chí và mạng xã hội đã góp phần quan trọng vào việc để nó không bị chìm xuồng và xử nhẹ. Tôi cũng tin là rồi đây, những vụ giả mạo kiểu này sẽ bớt dần đi.
Nhưng vụ “Khăn lụa” của Khaisilk mới đây thì tôi lo lắng thực sự. Một doanh nhân thành đạt, một thương hiệu đáng tự hào. Hóa ra mấy chục năm nay là “lừa” người tiêu dùng. Người ta nhân danh lòng tự hào dân tộc, nhân danh tâm huyết và đạo đức để lừa đảo, thì đáng sợ thật. Lừa tinh vi thế, mà thành được thế, thì lúc sụp đổ, cũng sẽ rất nhanh. Và hậu quả thì rất nặng nề, liên quan và ảnh hưởng đến nhiều thương hiệu Việt khác.
Đằng sau câu chuyện này, người ta đã phân tích nhiều khía cạnh. Và sẽ còn nhiều phân tích chí lý và sâu sắc nữa. Dư luận xã hội đã lên án và tẩy chay…
Nhưng làm sao cho những vụ việc như thế này rất ít xảy ra trong tương lai?
Tôi nhớ tới bộ phim “Catch me if you can” (Hãy bắt tôi nếu có thể) của đạo diễn Steven Spielberg, với các diễn viên Tom Hanks, Leonardo Di Caprio thủ vai (2002). Bộ phim dựng lại quá trình trượt dài trên con đường phạm pháp của một nhân vật có thật là Frank Abagnale - người được biết đến là siêu lừa đảo trẻ tuổi nhất nước Mỹ, một "tài hoa giả mạo" vô tiền khoáng hậu. Với năng khiếu của mình, Frank có thể giúp ích rất nhiều cho đời, nhưng anh ta lại đi vào con đường lừa đảo không lối thoát và muốn vươn lên nhanh chóng theo nguyên lý "con chuột trong hũ bơ" của ông bố. Anh ta là hậu quả của một lối giáo dục thiển cận, gieo hạt đắng thì không thể hái được quả ngọt. Những bài học ma mãnh đầu đời của Frank đều được truyền từ người bố của anh ta.
Đây là một phim hình sự, tâm lý cũng rất hấp dẫn. Ai muốn giải trí cuối tuần và ngẫm nghĩ, thì mời vào google mạng xem nhé.
Vậy những anh dùng bằng giả, bán phân bón giả, khăn lụa giả nhan nhan ở ta có chút bóng dáng nào của Frank Abagnale và câu chuyện có phần nào bắt đầu từ giáo dục không?
Người Việt ta không ít ồ à, thán phục sự làm giả, đóng giả. Văn nghệ thì gái đóng giả trai, hát thì giọng giả thanh. Bây giờ, trên ti vi cũng mấy chương trình, thân quen gì đấy, lấy đóng giả, hát giả người nổi tiếng làm tiêu chí chấm điểm và xếp hạng. Người Việt thích hoa giả trong trang trí, nhất là trang hoàng tiệc cưới. Làm nhà thì đổ cột bê tông rồi sơn vẽ giả cột gỗ, cổng và hàng rào cũng bê tông giả gỗ. Trang sức thì đeo vàng giả, đồ mỹ ký. Ăn thì chân giò nấu giả cầy, thịt ba chỉ nấu giả ba ba... Cứ thế này, rồi có dẫn đến dùng hàng dỏm cho oai? Rồi trong đám này, bỗng xuất hiện một vài anh chị khôn lanh hơn, tìm ra cách bán hàng dỏm cho nhiều lợi nhuận?
Tôi nghĩ, có khi cũng từ đấy mà ra thật.
Vậy thì phải giáo dục lại, phải cảnh giác với mọi thứ giả quanh ta, để mà lành mạnh, để mà hội nhập…
- Cùng chuyên mục
'Tiếp tục hoàn thiện chính sách để thúc đẩy kinh tế tư nhân'
"Kỳ họp 10, Chính phủ sẽ trình Quốc hội sửa đổi các luật còn lại liên quan đến doanh nghiệp đảm bảo toàn diện", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói về việc hoàn thiện luật để phát triển kinh tế tư nhân.
Sự kiện - 19/06/2025 18:23
'Chưa hộ kinh doanh nào bị phạt vì hóa đơn điện tử'
"Hiện nay đang hỗ trợ tối đa cho các hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử chứ chưa phạt ai. Không có câu chuyện phạt bất cứ hộ kinh doanh nào trong việc triển khai hóa đơn điện tử. Trừ khi sau này đã triển khai thông suốt rồi mà có hộ kinh doanh vẫn cố tình vi phạm thì mới tính đến phạt", Bộ trưởng Tài chính cho biết.
Sự kiện - 19/06/2025 16:37
Sắp diễn ra Hội thảo 'Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong đô thị thông minh'
Hội thảo "Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong đô thị thông minh" sẽ tập trung thảo luận về một trong những xu thế công nghệ quan trọng nhất hiện nay là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong xây dựng và vận hành đô thị thông minh.
Sự kiện - 19/06/2025 16:00
'Doanh nghiệp rút khỏi thị trường là thách thức lớn cho mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp'
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, trong 5 tháng đầu năm, số lượng doanh nghiệp rút khỏi thị trường rất lớn là thách thức lớn cho mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030.
Sự kiện - 19/06/2025 11:11
Hôm nay (19/6), Bộ trưởng Tài chính trả lời chất vấn giải pháp đẩy mạnh thu hút vốn FDI
Bộ trưởng Tài Chính Nguyễn Văn Thắng nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài chính, trong đó có giải pháp đẩy mạnh thu hút vốn FDI.
Sự kiện - 19/06/2025 07:30
Bộ trưởng Y tế khẳng định thuốc giả không có trong bệnh viện
Liên quan đến vấn đề đại biểu Quốc hội nêu về thuốc giả có trong bệnh viện, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan nêu rõ, thông qua hệ thống đấu thầu, tất cả thuốc vào bệnh viện phải có nguồn gốc xuất xứ. Thuốc giả chủ yếu xuất hiện trên thị trường, không phải trong bệnh viện.
Sự kiện - 18/06/2025 16:12
TP.HCM sẽ trở thành 'siêu đô thị quốc tế' của Đông Nam Á
Tầm nhìn mới cho TP.HCM (mới) là trở thành "siêu đô thị quốc tế" của Đông Nam Á – một đô thị thông minh, xanh, sáng tạo, tiêu biểu không chỉ về sức mạnh kinh tế mà cả sự phong phú về văn hóa, nghệ thuật, thể thao, giải trí và phong cách sống hiện đại, năng động
Sự kiện - 18/06/2025 14:22
Quốc hội dời lịch thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng sẽ được biểu quyết thông qua vào chiều 25/6, lùi lại 1 tuần so với kế hoạch ban đầu là ngày 18/6.
Sự kiện - 18/06/2025 13:30
Vinh Quang Việt Nam: Khơi dậy tinh thần trách nhiệm và khát vọng vươn lên
Năm 2025, Chương trình Vinh Quang Việt Nam bước sang năm thứ 21, tiếp tục khẳng định vai trò là một trong những sự kiện văn hóa chính trị có sức lan tỏa mạnh mẽ nhất cả nước. Không chỉ là nơi tôn vinh những tập thể, cá nhân có đóng góp xuất sắc, chương trình còn trở thành nguồn cảm hứng, khơi dậy khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hùng cường.
Sự kiện - 18/06/2025 11:02
[Gặp gỡ thứ Tư]'Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam: Táo bạo nhưng thực tế'
Dự thảo Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam được đánh giá mang lại một tầm nhìn tổng thể, táo bạo nhưng thực tế cho dự án tại Việt Nam.
Sự kiện - 18/06/2025 09:46
Bí thư Hải Dương làm Phó Tổng Thường trực Thanh tra Chính phủ
Ông Trần Đức Thắng, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương được điều động, phân công giữ chức Phó Tổng Thanh tra Thường trực Thanh tra Chính phủ. Trước đó, ông Thắng từng giữ chức Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương.
Sự kiện - 18/06/2025 08:23
Chốt giảm thuế VAT 2% đến hết 2026
Quốc hội giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) còn 8% đến hết năm 2026. Dự kiến ngân sách sẽ giảm thu khoảng 122.000 tỷ đồng.
Sự kiện - 17/06/2025 12:17
Thủ tướng trao tặng sách của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam tại Thụy điển và Estonia
Thủ tướng Phạm Minh Chính đã trao tặng Tủ sách tiếng Việt gồm hàng trăm đầu sách của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam tới cộng đồng người Việt tại Thụy điển và Estonia.
Sự kiện - 17/06/2025 09:06
Tạp chí Nhà đầu tư nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam
Tạp chí Nhà đầu tư vinh dự được nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam vì có thành tích tiêu biểu trong hoạt động báo chí tại Quảng Nam.
Sự kiện - 16/06/2025 18:28
Quảng cáo trên mạng phải có dấu hiệu nhận biết, cho phép tắt quảng cáo
Quảng cáo trên báo điện tử, trang thông tin điện tử, mạng xã hội, ứng dụng trực tuyến, nền tảng số có kết nối Internet, phải tuân thủ các quy định, đó là phải có dấu hiệu nhận diện rõ ràng bằng chữ số, chữ viết, ký hiệu, hình ảnh, âm thanh để phân biệt giữa nội dung quảng cáo với các nội dung khác không phải quảng cáo.
Sự kiện - 16/06/2025 13:11
Quốc hội thông qua sửa đổi Hiến pháp, chính thức bỏ cấp huyện
Với 470/470 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội chính thức thông qua Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
Sự kiện - 16/06/2025 10:17
- Đọc nhiều
-
1
TP.HCM: Giá nhà cao khiến sức mua yếu
-
2
FDI chưa tạo giá trị gia tăng cao, chủ yếu là lắp ráp và gia công
-
3
Bí thư Hải Dương làm Phó Tổng Thường trực Thanh tra Chính phủ
-
4
Thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng với quy mô 1.881ha
-
5
Liên danh VEC trúng thầu xây dựng cao tốc 56.000 tỷ thuộc dự án Vành đai 4 - vùng Thủ đô
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 1 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 1 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 2 month ago