[Café cuối tuần] Hiện tượng Blackpink và quyền của người tiêu dùng

Sự kiện nhóm nhạc Blackpink có mặt tại Việt Nam tuần vừa qua đặc gây ra những cảm xúc trái chiều trong dư luận. Ở góc độ tiêu dùng thì chẳng thể có một phán xét nào đối với người tiêu dùng khi họ tiêu thụ một sản phẩm hợp pháp tại Việt Nam.

Thế hệ chúng tôi một thời cứ thấy chiếu bóng ở đâu là đi xem. Đội chiếu bóng lưu động thì cứ lần lượt đi hết xã này đến xã khác. Đi bộ trong phạm vi cả chục cây số là thường. Đám trẻ con thì từ chiều đã ới gọi nhau, tuỳ từng gia đình có đứa xin phép có đứa thì cứ thế đi bao giờ về thì về. Nhu cầu văn hoá không phải như cái ăn hàng ngày nhưng có sức hút ghê gớm. Người lớn chẳng qua vì lao động vất vả, vì bao lo toan cuộc sống hàng ngày mà không có điều kiện đi xem như trẻ con nhưng cũng không hề cấm đoán trẻ con. Thời ấy cũng đủ thứ nghịch ngợm của trẻ con chứ chẳng phải ngay ngắn, hiền lành hơn bây giờ.

Xã hội giờ phát triển, món ăn văn hoá tinh thần đa dạng. Có món ăn ngon, có món vừa. Có món đặc sản, có món bình dân. Ngon hay không lại còn phụ thuộc khẩu vị từng người. Không thể có ai có quyền áp đặt ý thích của mình đối với người khác. Thế giới rộng mở, những mới lạ từ bên ngoài lại càng có sức hấp dẫn. Âm nhạc lại càng không có rào cản về ngôn ngữ.

Giờ thanh niên bỏ ra một món tiền không nhỏ để được xem một show diễn của Blackpink có thể khiến nhiều người choáng váng. Xét cho cùng tiền của chúng hay bố mẹ chúng cho chúng tiêu thì là quyền của chúng. Nói là chúng sính ngoại thì hàng hoá gì giờ chẳng có nội, có ngoại.

Blackpink là nhóm các nghệ sĩ biểu diễn. IME hay một công ty nào đứng ra tổ chức thuê họ biểu diễn thì họ cũng vẫn là họ. Sự liên kết giữa nhà tổ chức và người biểu diễn thì phạm vi cả thế giới hình thức cộng sinh này cũng không khác gì nhau. Người bỏ tiền ra để thưởng thức nghệ thuật thì phải quan tâm ở góc độ nghệ thuật là chủ yếu, chứ không để ý đến các nhà tổ chức. Giống như trên thế giới này các giải bóng đá danh giá với các đội bóng tên tuổi thường gắn bó với người hâm mộ chứ mấy ai quan tâm đội bóng do ông chủ nào sở hữu.

Ở góc độ kinh tế thì sự kiện mà Blackpink mang đến cho người hâm mộ Việt Nam chính là sản phẩm dịch vụ giải trí. Toàn bộ tiền bán vé là doanh thu của IME Việt Nam. Doanh thu trừ chi phí thuê địa điểm biểu diễn là giá trị tăng thêm và là phần đóng góp cho GDP. Doanh thu của sân vận động trừ chi phí mua vào (như điện, nước) thì cũng lại là phần đóng góp GDP. Tiền lãi của IME Việt Nam phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp và cá nhân người nước ngoài có thu nhập tại Việt Nam cũng phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Khi IME Việt Nam chuyển tiền ra nước ngoài cho cổ đông nước ngoài thì phải nộp thuế chuyển tiền này. Đã là hoạt động kinh tế thì doanh nghiệp càng có lãi, càng đóng thuế nhiều càng được đánh giá cao.

Sản phẩm tiêu dùng bao gồm hàng hoá và dịch vụ. Từ bao năm nay người tiêu dùng trong nước đã quen với sản phẩm của cả trong nước và nhập khẩu. Vì vậy, sản phẩm mà Blackpink mang đến thoả mãn nhu cầu của một lượng người tiêu dùng cũng là bình thường. Nếu có đoàn nghệ thuật nào của ta lưu diễn ở nước ngoài mà có thu nhập thì cũng chính là ta đã xuất khẩu được sản phẩm dịch vụ ấy. Ta có thể thường xuyên có những cuộc vận động “người Việt Nam dùng hàng Việt Nam” nhưng thực tế ta có nền kinh tế rất mở với kim ngạch xuất khẩu và nhập khẩu đều gần tương đương với GDP. Vận động là vậy nhưng ta gần như không có một kì thị hay phân biệt đối xử nào với hàng nhập khẩu và thực tế tâm lý ưa chuộng hàng ngoại là khá phổ biến.

Ở góc độ tiêu dùng thì chẳng thể có một phán xét nào đối với người tiêu dùng khi họ tiêu thụ sản phẩm hợp pháp tại Việt Nam. Việc họ mua đắt hay rẻ là lựa chọn của họ không ai có quyền phê phán. Việc họ thể hiện sự hâm mộ cuồng nhiệt nếu không có hành vi vi phạm pháp luật hay thuần phong mỹ tục thì cũng không thể cấm họ, trừng phạt họ, lên án họ. Khi IME đã được phép tổ chức ở Việt Nam thì điều đó cũng có nghĩa là họ cũng không có gì vi phạm pháp luật của Việt Nam. Cũng ở góc độ pháp luật, những gì trước đó IME không đáp ứng yêu cầu để được phép tổ chức tại Việt Nam không có nghĩa là Blackpink hoặc người hâm mộ Việt Nam phải chịu trách nhiệm về việc đó.

Sau Blackpink, sắp tới sẽ có thể có nhiều nhóm nghệ sỹ quốc tế quan tâm đến Việt Nam nếu họ đánh giá đây là một thị trường tiềm năng mang lại thu nhập. Bất cứ một sản phẩm nào cũng luôn có một lượng người tiêu dùng. Người hâm mộ Blackpink có thể thể hiện thái quá chăng nữa thì cũng chỉ giới hạn trong số những người đã sử dụng dịch vụ, không bao giờ đại diện cho một xu hướng của cả một địa phương và càng không đại diện cho cả một thế hệ. Những tiếng nói phê phán quá khắt khe không chừng mới là làm khuấy động dư luận một hiện tượng hâm mộ chỉ là ở mức bình thường. Hơn nữa phê phán gì đối với một hiện tượng tiêu dùng thì cũng phải dựa trên các yếu tố pháp luật và quyền của người tiêu dùng.

Bài liên quan

Concert Blackpink ở Hà Nội chỉ có 13 bài hát nhưng giá vé lên tới gần 10 triệu đồng

Cơ hội để Hà Nội phát triển công nghiệp văn hóa qua show diễn của BlackPink

[Café cuối tuần] Hạn chế rủi ro hay rào cản khách hàng tiếp cận vốn?

Hà Nội: Sắp xây dựng Công viên Văn hóa nghệ thuật 44,4ha tầm cỡ quốc tế