2 nhà khoa học đạt giải Nobel Kinh tế 2020 và những cải tiến trong hoạt động đấu giá

THANH TRẦN-CHÍ THÀNH
06:00 13/10/2020

Mùa Nobel 2020 đã khép lại với giải Nobel Kinh tế thuộc về hai nhà khoa học người Mỹ Paul R. Milgrom và Robert B. Wilson vì những cải tiến đối với lý thuyết đấu giá và các hình thức đấu giá mới.

opoyi_-luh5zeSm

Hai nhà khoa học người Mỹ Paul R. Milgrom và Robert B. Wilson đạt giải Nobel Kinh tế 2020. Ảnh: CNN

Trong hạng mục giải thưởng cuối cùng của mùa giải Nobel năm nay, Viện Hàn lâm khoa học hoàng gia Thụy Điển đã vinh danh hai giáo sư của Đại học Stanford, lần lượt là các ông Paul R. Milgrom và Robert B. Wilson.

Năm nay, nhà tổ chức giải Nobel thông báo tăng mức thưởng cho những người đoạt giải từ 9 lên 10 triệu crown Thụy Điển (hơn 26 tỷ đồng), nhờ vào tình hình tài chính ổn định.

Hai nhà kinh tế Mỹ đã giành giải Nobel hôm thứ Hai vì đã cải thiện cách thức hoạt động của các cuộc đấu giá, nghiên cứu của họ làm nền tảng cho hầu hết các hoạt động của nền kinh tế hiện nay, từ cách Google bán quảng cáo đến cách các công ty viễn thông được cấp phát tần số từ chính phủ.

Các khám phá của Paul R. Milgrom và Robert B. Wilson, cả hai đều thuộc Đại học Stanford, "đã mang lại lợi ích cho người bán, người mua và người nộp thuế trên khắp thế giới", Ủy ban Nobel cho biết.

Theo đuổi những ý tưởng điên rồ

Ông Wilson và ông Milgrom được quốc tế biết đến với công việc nghiên cứu và giảng dạy về thiết kế thị trường đấu giá, định giá, đàm phán và các chủ đề khác liên quan đến tổ chức công nghiệp và kinh tế học thông tin.

Cặp đôi này đã đóng một vai trò quan trọng trong các loại hình đấu giá và chiến lược đấu thầu cạnh tranh cho các ngành công nghiệp truyền thông, dầu mỏ và năng lượng, cũng như trong việc thiết kế các chương trình định giá sáng tạo. Ông Wilson cũng đã ảnh hưởng đến một thế hệ các nhà kinh tế trẻ hơn, bao gồm cả ông Milgrom.

Ông Wilson và ông Milgrom được ghi nhận là những người đã định hình nên toàn bộ ngành công nghiệp viễn thông hiện đại, vốn hình thành từ một định dạng đấu giá mà họ đã phát triển, cùng với nhà kinh tế học người Mỹ Preston McAfee, cho các cuộc đấu giá phổ vào năm 1994 của Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC). Các cuộc đấu giá sử dụng thiết kế của họ đã được sử dụng trên toàn thế giới với khả năng phân bổ giấy phép trị giá hơn 100 tỷ USD.

Ông Milgrom cho biết ông rất vinh dự bởi sự công nhận công việc của ông và Wilson đã vượt qua ranh giới kỷ luật của họ và hy vọng giải thưởng sẽ giúp mở đường cho việc xem xét các ý tưởng cấp tiến khác.

"Có những lúc tôi có những ý tưởng và mọi người nghĩ, điều đó quá mới lạ, thật điên rồ, chúng tôi sẽ không thử điều đó. Tôi nghĩ rằng một trong những tác động của giải thưởng như thế này chính là giúp mọi người suy nghĩ thấu đáo hơn. Họ sẽ xem xét mọi thứ nghiêm túc hơn và điều đó sẽ thúc đẩy tôi biến những điều mới lạ thành hiện thực", ông Milgrom, người có bằng Giáo sư Shirley R. và Leonard W. Ely, Jr. tại Trường Khoa học và Nhân văn, cho biết.

"Nghiên cứu quan trọng của Milgrom trong lĩnh vực kinh tế tạo ra kiến ​​thức mới và sau đó sử dụng kiến ​​thức đó để giúp chúng tôi hiểu rõ hơn và giúp giải quyết các vấn đề trong thế giới thực bao gồm cách phân phối tốt nhất các nguồn tài nguyên khó bán theo cách truyền thống", Hiệu trưởng Trường Khoa học và Nhân văn nói.

Ông cũng nhấn mạnh rằng: "Ngoài việc là nhà thiết kế đấu giá hàng đầu thế giới, cùng với Robert Wilson, ông ấy còn là một nhà lý thuyết phi thường trong kinh tế vi mô. Công việc của ông ấy là một ví dụ tuyệt vời về việc nghiên cứu lý thuyết cơ bản có thể dẫn đến những ứng dụng thực tế đáng kinh ngạc như thế này".

"Paul Migrom và Robert Wilson là những người khổng lồ trong lĩnh vực đấu giá và thiết kế thị trường. Những đóng góp của họ nổi bật về chiều sâu lý thuyết, qua đó cho phép tạo ra và cải thiện thị trường trên khắp thế giới", Jonathan Levin, Giáo sư Philip H. Knight và Trưởng khoa Kinh doanh Đại học Stanford cho biết.

MilgromWilson

Minh họa của Niklas Elmehed

Paul Milgrom

Ông Milgrom đã làm việc tại Stanford từ năm 1987. Ông là giám đốc sáng lập của Viện Kinh tế Lý thuyết Stanford và là giám đốc của Chương trình Thiết kế Thị trường tại SIEPR, hỗ trợ nghiên cứu cách thức, các quy tắc của một cuộc đấu giá, trao đổi hoặc thị trường ảnh hưởng đến hiệu suất của nó.

Giống như ông Wilson, ông Milgrom cũng đã hướng dẫn cho nhiều nhà kinh tế trẻ nổi tiếng, bao gồm Susan Athey, người đã giành được Huy chương John Bates Clark năm 2007 với tư cách là nhà kinh tế dưới 40 tuổi xuất sắc ở Bắc Mỹ; Joshua Gans, người đã giành được giải thưởng tương ứng dành cho các nhà kinh tế Úc cùng năm, và Yeon-Koo Che, người đã giành được giải nhà kinh tế Hàn Quốc xuất sắc nhất năm 2008.

Sinh ngày 20/4 năm 1948, tại Detroit, ông Milgrom lấy bằng cử nhân toán học tại Đại học Michigan năm 1970, MS ngành thống kê và Tiến sĩ kinh doanh tại Stanford năm 1978 và 1979. Ông đã dạy tại Northwestern và Yale trước khi đến Stanford. Ông được bầu vào Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoa Kỳ năm 1992 và Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia năm 2006, được Trường Kinh tế Stockholm trao bằng tiến sĩ danh dự năm 2001 và là người đoạt giải Nemmers năm 2008 về kinh tế.

Robert Wilson

Mặc dù đã xuất bản nhiều bài báo trên các tài liệu kinh tế học, ông Wilson được biết đến nhiều nhất với việc áp dụng các lý thuyết về đấu giá vào các vấn đề thị trường trong thế giới thực. Trong những năm 1970, ông đã làm việc với Bộ Nội vụ Hoa Kỳ về các chính sách đấu giá các hợp đồng thuê thăm dò dầu khí. Một sự đổi mới sau đó là một hệ thống đấu giá để bán các hóa chất công nghiệp. Sau đó, ông và Milgrom tham gia vào chương trình thiết kế của họ cho cuộc đấu giá phổ FCC năm 1993.

Sinh ngày 16/5 năm 1937, tại Geneva, Neb., ông Wilson có bằng cử nhân toán học, bằng Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh và bằng Tiến sĩ Quản trị Kinh doanh tại Đại học Harvard từ năm 1959 đến năm 1963.

Ông gia nhập khoa Kinh doanh Cao học Stanford năm 1964. Ông từng là giám đốc Trung tâm Xung đột và Đàm phán của Stanford năm 1990 và Viện Kinh tế Lý thuyết từ năm 1993 đến 1995. Ông được giới thiệu vào Học viện Khoa học Quốc gia năm 1994. Ông Wilson cũng được nhận giải thưởng Giảng dạy Xuất sắc của Khoa Kinh doanh Trường Kinh doanh Stanford năm 2001 và được vinh danh là Thành viên Xuất sắc của Hiệp hội Kinh tế Hoa Kỳ năm 2006.

Năm 2018, ông Milgrom và ông Wilson đã cùng được trao Giải thưởng John J. Carty 2018 cùng với David M. Kreps.

Wilson đã từng là người hướng dẫn luận án tiến sĩ cho Milgrom và hai người cũng là hàng xóm của nhau. Khi được CBS News phỏng vấn qua điện thoại tại nhà riêng ở California, Milgrom cho biết ông đã nhận được tin họ đoạt giải Nobel theo "một cách kỳ lạ".

"Giữa đêm, Bob Wilson đã đến và gõ cửa nhà tôi, ông nói với AP.

Ông Milgrom, người năm nay đã 72 tuổi nói sinh viên, bạn bè và đồng nghiệp từ lâu nay đã nói rằng ông và ông Wilson (83 tuổi) rất xứng đáng để nhận được giải thưởng Nobel Kinh tế.

"Thật tuyệt khi chúng tôi nhận được sự kính trọng và tình cảm của họ dành cho chúng tôi", ông nói.

Hai người đàn ông đã giải quyết vấn đề khó khăn nhất giúp cho các cuộc đấu giá hoạt động hiệu quả. Ủy ban cho biết công trình của Wilson cho thấy "lý do tại sao những người đặt giá thầu hợp lý có xu hướng đặt giá thầu thấp hơn ước tính tốt nhất của họ về giá trị chung" - điều này có nghĩa là mặt hàng đó có giá thấp hơn giá trị của nó và có lẽ không phải đối với người muốn mua nó nhất, cả hai đều sẽ không xảy ra nếu cuộc đấu giá hoạt động tốt.

Những ảnh hưởng từ nghiên cứu của họ có thể được nhìn thấy ở khắp nơi. David Warsh, người chuyên theo dõi các nghiên cứu kinh tế với trang Economic Principals cho biết: “Quảng cáo trực tuyến được bán đấu giá. Do vậy Google có thể áp dụng phương pháp này nhanh chóng và liền mạch hoàn toàn phụ thuộc vào lý thuyết được Milgrom, các đối thủ cạnh tranh của ông và sinh viên của họ nghiên cứu và phát triển''

Nghiên cứu của họ không chỉ mang đến mỗi tiền bạc, mà còn có tác động ở nhiều lĩnh vực khác. Ví dụ, một số chính phủ bán đấu giá quyền gây ô nhiễm với hy vọng giảm phát thải; các công ty sạch hơn có thể bán lại các quyền này cho các công ty bẩn hơn, tạo động lực tài chính cho các công ty để làm cho hoạt động của họ xanh hơn. Ingrid Werner, thành viên Ủy ban Nobel cho biết: “Mục tiêu không phải lúc nào cũng là tối đa hóa doanh thu cho người bán mà còn có thể có mục tiêu xã hội".

Một vấn đề đối với người bán trong các cuộc đấu giá là cái gọi là lời nguyền của người chiến thắng. Nếu người mua tranh giành quyền đánh bắt cá, chẳng hạn, họ phải trả giá mà không biết giá cá trong tương lai sẽ như thế nào. Họ bắt đầu lo lắng rằng họ sẽ chỉ chiếm ưu thế bằng cách trả quá nhiều và họ có thể phản ứng bằng cách thu bớt lại các đề nghị của mình.

Theo nghiên cứu của Wilson và Milgrom, một giải pháp được đưa ra là người bán nên cung cấp càng nhiều thông tin càng tốt trước khi cuộc đấu giá bắt đầu, điều này giúp mang tới một đánh giá độc lập về món hàng đang được bán đấu giá.

Wilson cho biết họ cũng đã giải quyết được chiến lược "con rắn trong đám cỏ", liên quan đến việc một công ty giữ bí mật về mặt hàng được bán trong hầu hết các cuộc đấu giá và sau đó đưa ra giá thắng vào phút cuối cùng.

Wilson nói với AP: “Nó giống như một cuộc bắn tỉa khi đấu giá trên eBay, đồng thời nói thêm rằng họ đã thiết kế các quy tắc buộc những người tham gia đấu giá phải tiết lộ sự quan tâm của họ sớm hơn.

Milgrom và Wilson là những người đoạt giải Nobel còn sống thứ 18 và 19 trong cộng đồng các học giả của Stanford. Wilson là giảng viên thứ tư của Trường Kinh doanh Stanford đoạt giải Nobel. Cựu Hiệu trưởng Michael Spence của trường đã được vinh danh vào năm 2001 vì những đóng góp của ông trong việc phân tích thị trường có thông tin bất cân xứng. Myron Scholes được vinh danh vào năm 1997 vì đã phát triển một phương pháp mới để xác định giá trị của các công cụ tài chính phái sinh. William Sharpe nhận giải thưởng năm 1990 vì những đóng góp của ông cho lý thuyết kinh tế tài chính.

  • Cùng chuyên mục
Quảng Ninh tặng vé miễn phí xem Concert Hạ Long 2025

Quảng Ninh tặng vé miễn phí xem Concert Hạ Long 2025

Quảng Ninh phát vé miễn phí cho người dân và du khách thưởng thức concert Hạ Long 2025 - chương trình nghệ thuật chính luận đặc sắc nhân dịp kỷ niệm 62 năm Ngày thành lập tỉnh.

Phong cách - 20/10/2025 17:34

Nữ doanh nhân đưa bánh dừa Việt ra thế giới

Nữ doanh nhân đưa bánh dừa Việt ra thế giới

Từ ký ức tuổi thơ gắn với món bánh dừa quê nhà, chị Mai Thị Ý Nhi, Giám đốc Công ty TNHH Mỹ Phương Food (ở TP. Đà Nẵng) đã đưa sản phẩm dừa Việt Nam vươn ra hơn 20 thị trường quốc tế, với khát vọng nâng tầm nông sản Việt.

Phong cách - 20/10/2025 10:48

Vợ chồng Ngân Collagen làm giàu ra sao?

Vợ chồng Ngân Collagen làm giàu ra sao?

Trong khi Ngân Collagen quảng cáo mình là bà chủ thương hiệu mỹ phẩm lớn, Lê Trung cũng tự giới thiệu là chủ tịch công ty thiết kế. Cả hai luôn xuất hiện với hình ảnh xa hoa.

Phong cách - 19/10/2025 10:47

Giới siêu giàu duy trì quyền kiểm soát và nắm giữ ngày càng nhiều tài sản bằng cách nào?

Giới siêu giàu duy trì quyền kiểm soát và nắm giữ ngày càng nhiều tài sản bằng cách nào?

Giới siêu giàu ở Mỹ (1% gia đình giàu nhất ) đã tăng tỷ trọng tài sản từ 27% lên 34% chỉ trong 30 năm. Còn các gia đình ở nửa dưới của nền kinh tế chỉ nắm giữ 2%.

Phong cách - 16/10/2025 15:05

“Nữ tướng” của Viettel nằm trong Top 100 phụ nữ quyền lực nhất châu Á do Fortune bình chọn

“Nữ tướng” của Viettel nằm trong Top 100 phụ nữ quyền lực nhất châu Á do Fortune bình chọn

Lần đầu tiên Viettel có đại diện góp mặt trong bảng xếp hạng Most Powerful Women Asia 2025 do Fortune bình chọn đánh dấu bước tiến mới của lãnh đạo nữ Việt Nam trên bản đồ kinh tế khu vực.

Phong cách - 15/10/2025 15:44

Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng được xướng tên ở giải thưởng du lịch thế giới

Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng được xướng tên ở giải thưởng du lịch thế giới

Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng đạt giải thưởng ở 2 hạng mục: 'Điểm đến thiên nhiên hàng đầu Việt Nam năm 2025' và 'Vườn quốc gia hàng đầu châu Á'.

Phong cách - 15/10/2025 06:45

Giọt nước đông cứng 69.000 USD gây chú ý

Giọt nước đông cứng 69.000 USD gây chú ý

Hublot gây ấn tượng trong tuần qua với phiên bản MP-17 MECA-10 Arsham Splash Titanium Sapphire, cỗ máy có vành bezel sapphire đặc được xử lý laser tạo hiệu ứng giọt nước bắn tung.

Phong cách - 13/10/2025 08:37

Người hơn 10 năm kiên trì đổi mồ hôi lấy 'vàng rừng'

Người hơn 10 năm kiên trì đổi mồ hôi lấy 'vàng rừng'

Trong số những người bảo tồn, nhân giống thành công trà hoa vàng - được ví như “vàng rừng” của Quảng Ninh, không thể không kể đến ông Lê Mạnh Quy gắn với thương hiệu “Quy Hoa Trà”.

Phong cách - 12/10/2025 14:40

Kinh tế đồng cảm, có ‘livestreamer’ biến nỗi đau thành doanh thu 900 tỷ đồng

Kinh tế đồng cảm, có ‘livestreamer’ biến nỗi đau thành doanh thu 900 tỷ đồng

Từ nỗi đau cá nhân đến thương mại trực tuyến, ‘kinh tế đồng cảm’ đang trở thành làn sóng mới trên các nền tảng livestream quốc gia tỷ dân, đồng thời kéo theo nhiều câu hỏi về đạo đức, thương mại.

Phong cách - 12/10/2025 09:21

13 khách sạn Việt Nam đầu tiên đạt Michelin Key

13 khách sạn Việt Nam đầu tiên đạt Michelin Key

Michelin đánh giá Việt Nam là ngôi sao đang lên trong ngành khách sạn châu Á, cẩm nang này cũng vinh danh 13 khách sạn Việt Nam trong bảng xếp hạng khách sạn toàn cầu.

Phong cách - 10/10/2025 08:52

Hà Tĩnh cam kết đồng hành, hỗ trợ nữ doanh nhân

Hà Tĩnh cam kết đồng hành, hỗ trợ nữ doanh nhân

Hà Tĩnh khẳng định sẽ đồng hành, hỗ trợ tối đa để nữ doanh nhân phát huy năng lực, mở rộng sản xuất – kinh doanh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế và lan tỏa tinh thần khởi nghiệp.

Phong cách - 09/10/2025 09:01

Ở tuổi 19, ‘cậu ấm’ út của ông Trump đã có khối tài sản 150 triệu USD

Ở tuổi 19, ‘cậu ấm’ út của ông Trump đã có khối tài sản 150 triệu USD

Đa số khối tài sản kếch xù của Barron Trump, sinh viên năm hai đại học, đến từ dự án kinh doanh tiền điện tử của gia đình.

Phong cách - 07/10/2025 14:51

Vui Tết Trung thu cùng gần 10.000 em nhỏ vùng biên giới Tuy Đức

Vui Tết Trung thu cùng gần 10.000 em nhỏ vùng biên giới Tuy Đức

Hơn 5.500 phần quà, 20 chiếc xe đạp, 50 suất học bổng cùng hàng ngàn đôi dép, áo ấm và gian hàng ẩm thực đã được CLB Vì Cộng Đồng (TP.HCM) chia sẻ với gần 10.000 em nhỏ tại xã biên giới Tuy Đức (tỉnh Lâm Đồng) trong chương trình “Trung thu Biên giới Tuy Đức 2025”.

Phong cách - 06/10/2025 14:46

Lời khuyên của tỷ phú AI 28 tuổi dành cho người trẻ

Lời khuyên của tỷ phú AI 28 tuổi dành cho người trẻ

Tỷ phú Alexandr Wang - đồng sáng lập Scale AI, cho rằng những thanh thiếu niên mơ ước về 1 sự nghiệp công nghệ nên nắm bắt và tận dụng cơ hội học hỏi để trau dồi kỹ năng về trí tuệ nhân tạo.

Phong cách - 06/10/2025 11:37

Đà Nẵng vào 'mắt xanh' của 30 ông lớn tổ chức đám cưới Ấn Độ

Đà Nẵng vào 'mắt xanh' của 30 ông lớn tổ chức đám cưới Ấn Độ

30 công ty tổ chức đám cưới hàng đầu Ấn Độ vừa đến Đà Nẵng khảo sát địa điểm, mở ra cơ hội đưa thành phố biển trở thành điểm đến mới của giới siêu giàu Ấn Độ.

Phong cách - 06/10/2025 09:11

Tỷ phú Jeff Bezos gây kinh ngạc với ý tưởng lớn trong không gian

Tỷ phú Jeff Bezos gây kinh ngạc với ý tưởng lớn trong không gian

Tỷ phú Jeff Bezos, nhà sáng lập Amazon, vừa dự đoán rằng các trung tâm dữ liệu lớn sẽ được xây dựng trên không gian trong vòng 10-20 năm tới, và năng lượng mặt trời sẵn có sẽ giúp những trung tâm như vậy vận hành hiệu quả hơn hơn so với trên Trái đất.

Phong cách - 05/10/2025 09:06