VCBS: Mức thuế quan của Trump chưa đủ mạnh để kích hoạt xu hướng dịch chuyển sản xuất khỏi Việt Nam

QUANG MINH
10:15 09/07/2025

VCBS đánh giá sẽ không có làn sóng FDI ồ ạt rút khỏi Việt Nam, nhưng cảnh báo lượng đầu tư mới có thể chững lại.

Việt Nam vẫn duy trì những lợi thế nhất định trong thu hút FDI

Sau khi chính quyền Trump công bố mức thuế quan 20% đánh vào hàng xuất xứ từ Việt Nam (và thuế 40% đối với hàng trung chuyển), có một số ý kiến bày tỏ lo ngại về tác động tiêu cực của nó đến dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam.

Mặc dù mức thuế này là không thấp và có thể ảnh hưởng nhất định đến hoạt động sản xuất, xuất khẩu của nhiều doanh nghiệp, Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) đánh giá mức thuế trên chưa đủ mạnh để kích hoạt một xu hướng dịch chuyển sản xuất từ Việt Nam đến các quốc gia lân cận.

Công nghệ AI giúp Samsung đẩy nhanh việc tự động hóa sản xuất chip. Ảnh: TNO

Các quốc gia "đối thủ" trong khu vực nhiều khả năng cũng sẽ được áp dụng mức thuế suất không quá khác biệt do nhiều ngành hàng quan trọng cũng phụ thuộc vào chuỗi giá trị từ Trung Quốc.

Ngày 7/7 (giờ Washington D.C.), Nhà Trắng cho biết Tổng thống Trump đã gửi thư thông báo thuế quan đến một số nước, trong đó Nhật Bản, Hàn Quốc và Malaysia đều chịu mức thuế suất 25%. Một số nước Đông Nam Á khác như Indonesia, Campuchia Lào và Myanmar chịu thuế suất cao hơn, từ 32-40%.

Việc thiết lập cơ sở sản xuất và chuỗi cung ứng đòi hỏi chi phí lớn và thời gian dài. Do đó, quyết định đầu tư của các doanh nghiệp FDI dựa vào tính toán chiến lược dài hạn, không quá lệ thuộc vào các động thái chính sách ngắn hạn, không chắc chắn, có thể thay đổi thường xuyên và thậm chí có thể bị đảo ngược trong nhiệm kỳ chính trị tiếp theo, các chuyên gia VCBS nhận định.

Nhiều doanh nghiệp FDI đã sở hữu hệ thống cơ sở sản xuất tại các quốc gia khác nhau, do đó có thể linh hoạt để thích ứng như đẩy hoạt động sản xuất định hướng thị trường Mỹ cho các dây chuyền tại các quốc gia có mức thuế suất thấp hơn, trong khi sử dụng các cơ sở tại Việt Nam để phục vụ các thị trường khác.

VCBS cho rằng Việt Nam vẫn duy trì một số lợi thế nhất định trong thu hút đầu tư, bao gồm: (i) môi trường đầu tư ổn định so với các nước ASEAN; (ii) ưu đãi thuế và chính sách vẫn duy trì nhưng trong khu vực ngày càng cạnh tranh hơn. Việt Nam đang dần thay đổi chiến lược thu hút FDI sang cạnh tranh các yếu tố liên quan hạ tầng và cơ chế đặc thù; (iii) các FTA vẫn tạo lợi thế về đa dạng hóa thị trường cho Việt Nam.

Các chuyên gia VCBS cũng đề cập đến các chính sách mạnh mẽ và cơ chế đột phá nhằm nâng cao khả năng thu hút đầu tư vào các KCN, trong bối cảnh áp dụng thuế đối ứng, làn sóng bảo hộ thương mại, thuế tối thiểu toàn cầu được triển khai và chi phí lao động tại Việt Nam không còn ở mức thấp như trước.

Các chính sách mới bao gồm: Đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các dự án hạ tầng kết nối; các chính sách ưu đãi mới được quy định tại Luật Quy hoạch, Đầu tư và PPP sửa đổi (có hiệu lực từ ngày 1/1/2025); thành lập các khu kinh tế và khu thương mại tự do (FTZ) với chính sách đầu tư và ưu đãi đặc biệt.

Tuy vậy, VCBS cũng chỉ ra rằng một số lợi thế của Việt Nam đã suy giảm như chi phí lao động tăng đáng kể so với giai đoạn 2005-2020; chi phí logistics vẫn cao so với khu vực; và giá thuế đất KCN tăng mạnh.

Khả năng thu hút đầu tư của Việt Nam trong dài hạn vẫn tích cực

Sau khi chính quyền Trump công bố về thuế đối ứng hồi tháng 4, VCBS quan sát thấy phần lớn các doanh nghiệp FDI đã kí biên bản ghi nhớ (MOU) vẫn tiếp tục thực hiện hợp đồng và dịch chuyển sản xuất (đặc biệt các doanh nghiệp Trung Quốc).

Một khu công nghiệp. Ảnh: Pexels

Đơn cử, Tổng công ty IDICO (IDC) cho biết 85% khách hàng ký MOU tiếp tục ký hợp đồng, 15% còn lại muốn chờ kết quả đàm phán. Các khách hàng đã đặt cọc 50% đều tiếp tục thực hiện, doanh nghiệp Hàn Quốc và Singapore cẩn trọng hơn Trung Quốc, tuy nhiên vẫn coi Việt Nam là nơi đầu tư lý tưởng.

Hay theo CTCP Sonadezi Châu Đức (SZC), một vài khách hàng muốn hoãn ký hợp đồng. Tuy nhiên, họ không có ý định rút khỏi Việt Nam do kế hoạch đầu tư dài hạn hơn so với nhiệm kỳ Tổng thống Trump.

Tuy vậy, nhìn chung từ quý II/2025, hoạt động khảo sát, đăng kí đầu tư mới đã có phần chững lại khi các khách hàng có xu hướng thận trọng để chờ các thỏa thuận đàm phán chi tiết và mối tương quan thuế suất giữa Việt Nam và các quốc gia khác.

Một số doanh nghiệp xuất khẩu sẽ phải hi sinh biên lợi nhuận để hấp thụ một phần áp lực tăng giá do thuế quan. Do đó, hoạt động sản xuất có thể chững lại, hoặc thậm chí chuyển một phần hoạt động sang quốc gia khác đối với các ngành có biên lợi nhuận thấp và không đòi hỏi lớn về trình độ nhân công và chuỗi logistics (dệt may, da giày). Điều này sẽ ảnh hưởng nhất định đến các kế hoạch mở rộng/đầu tư mới của các doanh nghiệp và doanh số thuê đất tại các khu công nghiệp (KCN).

Tuy không có làn sóng FDI ồ ạt rút khỏi Việt Nam, nhưng lượng đầu tư mới có thể chững lại, VCBS đánh giá. Các doanh nghiệp bất động sản KCN sẽ chịu áp lực nhất định khi các hợp đồng cho thuê bị trì hoãn hoặc giãn tiến độ giải ngân.

Nguồn cung KCN lớn trong bối cảnh nhu cầu thuê đất chững lại dẫn đến dư địa tăng giá cho thuê là không nhiều. Điều này cũng tác động đến các công ty bất động sản KCN.

Trong dài hạn, VCBS vẫn đánh giá tích cực đối với khả năng thu hút đầu tư của Việt Nam và hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp BĐS KCN xét đến: (i) Các nhà nhập khẩu, người tiêu dùng Mỹ có thể dần quen với mặt bằng giá mới; (ii) quá trình dịch chuyển một phần sản xuất từ Trung Quốc đến các quốc gia lân cận để đa dạng hóa nguồn cung ứng là không thể đảo ngược, Việt Nam vẫn sở hữu nhiều lợi thế để thu hút các "đại bàng" và doanh nghiệp vệ tinh như Samsung, LG, Foxconn; và (iii) các dự án logistics và chuỗi hạ tầng kết nối dần hoàn thiện, tạo nên lợi thế cạnh tranh tốt so với các đối thủ lân cận.

Các ngành công nghệ cao kháng chịu tốt nhưng cần hỗ trợ phù hợp

TS. Đặng Thảo Quyên, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Kinh doanh quốc tế tại Đại học RMIT Việt Nam nhận định, các ngành công nghệ cao như điện tử, dược phẩm và năng lượng được dự đoán sẽ ít bị ảnh hưởng hơn bởi thuế quan, nhờ các chính sách miễn trừ và sự quan tâm ngày càng tăng từ giới đầu tư.

Điều này phản ánh những thành tựu chính sách của Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ và các dự án đầu tư bền vững. Các khoản đầu tư gần đây như quyết định rót thêm 1,07 tỷ USD vào tỉnh Bắc Ninh của Amkor Technology là minh chứng rõ nét.

Để duy trì đà phát triển này, TS. Đặng Thảo Quyên khuyến nghị chính phủ Việt Nam cần tiếp tục ưu tiên thu hút FDI vào các lĩnh vực công nghệ cao thông qua các ưu đãi hấp dẫn. Đồng thời, cần đảm bảo môi trường pháp lý ổn định, được củng cố bởi hệ thống chính phủ điện tử hiệu quả nhằm tăng tính minh bạch trong phê duyệt dự án – qua đó giảm thiểu quan ngại về các thay đổi chính sách.

Các vấn đề về năng lượng cũng cần được giải quyết triệt để vì đây vốn là mối quan tâm lớn của các nhà đầu tư nước ngoài, chuyên gia RMIT nói thêm.

Cũng nên cân nhắc triển khai hệ thống giao dịch tín chỉ carbon gắn với FDI để thúc đẩy đầu tư vào công nghệ xanh, phù hợp với các mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu.

"Chiến lược FDI của Việt Nam cần trở nên sắc bén hơn và được tinh chỉnh theo từng ngành. Bằng cách giữ vững lợi thế ở lĩnh vực công nghệ cao và thúc đẩy các ngành dễ tổn thương chuyển hướng sang phân khúc giá trị cao và thị trường đa dạng hơn, Việt Nam có thể vượt qua cú sốc từ chính sách thương mại mới của Mỹ, đồng thời nâng cao sức cạnh tranh trên trường quốc tế", TS. Quyên khuyến nghị.

  • Cùng chuyên mục
Nhà đầu tư cá nhân đang dần 'lớn'

Nhà đầu tư cá nhân đang dần 'lớn'

Dù năng lực nhà đầu tư cá nhân trên đã có sự cải thiện trong các năm trở lại đây, song để đạt mục tiêu như Quyết định 1726 của Thủ tướng Chính phủ, việc xã hội hóa, phổ cập kiến thức chứng khoán vẫn cần sự chung tay và nỗ lực của các cơ quan quản lý và thành viên thị trường.

Đầu tư - 09/07/2025 07:00

Hà Nội thu hút thêm 500 triệu USD vốn FDI vào công nghệ cao

Hà Nội thu hút thêm 500 triệu USD vốn FDI vào công nghệ cao

Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng cho biết, Hà Nội phấn đấu thu hút thêm 500 triệu USD vốn FDI vào công nghệ cao.

Đầu tư - 09/07/2025 06:45

Chưa đáp ứng yêu cầu chip từ Nvidia, Samsung dự báo lợi nhuận quý II giảm hơn 50%

Chưa đáp ứng yêu cầu chip từ Nvidia, Samsung dự báo lợi nhuận quý II giảm hơn 50%

Samsung đang tụt hậu so với các đối thủ cạnh tranh như SK Hynix và Micron trong mảng chip nhớ băng thông cao (HBM).

Đầu tư - 08/07/2025 14:11

Vụ Tập đoàn Sơn Hải trượt thầu: Bộ Tài chính khẳng định tuân thủ nguyên tắc công bằng, khách quan

Vụ Tập đoàn Sơn Hải trượt thầu: Bộ Tài chính khẳng định tuân thủ nguyên tắc công bằng, khách quan

Bộ Tài chính cho biết, việc chỉ tập trung vào rà soát, phản ánh tồn tại, hạn chế trong quá trình lựa chọn nhà thầu mà không đưa ra kết luận cụ thể là phù hợp nguyên tắc công bằng, khách quan, minh bạch và hiệu quả.

Đầu tư - 08/07/2025 08:37

Nâng 'chất' nhà đầu tư, hướng thị trường đến sự bền vững

Nâng 'chất' nhà đầu tư, hướng thị trường đến sự bền vững

Một thị trường chứng khoán phát triển bền vững cần phải có cơ cấu tỷ trọng hợp lý của nhà đầu tư cá nhân, nhà đầu tư tổ chức trong nước và nhà đầu tư nước ngoài.

Đầu tư - 08/07/2025 07:00

Quảng Trị kêu gọi đầu tư 3 dự án điện gió hơn 9.500 tỷ đồng

Quảng Trị kêu gọi đầu tư 3 dự án điện gió hơn 9.500 tỷ đồng

Ba dự án điện gió với tổng công suất 278MW, tổng mức đầu tư 9.586 tỷ đồng vừa được tỉnh Quảng Trị kêu gọi đầu tư.

Đầu tư - 08/07/2025 06:45

  Triển vọng thu hút FDI của Việt Nam trong bối cảnh Mỹ áp dụng thuế đối ứng

Triển vọng thu hút FDI của Việt Nam trong bối cảnh Mỹ áp dụng thuế đối ứng

Thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) 6 tháng đầu năm 2025 đạt kết quả ấn tượng, song liệu Việt Nam có còn là điểm đến của các nhà đầu tư nước ngoài khi tới đây Mỹ áp dụng thuế đối ứng đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam mà đối tượng bị ảnh hưởng chủ yếu là các doanh nghiệp FDI?

Đầu tư - 07/07/2025 06:45

Đà Nẵng thu hút nhà đầu tư chiến lược vào trung tâm tài chính

Đà Nẵng thu hút nhà đầu tư chiến lược vào trung tâm tài chính

Đến nay đã có hơn 10 nhà đầu tư, trong đó có 3 liên doanh các nhà đầu tư (Makara Capital, Terne Holding, Trump Organization) muốn được lựa chọn làm nhà đầu tư chiến lược để phát triển Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại Đà Nẵng.

Đầu tư - 06/07/2025 16:54

GDP 6 tháng đầu năm 2025 tăng 7,52%

GDP 6 tháng đầu năm 2025 tăng 7,52%

Trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế (GDP) toàn cầu và khu vực giảm, GDP 6 tháng đầu năm 2025 của Việt Nam tăng 7,52% so với cùng kỳ năm trước, là mức cao nhất của sáu tháng đầu năm trong giai đoạn 2011-2025.

Đầu tư - 06/07/2025 10:28

Doanh nghiệp FDI lạc quan nhất về tình hình sản xuất kinh doanh

Doanh nghiệp FDI lạc quan nhất về tình hình sản xuất kinh doanh

Kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo cho thấy doanh nghiệp FDI lạc quan nhất với 81,0% số doanh nghiệp dự báo tình hình sản xuất kinh doanh tốt hơn và giữ ổn định hơn.

Đầu tư - 06/07/2025 06:45

Quảng Châu - Trung Quốc muốn hợp tác với Hà Nội phát triển đường sắt đô thị

Quảng Châu - Trung Quốc muốn hợp tác với Hà Nội phát triển đường sắt đô thị

Lãnh đạo TP. Quảng Châu (Trung Quốc muốn đẩy mạnh tăng cường hợp tác phát triển giao thông với Thủ đô Hà Nội, đặc biệt là đường sắt đô thị.

Đầu tư - 05/07/2025 14:13

Hà Nội đứng đầu cả nước về thu hút vốn FDI

Hà Nội đứng đầu cả nước về thu hút vốn FDI

6 tháng đầu năm 2025, Hà Nội thu hút 3,677 tỷ USD vốn FDI, gấp 2,2 lần cùng kỳ năm 2024, đứng đầu cả nước về thu hút vốn FDI.

Đầu tư - 05/07/2025 06:45

Vốn FDI nửa đầu năm 2025 đạt hơn 21 tỷ USD, cao nhất cùng kỳ trong 16 năm

Vốn FDI nửa đầu năm 2025 đạt hơn 21 tỷ USD, cao nhất cùng kỳ trong 16 năm

Cả vốn FDI đăng ký và thực hiện đều tăng cho thấy niềm tin ngày càng gia tăng của cộng đồng doanh nghiệp quốc tế với Việt Nam.

Đầu tư - 04/07/2025 16:19

OBC Holdings ra mắt thị trường địa ốc phía Nam

OBC Holdings ra mắt thị trường địa ốc phía Nam

Công ty CP OBC Thuận An (OBC Holdings) - một thương hiệu địa ốc mới vừa ra mắt thị trường bất động sản phía Nam, với dự án đầu tay là A&K Tower, tổng mức đầu tư gần 2.000 tỷ đồng.

Đầu tư - 04/07/2025 11:28

EuroCham: Gánh nặng hành chính là rào cản lớn nhất đối với hoạt động kinh doanh

EuroCham: Gánh nặng hành chính là rào cản lớn nhất đối với hoạt động kinh doanh

Các rào cản hành chính làm suy giảm khả năng cạnh tranh của Việt Nam trong bối cảnh khu vực đang chạy đua để thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao, theo EuroCham.

Đầu tư - 04/07/2025 11:08

Nhờ tháo gỡ 70 dự án, TP.HCM khơi thông hơn 400.000 tỷ đồng

Nhờ tháo gỡ 70 dự án, TP.HCM khơi thông hơn 400.000 tỷ đồng

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được cho biết, TP.HCM đã tháo gỡ được 70 dự án để khơi thông nguồn lực trên 400.000 tỷ đồng, tạo lại niềm tin cho các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư lớn tiếp tục tin tưởng và quay lại thành phố để đầu tư.

Đầu tư - 04/07/2025 09:59