Sáng 29/3, Quốc hội tiến hành phiên thảo luận hội trường về các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2016-2021 của Chủ tịch nước, Chính phủ.

Tránh phân bổ ngân sách theo tư duy nhiệm kỳ

Đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai (đoàn TP. Hà Nội) nhận định nhiệm kỳ vừa qua Chính phủ có nhiều thành tích trong phát triển kinh tế - xã hội. Trong bất kỳ thời khắc nào, Chính phủ với sự điều hành quyết liệt của Thủ tướng và tinh thần quyết tâm của từng thành viên, Chính phủ đã vượt qua mọi khó khăn để khẳng định uy tín của mình. Thành quả, cố gắng của Chính phủ trong nhiệm kỳ qua rất đáng trân trọng.

Theo nữ đại biểu Quốc hội, một số vấn đề Chính phủ cần quan tâm thêm trong nhiệm kỳ tới, như: Việc thực hiện chủ trương huy động nguồn lực ngoài ngân sách cho đầu tư phát triển. Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Quốc hội đã có Nghị quyết 26 về kế hoạch trung hạn, đã đề ra nhiệm vụ đó là phát huy tối đa tiềm lực của mọi thành phần kinh tế ngoài Nhà nước.

Theo đó, Nhà nước chỉ đầu tư cho những lĩnh vực, dự án mà các thành phần khác không thể đầu tư. Quốc hội cũng đã luật về đối tác công tư, trong đó nhấn mạnh tập trung huy động tối đa nguồn lực từ thành phần kinh tế tư nhân.

"Chính phủ đã hoàn toàn đúng đắn khi đề ra chủ trương xây dựng Chính phủ kiến tạo. Tuy nhiên, nhìn lại nhiệm kỳ qua thì việc huy động nguồn lực ngoài ngân sách vẫn chưa đạt kết quả như mong muốn. Có nhiều dự án phải chuyển từ hình thức đầu tư theo hình thức đối tác công tư sang hình thức 100% vốn ngân sách", bà Vũ Thị Lưu Mai.

Cũng theo bà, hiện nay, tỷ lệ đầu tư từ khối tư nhân trong tổng vốn đầu tư thời điểm cao nhất cũng chỉ đạt 45,6%, thấp hơn nhiều nước trên thế giới. Vấn đề này có nhiều nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan.

Đại biểu đoàn Hà Nội bày tỏ: "Đây là một vấn đề rất khó khăn, nhưng một Chính phủ kiến tạo thì phải biết phát huy được sức mạnh tổng hợp, huy động được mọi nguồn lực, khơi dậy khát vọng phát triển trong mỗi người dân. Nhưng, Chính phủ phải làm được điều này thì mới đủ sức đi đường dài, phù hợp với xu thế phát triển tất yếu của thế giới".

Về vấn đề phân cấp trong đầu tư công, đại biểu Mai cho rằng trong nhiệm kỳ vừa qua, Quốc hội đã ban hành nhiều luật nhằm phát huy tính chủ động của địa phương. Tuy nhiên, nhiều quy định khi mới đi vào thực tiễn đã nảy sinh bất cập.

"Luật Đầu tư công vừa sửa đổi năm 2019 đã giao thẩm quyền cho chính quyền địa phương trong quyết định dự án chi tiết để đưa vào danh mục. Nhưng ngay khi áp dụng, nhiều địa phương đưa vào các dự án không đủ tiêu chí, hàng loạt dự án mới bổ sung trong khi đó nguồn lực ngân sách có hạn lại phải đối mặt với thiên tai, dịch bệnh", vị đại biểu dẫn chứng.

Cũng theo nữ đại biểu, hiện nay, số vốn đề xuất là 3,8 triệu tỷ đồng, trong khi đó nguồn lực dự kiến đầu tư từ phía Nhà nước chỉ có 2,7 triệu tỷ, vượt lên hơn 1 triệu tỷ. Điều này tạo gánh nặng cho ngân sách Nhà nước, ảnh hưởng tới các nhiệm vụ Chính trị khác.

"Chính phủ cần rà soát, quán triệt đầy đủ tinh thần Luật Đầu tư công. Tránh vi phạm điều cấm là vượt quá sức chịu đựng của ngân sách Nhà nước. Đồng thời, tuyệt đối tránh tư duy nhiệm kỳ trong việc phân bổ ngân sách", đại biểu Vũ Thị Lưu Mai đề nghị

"Muốn kiến tạo thì không thể ẩn mình trong lỗ hổng chính sách cũ"

Đại biểu Phạm Thị Minh Hiền (đoàn Phú Yên) mong muốn Chính phủ và các Bộ ngành cần dành nhiều thời gian để rà soát, đánh giá thực trạng chính sách thu hút, sử dụng nhân tài, đội ngũ chuyên gia trong bộ máy của mình có thực chất, hiệu quả hay không.

Theo đó, Thực tế cho thấy, xã hội hiện không chỉ có một, mà có rất nhiều kiểu chuyên gia khác nhau. Trong hệ thống bộ máy của nước ta cũng vậy, có 2 kiểu: Chuyên gia thông thái và chuyên gia thông minh.

Đại biểu Hiền phân tích chuyên gia thông thái luôn có cái nhìn tổng thể, khách quan, liên tục học hỏi, dám nhận sai, chỉ ra cái sai, đối mặt với cái dở của ngành mình, địa phương mình, từ đó họ khả năng ra quyết định dựa trên những thông tin họ thu thập, quan sát được.

Chuyên gia thông minh dù có khả năng thu thập thông tin nhưng phần lớn thường mắc lỗi tư duy theo lối mòn chuyên ngành, chỉ phân tích chuyên môn mang tính an toàn trong lĩnh vực họ nghiên cứu, dù họ có thừa những chứng chỉ, học hàm, học vị.

"Khi tư duy hoạt động bị thu hẹp theo lối mòn, cái tôi sẽ phình ra và đó cũng là một trong những nguyên nhân của không ít nhóm chính sách khi ban hành lại thiếu sự liên kết, tích hợp, thiếu tính thực tiễn, thậm chí là ngắn hạn và đối phó. Những cách làm chính sách như thế hiện nay đang tồn tại rất nhiều trong bộ máy, đó là một sự thật.

Tôi rất mong, Chính phủ cần cương quyết xóa bỏ những lối mòn về tư duy hay tránh xa những "vết xe đổ" trong điều hành quản lý, muốn kiến tạo tương lai thì không thể ẩn mình an toàn trong các lỗ hổng chính sách đã cũ, đã hỏng và không còn phù hợp", Phạm Thị Minh Hiền góp ý.

Bài liên quan

Quốc hội tiến hành miễn nhiệm Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng, Chủ tịch nước

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương: Các hãng hàng không đều cần sự hỗ trợ của Chính phủ

'Cử tri mong muốn bầu cử đại biểu Quốc hội đúng luật, dân chủ và bình đẳng'

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân: ‘Thế và lực của đất nước ngày càng lớn mạnh sau 35 năm đổi mới’