Xung quanh “Nghị định 4.0” về cổ phần hóa DNNN
Mối lo “cổ phần hóa thành tư nhân hóa” vẫn hiển hiện, dù nghị định mới về cổ phần hóa DNNN được đánh giá là có nhiều nỗ lực minh bạch, công khai.
Điểm mới ở “Nghị định 4.0”
“Kim chỉ nam” cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) đang tiếp tục được hiệu chỉnh lại với nghị định mới từ Bộ Tài chính, gọi nôm na là “Nghị định 4.0”. Nghị định này là lần ban hành và “nâng cấp” thứ 4 liên tiếp của Chính phủ về quy định việc chuyển doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần.
Trước đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 59/2011/NĐ-CP ngày 18/7/2011 về chuyển doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần; Nghị định số 189/2013/NĐ-CP ngày 20/11/2013 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 59/2011/NĐ-CP; và Nghị định số 116/2015/NĐ-CP ngày 11/11/2015 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 59/2011/NĐ-CP.
“Nghị định 4.0” vẫn kế thừa nội dung 3 nghị định trước, tuy nhiên có nhiều thay đổi rất đáng chú ý. Đầu tiên, đáng chú ý nhất, là nội dung bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược. Theo Bộ Tài chính, nhiều quy định về bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược có thể dẫn đến thất thoát vốn Nhà nước, chẳng hạn như việc bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược có thể thực hiện thỏa thuận trước cuộc đấu giá công khai ra công chúng, hay như quy định hiện hành cho phép nếu chỉ có 1 nhà đầu tư chiến lược đăng ký mua cổ phần DNNN thì có thể được bán theo phương pháp thỏa thuận trực tiếp…
Trên cơ sở này, Bộ Tài chính đề xuất không tổ chức bán thỏa thuận cho nhà đầu tư chiến lược nếu chỉ có 1 nhà đầu tư chiến lược đăng ký mua, mà chuyển sang bán đấu giá công khai cùng với các nhà đầu tư thông thường khác. Thêm nữa, việc bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược phải thực hiện đấu giá giữa các nhà đầu tư chiến lược với nhau trên Sở giao dịch chứng khoán và thực hiện bán đấu giá sau cuộc đấu giá công khai (không áp dụng hình thức bán trước cho nhà đầu tư chiến lược và bỏ quy định mức khống chế số lượng tối đa 3 nhà đầu tư nhà đầu tư chiến lược tại mỗi doanh nghiệp).
Song song với những đề xuất liên quan đến bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược, Bộ Tài chính cũng đề xuất một vài thay đổi, bổ sung khác liên quan đến việc bán cổ phần lần đầu ra công chúng. Theo đó, đáng chú ý, dự thảo Nghị định bổ sung thêm phương pháp mới bên cạnh 3 phương thức bán cổ phần lần đầu hiện nay (đấu giá công khai, bảo lãnh phát hành, thỏa thuận trực tiếp), đó là phương pháp dựng sổ (Book building). Phương pháp này khá phổ biến trên thế giới và được đánh giá là khá tối ưu, sát thực tế, giảm đáng kể thất thoát vốn Nhà nước khi tiến hành IPO DNNN.
Đối với khoản tiền thu được từ cổ phần hóa, dự thảo Nghị định quy định đưa số tiền thu về này tập trung về Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp thuộc Bộ Tài chính và giao cho SCIC thực hiện thu, chi như vai trò thủ quỹ. Khá nổi bật là Bộ Tài chính có đề xuất bỏ nội dung doanh nghiệp cổ phần hóa phải mở tài khoản riêng biệt tại ngân hàng thương mại để phong tỏa số tiền bán cổ phần lần đầu.
Đối với các tài sản vô hình, Bộ Tài chính đề xuất phải đánh giá lại loại tài sản này khi tiến hành cổ phần hóa bởi nhiều tài sản vô hình đã hết khấu hao hoặc giá trị còn lại trên sổ sách rất thấp, nhưng giá trị thực tế vẫn cao, là nguồn thu không thể bỏ sót khi cổ phần hóa, cũng là tránh hành vi trục lợi từ việc bán rẻ các tài sản này trước cổ phần hóa.
Về chi phí thực hiện cổ phần hóa, Bộ Tài chính đề xuất bỏ giới hạn chi không quá 500 triệu đồng đối với các doanh nghiệp có giá trị trên 100 tỷ đồng, đưa quyền chủ động về chi phí cổ phần hóa về cho cơ quan đại diện chủ sở hữu. Theo Bộ Tài chính, quy định này là nhằm vào những doanh nghiệp có quy mô lớn, cần phải thuê tư vấn, quảng bá doanh nghiệp trong và ngoài nước để thu hút nhà đầu tư, trong đó có nhà đầu tư chiến lược.
Vẫn lo “tư nhân hóa”
“Xử lý như thế nào với trường hợp cổ phần hóa thành tư nhân hóa, tài sản Nhà nước thành tài sản cá nhân một số ít người?”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đặt vấn đề tại cuộc họp với các bộ, ngành để cho ý kiến đối với dự thảo Nghị định về chuyển DNNN thành công ty cổ phần do Bộ Tài chính soạn thảo.
Nỗi lo của vị lãnh đạo Chính phủ là hiển hiện, bởi ngay thời gian gần đây, vụ việc Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa cùng gia đình nắm giữ tới gần 700 tỷ đồng trị giá cổ phiếu tại Công ty Cổ phần Bóng đèn Điện Quang – nơi bà Thoa từng làm Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc – vẫn còn như trước mắt.
Hay như trường hợp của Phó Chủ tịch tỉnh Nghệ An Lê Ngọc Hoa, người từng là Tổng giám đốc Cienco 4 trước và sau khi cổ phần hóa. Thời điểm Cienco 4 cổ phần hóa cũng là lúc lượng lớn cổ phiếu của công ty này rơi vào tay vợ và con trai ông Hoa, thông qua cả sở hữu trực tiếp lẫn gián tiếp. Hiện dự án lớn nhất của Cienco 4 là BOT cầu Bến Thủy đang gây tranh cãi lớn về vấn đề thu phí tại Nghệ An và Hà Tĩnh.
Dự thảo Nghị định mới của Bộ Tài chính chưa cho thấy giải pháp khắc phục vấn đề tư nhân hóa này, có chăng chỉ là đề xuất không tổ chức bán thỏa thuận cho nhà đầu tư chiến lược nếu chỉ có 1 nhà đầu tư chiến lược đăng ký mua, mà chuyển sang bán đấu giá công khai cùng với các nhà đầu tư thông thường khác.
Nhưng ngay cả với đề xuất ấy, dù cũng hạn chế được một cách thức mua cổ phần thiếu minh bạch, nhưng vẫn không thể chặn được tình trạng móc nối, “quân xanh, quân đỏ” khi tiến hành bán đấu giá cổ phần. Đây là vấn nạn lớn, không chỉ riêng với việc bán đấu giá cổ phần DNNN mà còn đối với hầu hết các đợt đấu giá liên quan đến Nhà nước nói chung.
Bài toán ở đây rõ ràng rất khó giải, nhất là khi trên thực tế, đa số các trường hợp đều lắt léo hơn rất nhiều trường hợp của Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa hay Phó Chủ tịch tỉnh Lê Ngọc Hoa. Bên cạnh chuyện móc nối, “quân xanh, quân đỏ”, vấn đề định giá cũng là lỗ hổng nan giải khi tiến hành cổ phần hóa DNNN.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ tại cuộc họp góp ý dự thảo đã lưu ý Bộ Tài chính rằng, nguyên tắc là phải tính đúng, tính đủ tài sản hữu hình, vô hình vào giá trị doanh nghiệp, như việc tìm cách tính thương hiệu, lợi thế thương mại, phát minh sáng chế, cải tiến kỹ thuật, định giá đất đai,…
Định giá đất đai là câu chuyện lớn, vấn đề nóng nhất trong định giá tài sản. Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ trong cuộc làm việc với Kiểm toán Nhà nước hồi đầu năm đã chỉ rõ tình trạng khi thực hiện cổ phần hóa, nhà đầu tư cam kết sử dụng đất đai theo quy hoạch nhưng sau khi cổ phần hóa xong thì lại có chuyện chuyển đổi quy hoạch và chuyển đổi mục đích sử dụng đất không theo quy hoạch ban đầu.
Bản thân Bộ Tài chính cũng kiến nghị đưa giá trị đất (cả thuê và giao) tính vào giá trị doanh nghiệp, bao gồm cả lợi thế vị trí địa lý của khu đất, như là một giải pháp cho thực trạng trên, tuy nhiên, chưa có quy định đặc thù ngăn chặn việc móc ngoặc khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất.
Có thể thấy được rõ nỗ lực của Bộ Tài chính trong việc công khai, minh bạch tiến trình cổ phần hóa DNNN tại dự thảo Nghị định mới lần này, tuy nhiên, nhiều vấn đề căn bản dẫn đến việc thất thoát vốn Nhà nước như tình trạng móc ngoặc, “quân xanh, quân đỏ”, các vấn đề định giá, đất đai… vẫn chưa tìm ra lời giải.
- Cùng chuyên mục
'Một công chức nhịn ăn vài trăm năm mới mua được nhà'
Đại biểu Nguyễn Công Long (đoàn Đồng Nai) cho biết, cử tri rất quan tâm đến tình trạng giá bất động sản phi mã, người nghèo, người lao động, người thu nhập thấp, cán bộ, công chức khó có thể mua được. Người ta tính rằng, một công chức nếu không ăn gì, vài trăm năm mới mua được nhà.
Sự kiện - 21/11/2024 17:22
Bộ Chính trị kỷ luật cảnh cáo ông Vương Đình Huệ
Bộ Chính trị quyết định kỷ luật cảnh cáo ông Vương Đình Huệ; chưa xem xét xử lý kỷ luật ông Võ Văn Thưởng do đang điều trị bệnh.
Sự kiện - 21/11/2024 17:06
BHXH Việt Nam tổ chức nhiều hội nghị đối thoại và tôn vinh doanh nghiệp FDI
Theo Tổng Giám BHXH Việt Nam, BHXH Việt Nam đã tổ chức nhiều hội nghị đối thoại và tôn vinh doanh nghiệp FDI nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc theo thẩm quyền và kiến nghị cơ chế, chính sách tạo sự đồng thuận và gắn kết của các doanh nghiệp FDI với cơ quan BHXH trong việc thực hiện các chính sách BHXH, BHTN, BHYT của Việt Nam.
Sự kiện - 21/11/2024 16:21
Hà Nội duyệt chi hơn 48.600 tỷ phát triển xe buýt điện, năng lượng xanh
UBND TP. Hà Nội vừa phê duyệt kinh phí thực hiện "Đề án phát triển hệ thống giao thông vận tải công cộng bằng xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh trên địa bàn thành phố" là hơn 48.600 tỷ đồng.
Sự kiện - 21/11/2024 12:09
VAFIE tổ chức Hội thảo Góp ý sửa đổi, bổ sung Nghị định 06
Ngày 28/11, Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE)/ Tạp chí Nhà đầu tư sẽ tổ chức Hội thảo "Góp ý sửa đổi, bổ sung Nghị định 06 /2017/NĐ-CP Về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế".
Sự kiện - 21/11/2024 10:59
Đại biểu Hà Nội: Đường sắt tốc độ cao phải vận tải cả hành khách và hàng hóa
Theo đại biểu đoàn TP. Hà Nội, đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam phải đảm nhận chức năng vận tải lưỡng dụng cả hành khách và hàng hóa, không phải chỉ vận tải hàng hóa trong trường hợp cần thiết.
Sự kiện - 21/11/2024 10:42
Bộ trưởng GTVT giải trình nội dung liên quan đến sân bay Long Thành
Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng đã nêu rõ về tính khả thi của nguồn vốn, giao thông kết nối giữa TP.HCM và cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Sự kiện - 20/11/2024 22:56
'Làm đường sắt tốc độ cao phải làm chủ công nghệ'
Nhìn từ bài học 2 tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP.HCM chậm tiến độ nhiều năm, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn TP. Hà Nội) cho rằng, để làm đường sắt tốc độ cao, chúng ta cần làm chủ, tránh phục thuộc vào công nghệ từ thời điểm đầu tư cho đến khi vận hành, khai thác.
Sự kiện - 20/11/2024 20:07
Chủ tịch Hà Nội yêu cầu hoàn thành Công viên hồ Phùng Khoang trước Tết
Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh yêu cầu, đến Tết Nguyên đán 2025, dự án Công viên hồ Phùng Khoang phải hoàn thành, đưa vào sử dụng.
Sự kiện - 20/11/2024 17:49
Chủ tịch Hà Nội Trần Sỹ Thanh làm Trưởng ban chỉ đạo phòng, chống lãng phí
Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh làm Trưởng ban chỉ đạo phòng, chống lãng phí của UBND TP. Hà Nội. Ban ban chỉ đạo có nhiệm vụ ban hành, thực hiện các biện pháp phòng, chống lãng phí của TP. Hà Nội năm 2025 và các năm tiếp theo theo từng ngành, lĩnh vực của thành phố.
Sự kiện - 20/11/2024 11:11
[Gặp gỡ thứ Tư] Chính sách đãi ngộ là giải pháp đột phá thu hút người giỏi vào ngành giáo dục
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa cho rằng những chính sách đãi ngộ là giải pháp đột phá để thu hút người giỏi vào ngành giáo dục, gắn bó lâu dài với sự nghiệp trồng người, đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục bền vững.
Sự kiện - 20/11/2024 10:12
Hà Nội công nhận 8 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu năm 2024
Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh vừa ký ban hành quyết định về việc công nhận 8 xã thuộc các huyện: Sóc Sơn, Hoài Đức, Ba Vì, đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu (đợt 1) năm 2024.
Sự kiện - 20/11/2024 09:32
Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam 2024: Đưa "trợ lý ảo" vào khu vực công
Tuần lễ Số Quốc tế Việt Nam 2024 (Vietnam International Digital Week – VIDW 2024) do Bộ thông tin và Truyền thông Việt Nam tổ chức được xoay quanh chủ đề chính về “Trợ lý ảo" và phát triển AI
Sự kiện - 20/11/2024 07:00
Thủ tướng đề nghị G20 chuyển giao công nghệ, không chính trị hóa đổi mới sáng tạo
Phát biểu tại Hội nghị G20, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, mỗi hành động của chúng ta hôm nay đều sẽ quyết định vận mệnh của các thế hệ tương lai.
Sự kiện - 20/11/2024 06:40
Hà Nội thông qua trình tự, thủ tục điều chỉnh xác định phân vùng môi trường
HĐND TP. Hà Nội thông qua trình tự, thủ tục điều chỉnh việc xác định phân vùng môi trường trong quy hoạch Thủ đô và một số quy hoạch đã được Thủ tướng phê duyệt trên địa bàn thành phố.
Sự kiện - 19/11/2024 23:28
Chủ tịch HĐND TP. Hà Nội: Triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp để thi hành Luật Thủ đô
Chủ tịch HĐND TP. Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn đề nghị, các đơn vị tập trung tổ chức triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp để bảo đảm các nghị quyết của HĐND đi vào cuộc sống và đạt hiệu quả thiết thực Luật Thủ đô 2024.
Sự kiện - 19/11/2024 23:27
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Bộ Tài chính Mỹ: Việt Nam không thao túng tiền tệ
Thị trường - Update 5 day ago
Tỷ phú muốn 'rót' tiền vào dự án của bà Trương Mỹ Lan là ai?
Đầu tư - Update 2 day ago
Đại gia Rolls Royce Ninh Bình vừa bị khởi tố là ai?
Tài chính - Update 2 week ago
Đại gia Nguyễn Cao Trí 'thao túng' cựu cán bộ Thanh tra Chính phủ ra sao?
Pháp luật - Update 2 week ago