Ông lớn FDI mở rộng đầu tư, cơ hội cho doanh nghiệp Việt
TÚ UYÊN
07:10 19/06/2023
Chuyên gia cho rằng việc doanh nghiệp Việt chen chân trong chuỗi cung ứng cho các ông lớn FDI là một thách thức lớn, cần Nhà nước hỗ trợ kịp thời.
Thời gian qua, một số tập đoàn đa quốc gia đã dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu từ một số nước sang Việt Nam. Đặc biệt, mới đây nhiều doanh nghiệp (DN) nước ngoài (FDI) quyết định mở rộng đầu tư tại Việt Nam. Điển hình, Apple bắt đầu sản xuất iPad, Macbook; Samsung tập trung sản xuất các mẫu cao cấp; LG thông báo đầu tư thêm 4 tỉ USD để sản xuất camera cho điện thoại di động… Đây là cơ hội cho DN Việt chen chân vào các chuỗi cung ứng cho các ông lớn FDI này.
Những khó khăn trước mắt
Theo các tổ chức trong ngành công nghiệp hỗ trợ, thời gian qua DN Việt không tham gia được chuỗi cung ứng cho FDI vì gặp một số khó khăn, trong đó một phần bị "ép" giá. DN FDI so sánh mức giá ở Trung Quốc, các nước Đông Nam Á, rồi trả cho nhà cung ứng Việt Nam giá thấp, lợi nhuận chỉ 2%-6%. Như vậy, DN Việt khó có thể sản xuất.
Doanh nghiệp Việt đang có nhiều cơ hội tham gia chuỗi cung ứng cho các tập đoàn đa quốc gia. Ảnh: T.UYÊN
Ngoài ra, hằng năm khi đàm phán hợp đồng, các FDI đều đề nghị giá giảm 3%-5% mặc dù giá nhân công, giá nguyên liệu tăng. Do đó, chỉ những DN nào liên tục nâng cao năng lực quản trị hiện đại, cải tiến liên tục (Kaizen) mới có thể chấp nhận giá thấp, tiếp tục cạnh tranh để tham gia chuỗi cung ứng.
Các chuyên gia nhìn nhận hiện nay sản xuất công nghiệp phụ trợ của DN Việt gặp khó khăn do chi phí vốn rất cao. DN lại chủ yếu là vừa và nhỏ nên phải dùng đòn bẩy vay vốn ngân hàng. Tuy nhiên, hiện nay mặt bằng lãi suất ở Việt Nam cao hơn nhiều so với Trung Quốc 2,65%, Nhật Bản 1,5%, Thái Lan 4%...
Bên cạnh đó, Việt Nam chưa tự chủ được nguyên liệu sản xuất, tất cả phải nhập khẩu dẫn đến giá thành cao. Cơ chế, chính sách không dài hạn và đang chỉ dừng ở chính sách - chủ trương, đặc biệt nhiều chương trình hỗ trợ và kích cầu cho công nghiệp hỗ trợ chưa đi đúng vào thực tiễn. Do đó, Nhà nước cần tập trung phát triển ngành công nghiệp lõi, có những cơ chế, chính sách đặc biệt cho công nghiệp phát triển.
Kiến nghị điều chỉnh các chính sách kịp thời
Bà Đỗ Thị Thúy Hương, Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội DN điện tử Việt Nam (VEIA), cho biết từ đầu năm 2023 hiệp hội tiếp rất nhiều đoàn DN châu Âu, Nga… muốn tìm những sản phẩm điện tử chất lượng từ Việt Nam. Đây là cơ hội rất lớn cho DN điện tử trong nước.
Tuy nhiên, thời gian qua Chính phủ ban hành nhiều chính sách ưu đãi dành cho DN công nghiệp hỗ trợ nhưng tính thực thi chưa cao, DN khó áp dụng hoặc khi áp dụng được một thời gian lại có nguy cơ vi phạm pháp luật.
Đơn cử, khu vực phía Nam có DN đang là nhà cung cấp đầu chuỗi cho DN FDI Mỹ, Hàn Quốc, theo chính sách hỗ trợ được ưu đãi thuế thu nhập DN trong năm năm đầu. Tuy nhiên, những năm tiếp theo cơ quan thuế tiến hành kiểm tra, hậu kiểm DN lại bị phạt.
Cạnh đó, trong quá trình hậu kiểm, có những linh kiện DN khai mã HS theo quy định nhưng cơ quan hải quan áp sang mã HS khác nên thuế từ 5% tăng lên 30%. Vì vậy, DN không dám nhập linh kiện thiết bị về sản xuất, họ mất đơn hàng cả nửa năm, chưa kể DN mất nhiều thời gian giải trình.
Ngoài ra, cùng các chính sách ưu đãi dành cho DN công nghiệp hỗ trợ, hầu như DN FDI tận dụng hết trong khi DN Việt vừa chịu áp lực cạnh tranh vừa gặp khó về chính sách.
"Để thu hút được DN FDI vào đầu tư lâu dài, Việt Nam cần hình thành hệ sinh thái tốt, có chuỗi các nhà cung ứng nội địa phát triển ổn định, bền vững. Do đó, hiệp hội kiến nghị nếu Chính phủ điều chỉnh các chính sách kịp thời để hỗ trợ thực chất cho DN Việt" - bà Hương đề xuất.
Cơ hội nhiều hơn thách thức
Nhìn ở mặt tích cực, TS. Huỳnh Thanh Điền, Trường ĐH Nguyễn Tất Thành, cho rằng các DN châu Âu, Mỹ hiện nay đang xác định châu Á - Thái Bình Dương là khu vực năng động và hấp dẫn do tốc độ tăng trưởng kinh tế cao. Thực tế cho thấy các ông lớn FDI như Apple, LG… chọn Việt Nam để mở rộng đầu tư mang đến nhiều cơ hội hơn là thách thức cho DN Việt.
TS. Điền cho rằng thời gian qua Nhà nước đã ban hành các chính sách hỗ trợ DN công nghiệp hỗ trợ tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu nhưng số lượng DN tiếp cận còn ít.
Ngay như TP.HCM có chương trình kích cầu đầu tư, trong đó DN công nghiệp phụ trợ được nhiều ưu đãi như được hỗ trợ 50% lãi vay, tùy lĩnh vực. Sau một thời gian triển khai, nhiều DN được hưởng lợi nhưng đã dừng lại và hiện nay TP.HCM đang lấy ý kiến cho chương trình này.
"Nếu TP.HCM sớm ban hành chính sách kích cầu đầu tư sẽ giúp cho DN mạnh dạn đổi mới đầu tư công nghệ, góp phần cho ngành công nghiệp hỗ trợ phát triển" - TS. Điền nhấn mạnh.
Bà Bùi Thị Hồng Hạnh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, nhận định tình hình thế giới hiện nay có nhiều biến động nên DN Việt gặp rất nhiều thách thức nhưng cũng là cơ hội. Đáng chú ý là các DN đã có mối quan hệ hợp tác với DN Nhật Bản, những DN này sẽ tìm cơ hội chuyển hóa.
Bà Hạnh thông tin thời gian tới các cơ quan, ban ngành, hiệp hội sẽ cùng với các DN FDI định hướng tỉ lệ nội địa hóa tại Việt Nam. Qua đó, DN công nghiệp hỗ trợ Việt sẽ đầu tư trang thiết bị, máy móc, được hướng dẫn về kỹ thuật để có thể đáp ứng chuỗi cung ứng toàn cầu.
Kinh nghiệm tham gia chuỗi cung ứng cho ông lớn FDI
Chia sẻ kinh nghiệm khi trở thành nhà cung ứng cho Toshiba (Nhật Bản), ông Lê Mai Hữu Lâm, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Sản xuất thiết bị điện Cát Vạn Lợi, cho biết ngay từ ngày thành lập, công ty xác định sản xuất sản phẩm phải đáp ứng các tiêu chuẩn thế giới như Mỹ, Anh, châu Âu…
Xác định sản phẩm phải đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế là một trong những kinh nghiệm để DN Việt tham gia chuỗi cung ứng cho FDI. Ảnh: T.UYÊN
Mất khoảng hai năm Toshiba sang Việt Nam đánh giá quy trình sản xuất của nhà máy cũng như đào tạo. Chẳng hạn, với sản phẩm ống thép luồn dây điện và phụ kiện, nếu với tiêu chuẩn công ty đang sản xuất tuổi thọ không cao, họ sẽ không đặt hàng xuất sang Nhật Bản. Họ đưa ra yêu cầu tuổi thọ sản phẩm phải bền 50 năm cho công trình họ đang lắp đặt.
Theo ông Lâm, trước đây Toshiba đặt hàng từ các nhà cung ứng ở Trung Quốc nhưng ba năm nay họ tìm thêm các nhà cung ứng từ các nước Đông Nam Á. Tại Việt Nam, công ty đã nhận được đơn hàng nhờ có mức giá tốt và đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật khắt khe của công trình.
"Nếu trở thành nhà cung ứng cấp 1, cấp 2 cho các FDI thì DN Việt lãi ít. Đơn cử như ngành may mặc, giày dép, khi gia công doanh thu nhiều nhưng lợi nhuận thấp. Do đó, chúng tôi cung ứng sản phẩm mang thương hiệu của mình vừa có lợi nhuận cao vừa tự hào thương hiệu Việt" - ông Lâm nói.
Trong thời đại công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành trợ lý đắc lực cho các nhà đầu tư. Đối với các nhà đầu tư cá nhân, AI giúp hỗ trợ nâng cao nhận thức của nhà đầu tư, không chỉ tiết kiệm thời gian nghiên cứu mà còn giúp tăng độ chính xác trong việc ra quyết định.
Luật Đầu tư 2000 đưa toàn bộ hoạt động kinh danh vàng, trong đó có vàng trang sức, mỹ nghệ vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Điều này đang làm mất đi cơ hội để Việt Nam trở thành trung tâm chế tác vàng khu vực.
Mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 10% trong giai đoạn 2026 - 2030 đòi hỏi chiến lược tổng thể, cải cách thể chế mạnh mẽ và khai thác hiệu quả các động lực mới trong bối cảnh nhiều thách thức trong và ngoài nước.
Việc cải tạo, xây dựng chung cư cũ tại TP.HCM còn chậm do nhiều nguyên nhân. Trong đó, Sở Xây dựng TP.HCM cho rằng, quá trình triển khai có vướng mắc, khó khăn kéo dài nên khó mời gọi được nhà đầu tư tham gia.
Để chuẩn bị cho dự án đường sắt cao tốc, Gia Lai kiến nghị sớm triển khai giải phóng mặt bằng, xin cơ chế đặc thù trong cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng phục vụ dự án.
Với đặc thù là tỷ lệ giao dịch của các nhà đầu tư cá nhân chiếm tỷ trọng lên tới hơn 80%, sản phẩm ETF rất phù hợp tại thị trường Việt Nam với chi phí thấp, thanh khoản cao so với các chứng chỉ quỹ khác, dễ giao dịch.
Thị trường căn hộ tại TP.HCM tiếp tục ghi nhận lượng nguồn cung chào bán mới hạn chế, giá bán tiếp tục tăng. Dù nguồn cung căn hộ đã tăng gấp đôi so với quý trước, nhưng nguồn cung của 6 tháng thấp nhất kể từ 2015 đến nay.
Ông Nguyễn Xuân Phú, Chủ tịch Tập đoàn Sunhouse, cho rằng sản xuất là yếu tố cốt lõi của một quốc gia. Nếu một đất nước không trực tiếp tham gia vào sản xuất, chỉ cần một thế hệ thôi, khả năng sáng tạo sẽ mất đi.
Nhiều chuyên gia nhận định trong bối cảnh bên ngoài bất định, bên trong ổn định, chứng chỉ quỹ nổi lên như một kênh đầu tư hấp dẫn, phù hợp với đông đảo người dân, đặc biệt là nhóm nhà đầu tư ít kinh nghiệm.
Thời gian qua, TP. Đà Nẵng liên tiếp đón nhận các thông tin quy hoạch và hạ tầng dồn dập, điều này khiến cho thị trường bất động sản Đà Nẵng tăng trưởng tích cực, thậm chí nhiều khu vực biến động mạnh.
Nhiều quỹ đầu tư nhìn nhận với việc Việt Nam sớm đạt được thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ, yếu tố bất định đã suy giảm đáng kể, từ đó tác động tích cực đến tâm lý nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.
Quảng Trị sau sáp nhập sẽ có đủ các thiết chế về hạ tầng giao thông từ bến cảng, cao tốc, sân bay, đây chính là động lực tạo ra không gian phát triển mới cho Quảng Trị.
Doanh thu và kim ngạch xuất khẩu của Samsung tại Việt Nam tương đương lần lượt 13,12% GDP và 13,4% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước ta trong năm 2024.
Các chuyên gia luôn nhấn mạnh thay vì dựa vào những tin đồn, tin nội bộ chưa có căn cứ, nhà đầu tư nên tham khảo những nghiên cứu, phân tích từ chuyên gia uy tín, báo cáo của các công ty chứng khoán, quỹ đầu tư… trước khi ra quyết định nên giải ngân hay không.
