Xếp hạng tín nhiệm: Nói dễ hơn làm!
Xếp hạng tín nhiệm được xem là một trong những giải pháp quan trọng để minh bạch thông tin giữa tổ chức phát hành trái phiếu và nhà đầu tư, làm nền tảng cho sự phát triển lành mạnh của thị trường. Tuy vậy, sự hợp tác của các đơn vị được xếp hạng trong việc cung cấp thông tin, dữ liệu chính xác và đầy đủ là một thách thức lớn đối với các tổ chức xếp hạng tín nhiệm.
Lợi ích lớn dễ thấy
Theo Nghị định 65/2022/NĐ-CP, đối với phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, từ ngày 1/1/2024, hồ sơ chào bán trái phiếu phải có kết quả xếp hạng tín nhiệm, áp dụng với những doanh nghiệp có tổng giá trị trái phiếu huy động trong 12 tháng lớn hơn 500 tỷ đồng và lớn hơn 50% vốn chủ sở hữu hoặc tổng dư nợ trái phiếu lớn hơn 100% vốn chủ sở hữu. Đối với phát hành trái phiếu ra công chúng, theo Nghị định 155/2020/NĐ-CP, kể từ ngày 1/1/2023, tổ chức phát hành phải có kết quả xếp hạng tín nhiệm.
Thực tế, xếp hạng tín nhiệm đã trở thành một thông lệ và văn hóa kinh doanh ở hầu hết các nước trên thế giới, nhằm minh bạch thông tin giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư.
Tại đa số các quốc gia trong khu vực châu Á (Thái Lan, Indonesia, Hàn Quốc, Trung Quốc, Ấn Độ...) đều yêu cầu bắt buộc phải có kết quả xếp hạng tín nhiệm của tổ chức phát hành khi phát hành trái phiếu ra công chúng. Trong đó, Ấn Độ quy định phải có kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với cả hai hình thức phát hành đại chúng và riêng lẻ.

Malaysia mặc dù đã bỏ quy định bắt buộc phải có xếp hạng tín nhiệm đối với các đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ cho nhà đầu tư chuyên nghiệp từ năm 2015 và bỏ quy định bắt buộc xếp hạng tín nhiệm đối với phát hành ra công chúng kể từ năm 2017, nhưng do đây là thông lệ tốt nên các tổ chức phát hành tại nước này vẫn duy trì.
Về phía nhà đầu tư, hầu hết các nước có thị trường vốn phát triển cũng yêu cầu các định chế đầu tư đại chúng (quỹ mở, quỹ tương hỗ), quỹ hưu trí, quỹ bảo hiểm, công ty bảo hiểm... phải đầu tư vào trái phiếu được xếp hạng. Trong khu vực ASEAN, Thái Lan hiện đang áp dụng quy định này. Đây là một hướng đi nhằm phát triển cơ sở nhà đầu tư trái phiếu doanh nghiệp mà Việt Nam có thể áp dụng.
Hiện tại, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam chưa được phép đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp; các quỹ mở và công ty bảo hiểm cũng bị hạn chế khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp (theo Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2022 thì không được đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp được phát hành với mục đích tái cơ cấu nợ, dù chất lượng tín dụng doanh nghiệp tốt hay xấu).
Tại Việt Nam, Bộ Tài chính - cơ quan quản lý trực tiếp của các đơn vị xếp hạng tín nhiệm đã đưa ra lộ trình phát triển cho ngành xếp hạng tín nhiệm. Tính đến nay, có 4 tổ chức nội địa được Bộ Tài chính cấp phép hoạt động trong lĩnh vực xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp, gồm Công ty cổ phần FiinRatings (FiinRatings), Công ty cổ phần Sài Gòn Phát Thịnh Ratings (Saigon Ratings), Công ty cổ phần Xếp hạng tín nhiệm đầu tư Việt Nam (VIS Rating) và mới đây là Công ty cổ phần Xếp hạng tín nhiệm S&I (S&I Ratings).
Trong vài năm trở lại đây, ngành xếp hạng tín nhiệm nội địa đã cho thấy sự phát triển mạnh mẽ. Hiện tại, các tổ chức xếp hạng tín nhiệm nội địa tại Việt Nam đã thực hiện xếp hạng và công bố cho hơn 70 doanh nghiệp được phân bổ ở rất nhiều ngành khác nhau. Kết quả xếp hạng tín nhiệm đã hỗ trợ hiệu quả cho hoạt động huy động vốn, tối ưu chi phí vốn của doanh nghiệp.
Ngoài việc giúp doanh nghiệp chủ động minh bạch hóa, điểm xếp hạng tín nhiệm cũng đang được sử dụng bởi các nhà đầu tư như một nguồn tham khảo, bên cạnh các đánh giá và phân tích nội bộ. Thực tế cho thấy, sự phức tạp trên thị trường cũng như thiếu công cụ định giá chính là nguyên nhân khiến nhà đầu tư đối mặt nhiều rủi ro khi tham gia thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Việc theo dõi và đánh giá kỹ lưỡng về lợi suất đầu tư và các yếu tố rủi ro là rất quan trọng trong việc tận dụng cơ hội và hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư. Để thực hiện điều này, nhà đầu tư có thể sử dụng các thông tin chi tiết về lợi suất do các đơn vị tư vấn đầu tư, định giá, xếp hạng tín nhiệm có uy tín cung cấp.
Với dịch vụ xếp hạng, đường cong lãi suất là hạ tầng mềm quan trọng của thị trường vốn. Đối với nhà đầu tư cá nhân, đường cong lãi suất giúp họ hiểu rõ hơn về rủi ro và lợi nhuận kỳ vọng, từ đó đưa ra quyết định đầu tư tốt hơn. Đối với nhà đầu tư tổ chức, đường cong lãi suất giúp xác định và điều chỉnh tỷ trọng đầu tư của trái phiếu doanh nghiệp trong danh mục đầu tư, triển khai và ứng dụng các mô hình đầu tư và quản trị rủi ro theo chuẩn quốc tế.

Văn hóa xếp hạng tín nhiệm chưa hình thành
Ngành xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam đang trong quá trình phát triển mạnh mẽ, với sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý cũng như nhờ vào nỗ lực từ các tổ chức xếp hạng tín nhiệm nội địa. Tuy nhiên, hoạt động xếp hạng tín nhiệm ở Việt Nam hiện vẫn đối mặt với nhiều thách thức do văn hóa xếp hạng chưa được hình thành. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa nhận thức đầy đủ về vai trò và tầm quan trọng của việc được xếp hạng tín nhiệm, cũng như những lợi ích có thể mang lại từ việc xếp hạng tín nhiệm và minh bạch hóa. Sự hợp tác của các đơn vị được xếp hạng trong việc cung cấp thông tin, dữ liệu chính xác và đầy đủ cũng là một thách thức lớn đối với các tổ chức xếp hạng tín nhiệm.
Để góp phần phát triển thị trường trái phiếu Việt Nam lành mạnh và bền vững thông qua phát triển hoạt động xếp hạng tín nhiệm, chúng tôi có một số kiến nghị:
Thứ nhất, áp dụng rộng rãi quy định về việc xếp hạng tín nhiệm với các trái phiếu chào bán cho nhà đầu tư cá nhân (dù chuyên nghiệp hay không), thay vì chỉ dùng các tiêu chí về chỉ số tài chính như quy mô, mức độ đòn bẩy trái phiếu theo Nghị định 155/2020/NĐ-CP và Nghị định 65/2022/NĐ-CP như hiện nay. Thực tế, có những doanh nghiệp có số dư trái phiếu doanh nghiệp thấp nhưng lại có rủi ro cao. Do đó, quy định này tiềm ẩn rủi ro bỏ sót các doanh nghiệp như vậy khi chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường.
Thứ hai, ngân hàng thương mại vẫn là nhà đầu tư lớn trên thị trường trái phiếu. Ngân hàng Nhà nước có thể xem xét cho các ngân hàng thương mại đầu tư trái phiếu doanh nghiệp nếu ngân hàng đó đáp ứng tiêu chuẩn an toàn và xếp hạng tín nhiệm nhất định.
Thứ ba, có thể áp dụng xếp hạng tín nhiệm độc lập vào việc hình thành quy định về phân bổ tài sản theo rủi ro nhằm phát triển cơ sở nhà đầu tư tổ chức vào trái phiếu doanh nghiệp, bao gồm quỹ hưu trí tự nguyện, bảo hiểm, quỹ trái phiếu…
Thứ tư, có thể áp dụng xếp hạng tín nhiệm vào việc cải thiện thủ tục phê duyệt và cấp phép chào bán trái phiếu ra công chúng. Như tại Malaysia, bất cứ trái phiếu nào có mức xếp hạng cao (AAA) đều có thể được phê duyệt phát hành. Việt Nam cũng nên áp dụng cơ chế phê duyệt nhanh cho các doanh nghiệp có mức xếp hạng A trở lên.
(Theo Đầu tư Chứng khoán)
- Cùng chuyên mục
Nhiều nhóm cổ phiếu 'sáng cửa' tăng trưởng
Năm 2025, thị trường chứng khoán Việt Nam có triển vọng tích cực đến từ sự tăng trưởng mạnh mẽ của nền kinh tế và lợi nhuận các doanh nghiệp niêm yết. Bên cạnh đó, kỳ vọng nâng hạng cũng sẽ giúp thị trường thu hút được dòng vốn từ nhà đầu tư nước ngoài lẫn sự quan tâm của dòng tiền trong nước.
Tài chính - 25/01/2025 12:27
Bán một phần dự án 23 Lê Duẩn, Techcombank lãi 473 tỷ đồng
BCTC quý IV/2024 của Techcombank cho thấy ngân hàng này lãi gần 473 tỷ đồng từ giao dịch bán một phần dự án số 23 Lê Duẩn (tổng diện tích sàn chuyển nhượng 5.776m2) cho The Sherpa, công ty con của Masan.
Tài chính - 25/01/2025 10:13
Doanh thu của Vingroup vượt 7,6 tỷ USD
Tính cả năm 2024, tổng doanh thu thuần hợp nhất của Vingroup đạt 192.159 tỷ đồng (khoảng 7,6 tỷ USD), tăng 19% so với năm trước và cũng là mốc doanh thu cao nhất lịch sử.
Tài chính - 25/01/2025 10:10
Vì sao công ty quản lý quỹ của nhà chủ VNDirect bị phạt 260 triệu đồng?
IPAAM – công ty liên quan đến nhà chủ VNDirect, đã bị UBCKNN xử phạt 260 triệu đồng do một số sai phạm.
Tài chính - 25/01/2025 07:00
Cổ đông không đồng ý, thương vụ KIDO bán KIDO Foods sẽ ra sao?
Cổ đông Tập đoàn KIDO đã thông qua việc không đồng ý giao dịch bán hơn 24% vốn KIDO Foods, không đồng ý chuyển nhượng nhãn hiệu Celano, Merino và KIDO.
Tài chính - 24/01/2025 15:30
FPT Retail báo lãi 527 tỷ đồng, cổ phiếu liên tục phá đỉnh
FPT Retail công bố lợi nhuận trước thuế năm 2024 đạt 527 tỷ đồng, gần sát mức kỷ lục thiết lập 2021. Cổ phiếu FRT phá đỉnh lên vùng 200.000 đồng/cp.
Tài chính - 24/01/2025 11:41
Đạt Phương báo lãi hơn 303 tỷ đồng, tăng 7,3%
Kết thúc năm 2024, Tập đoàn Đạt Phương ghi nhận lợi nhuận sau thuế hơn 303 tỷ đồng, tăng 7,3% so với cùng kỳ năm trước.
Tài chính - 24/01/2025 11:14
YeaH1 báo lãi đột biến quý IV
YeaH1 cán mốc doanh thu 1.000 tỷ đồng trong năm 2024 nhờ các chương trình, sự kiện giải trí ăn khách. Lợi nhuận tăng cao nhờ hoạt động thoái vốn công ty con.
Tài chính - 24/01/2025 08:38
VNDirect bị xử phạt 651 triệu đồng tiền thuế
VNDirect cho biết đã nộp đủ số tiền nêu trên vào ngân sách nhà nước, hoàn thành nghĩa vụ vào cùng ngày.
Tài chính - 23/01/2025 18:39
VN-Index tăng mạnh trước kỳ nghỉ Tết
Lực mua dâng cao trong phiên 23/1 giúp VN-Index bứt phá mạnh, kết phiên chỉ số này tăng 17,1 điểm (+1,38%), lên 1.259,63 điểm.
Tài chính - 23/01/2025 15:54
Lãnh đạo bị bắt vì đánh bạc, Phú Tài trấn an cổ đông
Phú Tài cho biết ông Đỗ Xuân Lập không tham gia điều hành doanh nghiệp nên không làm ảnh hưởng đến công tác điều hành sản xuất kinh doanh tại công ty.
Tài chính - 23/01/2025 09:19
Biên lợi nhuận gộp PNJ đạt mức cao nhất trong 5 năm
Doanh thu quý IV giảm nhưng lợi nhuận tăng so với cùng kỳ năm trước. Biên lợi nhuận gộp PNJ quý IV đạt mức cao nhất trong vòng 5 năm với 20,9%.
Tài chính - 23/01/2025 07:00
Nhìn lại 2 năm tái cấu trúc của Novaland
Sau 2 năm tái cấu trúc, người đứng đầu Novaland - ông Bùi Thành Nhơn cho biết mục tiêu quan trọng là giải quyết dứt điểm công nợ, thực hiện đầy đủ cam kết với khách hàng.
Tài chính - 22/01/2025 16:32
Dư nợ margin quý IV tăng mạnh, vì sao thanh khoản 'mất hút'?
Top 10 công ty chứng khoán đứng đầu thị phần sàn HoSE đã công bố báo cáo tài chính quý IV/2024 với dư nợ cho vay ký quỹ (margin) hầu hết đều tăng mạnh.
Tài chính - 22/01/2025 13:08
Chứng khoán lình xình kéo dài, nhà đầu tư kiên nhẫn sẽ có ‘quà’?
Chứng khoán ghi nhận phục hồi trong nửa cuối tháng 11 và nửa đầu tháng 12, sau đó quay lại trạng thái lình xình. Diễn biến này thử thách lòng kiên nhẫn của nhà đầu tư.
Tài chính - 22/01/2025 09:09
BAOVIET Bank 2024: Tăng trưởng ổn định, đẩy mạnh chuyển đổi số hướng tới phát triển bền vững
Ngân hàng TMCP Bảo Việt (BAOVIET Bank) vừa công bố kết quả kinh doanh năm 2024, ghi nhận sự phát triển ổn định và chiến lược kinh doanh linh hoạt, hiệu quả.
Ngân hàng - 21/01/2025 18:01
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Phó Đức Nam - Mr.Pips, đằng sau sự hào nhoáng xa hoa tuổi 30
Pháp luật - Update 1 month ago
Doanh nhân Chu Lập Cơ - Từ đỉnh cao đến vực sâu
Pháp luật - Update 1 month ago
Bộ Tài chính Mỹ: Việt Nam không thao túng tiền tệ
Thị trường - Update 2 month ago