Những chính sách đặc thù nào cho Khu Thương mại tự do Hải Phòng?

Sáng 17/4, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 44, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hải Phòng.

Khơi thông các điểm nghẽn tạo đột phá

Trình bày tóm tắt tờ trình, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay, việc ban hành Nghị quyết mới thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hải Phòng để khơi thông các điểm "nghẽn", tạo đột phá, có sức lan toả lớn trong Vùng đồng bằng sông Hồng và đóng góp lớn hơn vào tốc độ tăng trưởng kinh tế của cả nước là cần thiết và phù hợp với mục tiêu Bộ Chính trị đã đặt ra tại Nghị quyết số 45-NQ/TW, Kết luận số 96-KL/TW.

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định 6 nhóm chính sách lớn với 41 chính sách cụ thể, bao gồm: Quản lý đầu tư (2 chính sách); quản lý tài chính, ngân sách nhà nước (4 chính sách); quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên, môi trường (9 chính sách); quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo (8 chính sách); thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc TP. Hải Phòng quản lý (1 chính sách); thành lập và các cơ chế, chính sách trong Khu Thương mại tự do thế hệ mới tại TP. Hải Phòng (17 chính sách).

Trong đó, các cơ chế, chính sách trong Khu Thương mại tự do (TMTD) Hải Phòng nhằm đẩy mạnh thu hút đầu tư, thúc đẩy sản xuất kinh doanh trong Khu TMTD thế hệ mới Hải Phòng, dự thảo Nghị quyết quy định một số chính sách đặc thù ưu đãi.

Cụ thể, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong thủ tục đầu tư, kinh doanh; thủ tục xuất nhập khẩu; thủ tục xuất nhập cảnh, tạm trú và giấy phép lao động (khoản 1); Thủ tục đất đai, đầu tư xây dựng (khoản 2, khoản 3); tối ưu hóa ưu đãi đầu tư về tiền thuê đất, thuê mặt nước, thuế (khoản 5); hoạt động đầu tư, kinh doanh khác trong Khu TMTD Hải Phòng (khoản 6, khoản 7).

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, Thường trực Ủy ban tán thành việc ban hành Nghị quyết thay thế Nghị quyết 35 về chính sách đặc thù phát triển TP. Hải Phòng. Hồ sơ cơ bản đủ cơ sở chính trị, căn cứ pháp lý, căn cứ thực tiễn.

Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban đề nghị, cùng với việc thực hiện chủ trương đúng đắn của Đảng về thay đổi địa giới hành chính, tờ trình cần đánh giá tổng thể, từ đó mở rộng phạm vi áp dụng Nghị quyết này cho địa bàn mới được sáp nhập; xây dựng chính sách đột phá, sáng tạo, bao quát, toàn diện. Đối với phần địa bàn mở rộng sau sáp nhập, đề nghị có chính sách đặc thù phù hợp để phát huy lợi thế, đặc điểm riêng biệt về vị trí địa lý, kinh tế, văn hóa...

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cũng nêu rõ quan điểm của cơ quan thẩm tra đối với các nội dung cụ thể tại dự thảo Nghị quyết liên quan tới các nhóm chính sách. Về thành lập Khu thương mại tự do thế hệ mới tại Hải Phòng, Thường trực Ủy ban cho rằng, đây là vấn đề lớn, không chỉ mang tính chất kinh tế mà liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban đề nghị làm rõ: Tác động đến tăng trưởng kinh tế, ngân sách, xã hội; tính lan tỏa vùng miền...; Cơ chế quản lý rủi ro, cơ chế giám sát bảo đảm một mặt thông thoáng song giữ vững an toàn tài chính, an ninh kinh tế, trật tự xã hội; bổ sung hệ thống giám sát định kỳ; Trách nhiệm trong triển khai của các cá nhân, tổ chức liên quan.

Về chính sách ưu đãi thuế trong Khu TMTD, Thường trực Ủy ban tán thành việc áp dụng mức ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp do chỉ tương tự như mức áp dụng với Khu kinh tế; song thời gian áp dụng dài hơn. Vì vậy, Thường trực Ủy ban đề nghị: Cân nhắc thời hạn ưu đãi; Trường hợp doanh nghiệp thuộc đối tượng áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu thì thực hiện nộp thuế theo quy định tương ứng. Về ưu đãi thuế thu nhập cá nhân, Dự thảo chưa giới hạn thời gian áp dụng, do vậy đề nghị quy định rõ để có căn cứ thực hiện.

Hải Phòng phải đi đầu trong chuyển đổi số

Cho ý kiến dự thảo Nghị quyết, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Chính phủ xin ý kiến Bộ Chính trị áp dụng luôn cơ chế đặc thù của các địa phương hiện nay sáp nhập, mở rộng diện tích. Khi bàn nội dung này tại kỳ họp thứ 9, sẽ quyết ngay được cho Hải Phòng khi nhập Hải Dương, các đơn vị tương đương sẽ đồng bộ.

Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hơn nữa, theo đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư là "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm, Trung ương, Quốc hội, Chính phủ kiến tạo và giám sát". Cơ chế tài chính, ngân sách phải ưu đãi hơn. Hải Phòng phải đi đầu trong chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI.

Phó trưởng Ban Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Lê Thị Nga băn khoăn về chính sách miễn thị thực, điểm e khoản 1 Điều 10 dự thảo Nghị quyết quy định "miễn thị thực và cấp thẻ tạm trú 10 năm cho người nước ngoài là chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng đặc biệt, nhà quản lý, lao động có trình độ cao và các thành viên gia đình làm việc tại doanh nghiệp có trụ sở chính trong Khu thương mại tự do Hải Phòng".

Bà đề nghị quy định cụ thể hơn về tiêu chí đánh giá thế nào là chuyên gia, người có tài năng đặc biệt, hạn chế lạm dụng khi áp dụng chính sách.

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cho biết sẽ bổ sung quy định rõ khái niệm chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng đặc biệt, nhà quản lý, tránh trường hợp lợi dụng chính sách.