Công ty được đồng sáng lập bởi Jack Ma, tên tuổi lớn trong số các doanh nhân Trung Quốc, không có nghĩ chỉ một người tạo dựng nên. Bước đầu ông cho thấy sự tự tin vào tập thể ông đã xây dựng.

Kế hoạch 1 năm của Jack Ma để trao quyền chủ tịch của Alibaba Group Holding cho người kế vị là Daniel Zhang đã đưa chiến lược kế vị không chính thống của tập đoàn vào sự chú ý, vì nó đi ngược lại với cơ cấu quyền lực kiểu “một người” của Châu Á.

Nhiều người chưa biết, cấu trúc cốt lõi của công ty 420 tỷ USD, với hơn 86.000 nhân viên trải dài từ việc trả lương không bằng tiền mặt đến điện toán đám mây, thương mại điện tử, thể thao và phim ảnh Hollywood.

Quan hệ đối tác của Alibaba được thành lập gần 10 năm trước, là nền tảng giúp ông Ma tự tin thông báo kế hoạch kế nhiệm trong 12 tháng của mình.

Bắt đầu với câu hỏi của Ma – đồng nghiệp thường gọi là Giáo sư Ma – đặt ra cho các giám đốc điều hành cấp cao 10 năm trước: Alibaba sẽ làm gì nếu không có Jack Ma?

“Một Alibaba bền vững sẽ phải được xây dựng trên nền tảng quản trị âm thanh, quan điểm tập trung vào văn hóa và nhất quán trong việc phát triển tài năng”, ông Ma nói trong bức thư gửi tất cả nhân viên trong tuần này.

“Không một công ty nào có thể chỉ dựa vào những người sáng lập. Do giới hạn về năng lực và khả năng của một người, không ai có thể gánh vác trách nhiệm của vị trí Chủ tịch và CEO mãi mãi”, bức thư có đoạn viết.

Trong tổng số 36 đối tác, 6 đối tác ở trong 18 người đồng sáng lập Alibaba, bao gồm Ma và phó chủ tịch Joe Tsai. Các đối tác còn lại là giám đốc điều hành đã làm việc ít nhất 5 năm tại Alibaba, hoặc các chi nhánh như Ant Financial, mỗi công ty đều có sổ sách chứng minh đóng góp cho hoạt động kinh doanh của Tập đoàn.

Họ được bầu vào quan hệ đối tác bởi các đồng nghiệp. Một trong ba đối tác là phụ nữ và nhóm này cho phép tối đa bốn thành viên mới mỗi năm, trong khi 2 đối tác nghỉ hưu.Quá trình gia nhập nghiêm ngặt: nhận xét quá trình làm việc bởi các đồng nghiệp, được đề cử bởi 3 đối tác hiện tại và phải có được 75% số phiếu bầu của tất cả các đối tác hiện hành.

Trong những năm qua, các đối tác mới bao gồm giám đốc điều hành và chủ tịch Zhang, Ant Jing, chủ tịch công ty Ant Financial, giám đốc công nghệ của Alibaba, Jeff Zhang và chủ tịch của Alibaba Cloud Simon Hu, theo tiết lộ của quản trị công ty. Ma là ủy viên thường trực của quan hệ đối tác.

Các đối tác có quyền chỉ định phần lớn ban giám đốc của Alibaba, tùy thuộc vào sự chấp thuận của các cổ đông trong đại hội thường niên.

Điều đó đồng nghĩa tại bất kỳ thời điểm nào, các giám đốc điều hành cấp cao của công ty có thể chọn ứng viên cho phần lớn vị trí của ban giám đốc Alibaba.

Năm trong số 11 giám đốc trong hội đồng quản trị hiện thời của công ty được đề cử bởi quan hệ đối tác. Năm giám đốc độc lập bao gồm giám đốc điều hành đầu tiên của Hồng Kông Tung Chee-hwa và người đồng sáng lập Yahoo! Jerry Yang. Người sáng lập Soft bank Masayoshi Son là giám đốc độc lập vì hiện đang nắm giữ 29% cổ phần của Alibaba.

Điều này giảm nguy cơ có hiềm khích tiếp quản trong hội đồng quản trị, và đảm bảo thực hiện kế hoạch của công ty theo tầm nhìn của Alibaba, giáo sư Lawrence Loh, giám đốc Trung tâm Quản trị, Tổ chức và Sáng lập tại Đại học Quốc gia Singapore cho biết.

“Họ không muốn nhất là vấn đề công ty bị điều hành bởi các công ty khác, điều đó sẽ khiến mọi thứ trở nên khó kiểm soát”, Loh nói “Doanh nghiệp điện tử rất linh hoạt, có định hướng và xu hướng thay đổi [thường xuyên] đến nỗi bạn không muốn một công ty khác đến và biến công ty bạn thành một loại hình khác”.

Quan hệ đối tác không chỉ để đề cử các vị trí giám đốc. Các đối tác cũng phải có “tiêu chuẩn cao về nhân cách và thực hiện sứ mệnh, tầm nhìn và giá trị của công ty”, theo tuyên bố của quản trị, người được bổ nhiệm phải cá nhân hóa văn hóa doanh nghiệp.

Đó là sự kết hợp độc đáo giữa cấu trúc doanh nghiệp, phát triển tài năng và nuôi dưỡng văn hóa đã cho phép Ma, hiện 54 tuổi, là người trẻ nhất trong 3 người giàu nhất châu Á rời khỏi một đế chế thương mại gần như chưa chín muồi.

Người Trung Quốc thường nói, "ai giàu ba họ ai khó ba đời”, Joseph Fan, đồng giám đốc Viện Kinh tế và Tài chính tại Đại học Trung Quốc Hồng Kông nói. “Vấn đề này có thể đúng với các gia đình giàu có trên toàn thế giới, nhưng đặc biệt được tin tưởng tại châu Á”.

Sự thành công của nhiều công ty châu Á phụ thuộc vào những người lãnh đạo, nhiều hơn so với các khu vực khác, Fan – đồng tác giả cuốn sách The Family Business Map: Assets and Roadblocks in Long Term Planning (tạm dịch: Bản đồ doanh nghiệp gia đình: Tài sản và rào cản trong kế hoạch dài hạn) cho biết.

“Nói cách khác, đây là nền văn hóa của các mối quan hệ (guanxi)”, Fan nói “cho dù một nhà đầu tư muốn bỏ tiền vào công ty của bạn hoặc một đối tác muốn kinh doanh với bạn, còn phụ thuộc vào lãnh đạo của bạn”.

Văn hóa này trở nên rõ nét sau vụ việc ngày 31 tháng 8 tại Minneapolis, người sáng lập kiêm giám đốc điều hành của JD.com, ông Richard Liu Qiangdong bị bắt giữ. Mặc dù bị giam giữ và được trở lại làm việc vào ngày 4 tháng 9, khoảng thời gian giam giữ ngắn ngủi của ông vẫn dấy lên câu hỏi liệu một trong những công ty thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc có thể hoạt động hiệu quả nếu thiếu ông hay không.

Theo luật của công ty, ông Liu “có ảnh hưởng đáng kể đối với các vấn đề như bầu giám đốc và phê duyệt tài liệu sáp nhập, mua lại hoặc các giao dịch liên doanh khác”.Hơn nữa, theo các quy tắc hiện hành của JD.com “ban giám đốc sẽ không thể đủ số lượng tối thiểu mà không có Liu, miễn là Liu vẫn là giám đốc”.Sự tập trung quyền lực và ảnh hưởng, đó là điều Alibaba – công ty châu Á đầu tiên đạt trên 500 tỷ USD vốn hóa - đang cố tránh.

“Chúng tôi muốn đảm bảo rằng công ty sẽ không chỉ dựa vào 1 hoặc 2 người, hoặc những người sáng lập nó”, Ma trả lời phỏng vấn cuối tuần của South China Morning Post, công ty sở hữu trụ sở tại Hàng Châu. “Alibaba nên xây dựng một hệ thống, nuôi dưỡng một nền văn hóa và đặt kế hoạch kế vị. Tôi đã nói với nhóm chúng ta nên bắt đầu lên kế hoạch khi công ty còn trẻ, để tạo ra một kế hoạch dài hạn cho sự phát triển của Alibaba”.

Để chắc chắn, quan hệ đối tác – và khả năng đặc biệt trong việc đề cử các vị trí giám đốc – đã không theo lối mòn, ít nhất là không có nguyên tắc Một phiếu, Một bầu (One share, one vote) ở công ty Hồng Kông.

Kết quả, Alibaba đã mua lại công ty Hồng Kông cho khoản đầu tư công khai ban đầu trị giá 25 tỷ USD vào năm 2014, thay vào đó, hãy chọn New York làm thị trường huy động vốn. Đợt IPO đã lập kỷ lục lớn nhất trong lĩnh vực tài chính toàn cầu.

Sau đó, nhà điều hành chứng khoán và điều hành thị trường chứng khoán của Hồng Kông trong năm ngoái đã đẩy mạnh thay đổi quy định lớn nhất trong hệ thống tài chính của thành phố trong 3 thập kỷ để cho phép Alibaba và các công ty công nghệ khác tăng vốn.

“Trong nội bộ, quan hệ đối tác của Alibaba mang đến cho công ty một tiếng nói mạnh mẽ hơn, cũng có thể các cổ đông có ít ảnh hưởng đối với các đối tác”, David Lee, giảng viên cao cấp tại khoa Kinh doanh và Kinh tế tại Đại học Hồng Kông cho biết. “Cơ chế đối tác không phải là duy nhất trong các tổ chức, nhưng là duy nhất trong các công ty niêm yết như Alibaba”, ông nói.

Bài liên quan

Chân dung tỷ phú Thái - Chủ tịch CLB Leicester City quảng cáo bia Sài Gòn vừa bị rơi trực thăng

Để kiếm được 12 triệu USD mỗi năm, Melissa McCarthy phải dậy sớm từ 4h30', cuối tuần không dùng điện thoại

Các CEO thành công quản lý thời gian như thế nào?

Ngay cả dậy sớm 10 phút bạn cũng không làm được, vậy dựa vào cái gì mà bạn muốn thành công?